Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
экоэнергетика.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
134.3 Кб
Скачать

2. Күн элементтерінің құрылысы.

Фотоэлемент — электрондар ағыны немесе электр тогы жарық арқылы басқарылатын электрондық прибор.Оның жұмыс принципі металдан (калий, барий) немесе жартылай өткізгіштен жасалған электродтың (фотокатод) бетіне электрмагниттік сәуле түсіргендефотоэффект құбылысының пайда болуына негізделген. Фотоэлементтің сыртқы фотоэффект және ішкі фотоэффект құбылыстарына негізделіп жасалған түрлері бар. Сыртқы фотоэффектіге негізделген фотоэлементте (электрвакуумды фотоэлемент) жарық әсерінен электрондар шығаратын фотокатод пен электрондарды жинағыш анод вакуум немесе газ толтырылған баллонға орнатылады.

Электр қозғаушы күшін туғызатын және жарық шығару энергиясын электр тогының энергиясына тікелей түрлендіретін жартылай өткізгішті фотоэлемент- тердің конструкцияларына қысқаша тоқталайық.  Ішкі фотоэффект – сәулеленудің әсерінен жартылай өткізгіштегі еркін зарядтар (электрондар мен кемтіктердің) концентрациясының арту құбылысы. Жарықтандырған кезде атомнан үзіліп шыққан еркін электрондар мен кемтік- тер пайда болуының салдарынан электр өткізгіштік артады. Жартылай өткізгіштердің арасында ЭҚК-не тең потенциал айырымы пайда болады. Мұндай фотоэлементтер ток көздері (күн батареялары) ретінде қолданылады. Күн батареялары кремнийден жасалынады, бұл жер қойнауындағы оттегінен кейін екінші орындағы ең көп таралған элементтердің бірі болып табылады. 

3. Жел энергиясын пайдалану.

Жер энергетикасы – геотермалдық энергетика. Жердің табиғи жылулық энергиясын

қолдануды ӛзінің базалық нҥкте ретінде алады. Бір киломметр тереңдікті есепке алып Жер

қыртысының ҥстіңгі қабатының темературалық градиенті 20-300 С, және, Уайттың мәліметтері бойынша(1965 ж.), тереңдігі 10 км жер қыртысының жылу мӛлшері 12*1026Дж. Бұл жылулық ресурстар 4,6*1016т кӛмірдің жылулық ресурсына эквивалентті. Бұл техникалық және экономикалық әлемдегі кӛмір ресурстарының жылулық ресурстарынан 70 мыңнан астам рет кӛп. Бірақ, жер қыртысының ҥстінгі қабатындағы (10 км тереңдікке дейін) геотермалдық жылулық, оның кӛмегімен әлемдегі энергетикалық проблемаларды шешу ҥшін ӛте жайылған. Ӛнеркәсіпте қолдану ҥшін қажет ресурстар жекелеген геотермалдық энергияның қайнар кӛздері ретінде берілген, олар қолайлы тереңдікте шоғырланған, ӛздерінің температурасы және кӛлемі электр энергия ретінде немесе жылу ретінде қолдану ҥшін жеткілікті. Геологиялық тҧрғыдан геотермалдық энергоресурстарды конвективті гидротермалдық жҥйелерге, вулкантекті ыстық жҥйелер және жоғары жылулық ағынды жҥйелер секілді ҥш топқа бӛлуге болады.

Сонымен, дәстҥрлі табиғи отындардың (мҧнай, газ, кӛмір т.б.) қорын ҥнемдеу

мақсатында дәстҥрлі энергия кӛздерінен басқа альтернативті энергия кӛздерін зерттеп,

125 тәжірибеде ӛндіріске енгізудің маңызы зор. Альтернативті энергия кӛздерін кеңінен

пайдалану қоршаған ортаға кері әсерді азайтады. жел ағынының кинетикалық энергиясын энергияның басқа түріне түрлендіретін техникалық құрылғылар жиынтығы. Жел энергетикасы қондырғысы жел агрегатынан (жел қозғалтқышы мен бір немесе бірнеше жұмыстық машиналарды біріктіреді), энергияны аккумуляттаушы (қорын жинаушы) немесе қуатты резервтеуші құрылғыдан және бірқатар жағдайларда қосалқы қозғалтқыштан (ең алдымен жылулық қозғалтқыштан), сондай-ақ, қондырғының жұмыс режимдерін автоматтық басқару (реттеу) жүйелерінен тұрады. Жел энергетикасы қондырғысы арнайы қолданыстық (сорғылық немесе су көтеруші, электрмен зарядтаушы, диірмендік, су тұщыландырушы, т.б.) жел энергетикасы қондырғысы және кешенді қолданылатын жел энергетикасы қондырғысы (жел электр станциялары) болып ажыратылады. Жел электр станциясы — желдің кинетикалық энергиясын электр энергиясына түрлендіретін қондырғы.