Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
шпор Азия Африка.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
163.53 Кб
Скачать

52Үндістанда ұлы моғолдар билігінің орнауына талдау жасаңыз

Солтүстік Индиядағы феодалдар арасындағы бір орталыққа бағынған мемлекет құруға ұмтылушылықтың бір себебі— мұсылмандар мен индустар арақатынасындағы өзгерістер болды.Түрік, тəжік, ауған басқыншылықтары кезінде Индияда ислам дінібасым болды. Ал жергілікті индус дінін ұстанатын халық жерінен, байлығынан айрыла бастады. Темір шапқыншылығынан кейін жəнеДели сұлтанаты құлаған соң индус феодалдары қайтадан бас көтерді.

“1452 жылы Делиді Жайпур раджасы қоршап алды. Бұл шабуыл 26 жылға созылды” (К. Маркс). Мұсылман феодалдары ала ауыздықтарын ауыздықтап, бірікпесе, өз артықшылықтарын жоғалтатынын ұқты. Сондықтан олар бір орталыққа бағынған күшті мемлекет құруға мүдделі болды. Бұл жағдайды Орта Азиядан шыққан Қабул əмірі, сұлтан Бабыр пайдаланып қалды. Ол 1526 жылы Индияға басып кірді. Ол Темірдің шөбересі, 12 жасында əкесінің Ферғана тағын мұраланды.1504 жылы көшпелі өзбектер оны қуып шықты. Сол жылы олҚабулды басып алды. 1512 жылға дейін Бұхара мен Самарқандты басып алмақ болды, бірақ ол мақсатына жете алмады. 1525 жылы Пенджабтың наместнигі Дəулет-хан Бабырды Делиде билік құрып тұрған сұлтан Ыбрайым Лодиге қарсы бірге күресугешақырды. Бабыр 12 мың əскермен Пенджабқа кіріп, Дəулет ханды орнынан алды. Бабырдың сұлтан Ыбрайым Лодидің 40 мыңдық əскерімен шешуші шайқасы Пенджаб пен Делидің арасындағы Панипат алқабында 1526 жылғы сəуірде болды. Бабыр əскері зеңбірегінің басымдығының арқасында жеңіске жетті. Оған Делиге жол ашылды. Бірақ енді Бабырға қарсы шайқасқа Раджпуттық князьдар əскерімен Рана Санграм Сингх шықты 1527 жылғы наурызда Кхнау маңындағы шайқаста Бабыр тағы да жеңіске жетті. Бабыр орнатқан мемлекет Ұлы Моғолдар державасы деп аталып кетті. Бабырдың қайтыс болуына қарай бұл держава батысында Кабулмен, шығысында Бенгалиямен шектесіп жатқан ұланғайыр мемлекет болды. Бірақ ондағы салық — əкімшілік жүйесі нашар болды. 200 жылдан астам уақытқа (1526—1761) дейін өмір сүрген бұл мемлекеттің негізін қалаған Бабыр өте көрнекті қолбасшы əрі саяси қайраткер болды. Ол өте сезімтал, дарынды ақын да болған. Өзбек, тəжік, ауған, үнді тілдерінде емін-еркін сөйлеген. Үнді елінің салт-дəстүрін сақтап, əдет-ғұрпымен танысып, құрмет көрсетіп отырған.

53 Ұлы Моғолдар империясының құрылуының тарихи алғышарттарын талдаңыз

Солтүстік Индиядағы феодалдар арасындағы бір орталыққа бағынған мемлекет құруға ұмтылушылықтың бір себебі— мұсылмандар мен индустар арақатынасындағы өзгерістер болды.Түрік, тəжік, ауған басқыншылықтары кезінде Индияда ислам дінібасым болды. Ал жергілікті индус дінін ұстанатын халық жерінен, байлығынан айрыла бастады. Темір шапқыншылығынан кейін жəнеДели сұлтанаты құлаған соң индус феодалдары қайтадан бас көтерді.

“1452 жылы Делиді Жайпур раджасы қоршап алды. Бұл шабуыл 26 жылға созылды” (К. Маркс). Мұсылман феодалдары ала ауыздықтарын ауыздықтап, бірікпесе, өз артықшылықтарын жоғалтатынын ұқты. Сондықтан олар бір орталыққа бағынған күшті мемлекет құруға мүдделі болды. Бұл жағдайды Орта Азиядан шыққан Қабул əмірі, сұлтан Бабыр пайдаланып қалды. Ол 1526 жылы Индияға басып кірді. Ол Темірдің шөбересі, 12 жасында əкесінің Ферғана тағын мұраланды.1504 жылы көшпелі өзбектер оны қуып шықты. Сол жылы олҚабулды басып алды. 1512 жылға дейін Бұхара мен Самарқандты басып алмақ болды, бірақ ол мақсатына жете алмады. 1525 жылы Пенджабтың наместнигі Дəулет-хан Бабырды Делиде билік құрып тұрған сұлтан Ыбрайым Лодиге қарсы бірге күресугешақырды. Бабыр 12 мың əскермен Пенджабқа кіріп, Дəулет ханды орнынан алды. Бабырдың сұлтан Ыбрайым Лодидің 40 мыңдық əскерімен шешуші шайқасы Пенджаб пен Делидің арасындағы Панипат алқабында 1526 жылғы сəуірде болды. Бабыр əскері зеңбірегінің басымдығының арқасында жеңіске жетті. Оған Делиге жол ашылды. Бірақ енді Бабырға қарсы шайқасқа Раджпуттық князьдар əскерімен Рана Санграм Сингх шықты 1527 жылғы наурызда Кхнау маңындағы шайқаста Бабыр тағы да жеңіске жетті. Бабыр орнатқан мемлекет Ұлы Моғолдар державасы деп аталып кетті. Бабырдың қайтыс болуына қарай бұл держава батысында Кабулмен, шығысында Бенгалиямен шектесіп жатқан ұланғайыр мемлекет болды. Бірақ ондағы салық — əкімшілік жүйесі нашар болды. 200 жылдан астам уақытқа (1526—1761) дейін өмір сүрген бұл мемлекеттің негізін қалаған Бабыр өте көрнекті қолбасшы əрі саяси қайраткер болды. Ол өте сезімтал, дарынды ақын да болған. Өзбек, тəжік, ауған, үнді тілдерінде емін-еркін сөйлеген. Үнді елінің салт-дəстүрін сақтап, əдет-ғұрпымен танысып, құрмет көрсетіп отырған.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]