15. Қатты бөлшектер тасталымын есептеу.
Біз қатты дене жершарының бетінде, қатты денелерден салынған құрылыстарда-үйлерде өмірсүріп жатырмыз. Біздін денеміздең құрамында шамамен 65% су болғанын өзіде (мйда 80%) олкатты денеге жатады. Қатты денелердің қасиеттерін білу тіршілік үшін қажет. Қатты денелер сұиықтар сияқты өзінің көлемін ғана сақтап қоймады, сонымен бірге пішінін де сақтай алады. Олар негізінен кристал күйде болады екен. 1)Кристал деген. Кристалдар-атамдары немесе малекулалары кеністікте белгілі орындалып, реттеліп орналасқан қатты денелер. Кристалдың сыртқы пішіні дүрыс яғни бірқаліпті болуында осған байланысты. Мысалы: кәдімгі ас тұзы тұиіршігінін бір-бірімен тік бұрыш жасап тұрған жазық жазық тоқтары бар. Мұны лупа арқылы астұзын қарап байқауға болады. Ал қар құлауының пішіні геометриялық шағыннан қандай дұрыс дегенімізше ! Мұндай да кристалл қатты дененің-мұздың ішкі құрылысының геметриялық дұрыстығы бейнеленген. 2)Кристалдық күйлердің айрықша белгілері. Табиғаттағы днелердің көпшілігінің құрлымы кристалдық болып саналады. Мысалы:барлық минералдар немесе барлық талдар қатты күйінде кристалл болып табылады. Бірәқ сыртқы пішіні дұрыс болып келуі кристалдық реттелген құрылысының жалғыз ғана ең басты салалары бола алмай»ды. Бастысы-физикалық қасиеттердің кристалды таңдалып алынған бағытқа тәуелділігі. Ең алдымен, кристалдық механикалық біріктірігінің әртүрлі бағытта түрліше болатыны көзге түседі. Барлық бағыттар бойынша қасиеттері бірдей болатын денелерді изотопты деп атайды. Кейбір газдар мен сұиықтардаң басқа барлық сұйықтар немесе оларды қатты денелер изотопты болып саналады.
Состав выбрасываемых твердых частиц включает: SiO2 - 30 - 60 %, Al2O3 - 15 - 28 %, Fe2O3 - 2 - 10 %, СаО, MgO, K2O, Na2O, TiO2, MnO2, P2O5, сажу, углеводороды.
Количество летучей золы и несгоревшего топлива Мп (г/с, т/год, по размерности расхода топлива), выбрасываемое с дымовыми газами от каждой отдельной котельной установки в рассматриваемый период, определяется по формуле
(6)
где 3 - доля твердых частиц, улавливаемых в золоуловителях (КПД золоуловителя); аун - доля уноса золы, %; Гун - содержание горючих в уносе, %.
Значения АР, Гун, аун, 3 принимаются по фактическим средним показателям, при отсутствии этих данных определяются по характеристикам сжигаемого топлива (прил. 2). Значение показателя f, равного
16. Мазут жаңу кезінде бөлінетін түтін құрамындағы азот оксидтерін тасталымын есептеу.
Мазут — мұнайдан бензин, лигроин, керосин және жанар майды бөліп алғаннан кейінгі қалған қалдық өнім. Қара қоңыр түсті қою сұйықтық. Мазуттың физикалық қасиеттері мен химиялық құрамы бастапқы мұнай құрамына (парафинді, күкіртті, шайырлы, т.б.) және жеңіл фракцияларды бөлу әдістеріне байланысты болып келеді. Тығыздығы 0,89 — 1,00 г/см3, жану жылуы 39,4 — 40,7 МДж/кг. Құрамында 0,8 — 3,5% күкірт, 60%-ға дейін шайыр, 0,1 — 0,5% күл бар. Мазут моторлық отын мен жағар май, битум, кокс өндірісінде, сондай-ақ, сұйық қазандық отын ретінде қолданылады.
Өнсркәсіпте және көлікте отын жанған кезде түзілетін азот оксидтері сәулесінің әсерінен олар күрделі химиялық реакцияға қатысып, нәтежиесінде уытты фотооксидантты (озон, азот қышқылы) түзілуіне үлес косады. Атмосферада азот оксидтерінің фотооксиданттардың концентрациасы жоғары болған кезде адам улануы мүмкін. Соның салдарынан өкпесі ісінеді, сілемейлі қабығында жара пайда болады, басы ауырады, ұйқсы қашады. Құрамында азоты бар зиянды шығындылардың мөлшерін іштен қанатын қозғалтқыштар шығаратын газды жағу үшін каклизатор қолданып, ал өнеркәсіпкәсіпорындардың түтін шығаратын құбырларында азоатсыздандыратын қондырғыларды орнату арқылы азайтуға болады. Ауадағы зиянды заттектердің мөлшері олардың турбулентті ағыспен шашырауына, жауын-шашынға немесе гравитациялык күш арқылы төмен түсуіне байланысты. Атмосфераның ластануы мен негізгі биогенді элементтер айналымы арасында анық байланыс бар.