23. Отбасының тарихы мен түрлері, қызметтері, әлеуметтік проблемалары.

Отбасы-бір туыстыққа негізделген ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынастар, жауапкершілікке, көмек көрсетуге қамқорлықпен байланысқан әлеуметтік топ. Социологияда отбасын әлеуметтік институт және әлеуметтік топ ретінде қарайды. Әлеуметтік институт ретінде отбасын қоғаммен байланыстыәлеуметтік қызметі келесі ерекшеліктермен анықталады:

1.Қоғам биологиялық тұрғыдан қоғамның дамуын қамтамасыз ету.

2.қоғамда қалыптасқан құндылыұтарды әдет-ғұрып, салт-дәстүр, мәдени норма ұрпақтан-ұрпаққа қалдыру.

Отбасын әлеуметтік топ ретінде қарағанда отбасының әлеуметтік демографиялық құрылымын, отбасы мүшелерінің қарым-қатынасы нәтижесінде пайда болатын рөлдік билік етуге деген, сыйластыққа деген құндылықтар мен нормаларды зерттеуге бағытталады.

Отбасы мәселесі, тарихи қалыптасу кезеңі ғалымдардың айтуы бойынша бірнеше кезеңге бөлінген.

1.бірнеше қандас туыстыққа негізделген тайпалық уақыттағы отбасы

2.бірнеше ру ішінде құрылған отбасы жұбы( қауымдық отбасы)

3. екі ру аралығында

Қазіргі кезде отбасыныңбірнеше түрі бар

Нуклеардық- ата-аналар өзінің балаларымен, ия сырап алған балалармен тұрады

Кеңейтілген-некеде тұрған үлкен ата-аналарымен балалары бірге, ия қасында тұрады. Үрім-бұтақтар тұрады.

1.Моногамия-әйел мен еркектің некеге бір-ақ рет рұқсат етіледі, бір мезгілде бірнеше некеге тұруға рұқсат берілмейді.

2.Полигамия-некенің басқа түрі. Бірнеше некеге бір мезгілде тұруға рұқсат беріледі. Плоигамияның бірнеше түрі бар: полигиния-еркек адамның бірнеше некеде тұруы, полиандриа-әйелдің бірнеше күйкуі болуы.

Неке серігін таңдауына қарай

1.эндогамиялық

2.экзогамиялық

Билік құрылымына қарай

1.патриархалды

2.матриархалды

3.Эгалитарлық

Отбасының негізгі қызметтері:

1.репрадуктивтік-ұрпақ жалғастырушылық

2.тәрбиелеушілік

3.экономикалық шаруашылықты ұйымдастырушылық

4.Бос уақытты ұйымдастырушылық

5.психологиялық, эмоционалдық

Отбасының ажырасу себептері:

1.көзқарас, мінез-құлық, келіспеушілік

2.отбасында қоғамдағы жат қылықтардың болуы(маскүнемдік)

3.отбасындағы тұрмыстық, тұрғын үй мәселесі

4.отбасында жұбайларының денсаулығындағы ақаулық

5.жұбайладың біреуінің опасыздығы

6.отбасындағы туыстардың араға түсуі

43.Конфликт.Әлеметтік конфликт түрлері, шешу жолдары

Қарама-қайшылық жекелеген адамдардың әлеметтік топтардың арасындағы қарым-қатынас нәтижесінде билікке, игілікке , табысқа жету мақсатта көзқарастарының, мақсат-мүдделерінің сәйкес келмеуінен туындайды.

Қарама-қайшылықтың шығу себептері:

1.адамдардың билікке, игілікке жету мақсатында

2.экономикалық фактор; материалды игіліктерге ие болу

3.көзқарас, мүдделердің, ойлардың сәйкес келмеуі

4.қажеттіліктің болмауы

Қажеттіліктер:

1.физиологиялық қажеттіліктер:тамақ, материалды қажеттіліктер

2.әлеуметтік қажеттіліктер: адамдардың білім, ғылым алуы, қоғамға бірігуі

3.тыныштыққа, қауіпсіздікке қажеттілік

4.саяси қажеттіліктер: билікке, үстемдікке

5. Өз мүмкіндіктерінжүзеге асыру қажеттіліктер

Қарама-қайшылықтың түрлері:

Себептеріне қарай: субъективті және объективті

Сипатына қарай: рационалды, эмоционалды, конструктивті

Көріну ерекшеліктеріне қарай: ашық көрінетін және жабық

Ұзақтығына қарай: ұзақ мерзімді, қысқы мерзімді

Әлеуметтік санасына қарай: экономикалық, рухани, саяси, әлеуметтік

Қарама-қайшылықтың деңгейі:

1.адамның санасында ған пайда болатын

2.екі адам не бірнеше адамдардың арасында туындаған

3.топаралық

4. Сырттан ықпал жасалатын қарама-қайшылық

Қарама-қайшылық элементтері:

1.тікелей түсетін екі адамдар

2.қарама-қайшылыққа түспейтін, бірақ арандатушылық себептері

3.бітімгерлер

Конфликттің шешу жолдары:

1.болдырмау, алдын-алу, конфликттен қашу

2.конфликтіні шешудегі компрамиске келу

3.заңды құқық қорғау, арбитражды сот үкімдеріне жүгіну

4.Күшке қарсы күшпен тоқтату