26. Жапония саяси жүйесіндегі экс-императорлар билігінің мәнін ашыңыз

ХІ ғасырдың ортасынан бастап-ақ Фудзивара руының өкіметі дағдарысқа түсе бастайды. Қызмет орындары мен атақ үшін талас басталады. Императорлар соңғыларымен белсенді күресу үшін тақтан алшақтап, монастырьларға қарай кете бастады. Мемлекеттің тарапынан салық пен өзге міндеткерліктерден босатылған монастырлық иеліктердің саны күннен-күнге өсе түсті. Монастырларға арқа сүйеген императорлар Фудзивараны əлсіретеді. Бұл күрес ғасырға (1069 – 1167) жуық уақытқа созылды жəне тарихта «экс-император монахтарды_ ел бас%аруы» (Инсэй) деген атпен белгілі болды. Яғни Инсэй – 1086 жылы құрылған дәстүрлі Жапониядағы, қызметтен кеткен экс-император билігі, және оның Жоғарғы санатты Император лауазымы болды. Инсэй жүйесі 1086 жылдан бастап 1840 жылдарға дейін арасында тоқтаулармен өмір сүрді. Бұл жүйе бойыгша, негізгі Жапония императоры формальды түрде билікте отырды, бірақ мемлекеттік істермен толық Жоғарғы санатты император биледі. Көбінесе бұл императордың әкесі немесе әкесі жағынан ер туысы болуы мүмкін еді. Экс-император көбінесе буддалық монах болып, өзін император-монах деп атады. Бұған себеп сол кездегі Будда дінінің маңыздылығын көрсетті. Инсэй жүйесінің пайда болуы тікелей императордың жоңжарлармен қатынасын үзіп олардың ықпалынан шығу еді. Бұл тек өзінің ғана билік етуіне көмегін тигізді. Ең алғаш 1086 жылы император Сиракава өзінің император лауазымын ұлына беріп, өзінен Фудзивара әлетінің сарай қызметшілерін аластатып, өзі Жоғарғы санатты император лауазымын алды. Ол өзін жас императордың патроны деп атап, барлық билікті өз қолында ұстады. Эк-императордың өзінің резиденциясы болды. Сонымен қоса өз қызметшілері мен оөінің самурай әскері де болды. Өзінің императорлық әулетіндегі ықпалын пайдаланып өз баларын тақ басына, билік басына қойды. Мұнынң барлығын сарай жоңшарларының заңдарын айналып өтіп ұйымдастырды. Сиракава жолын ары қарай оның мұрагерлері: экс-император Тоба мен Го-Сирикава жалғастырған болатын. Экс-императорлардың ақсүйек шоңжарлармен мұндай күресі мен жеңісі, тақта отырған императорлар арасында дау туғызды. Себебі олар патронатта отырған қуыршақ болып сезінді. Әкелері мен балалары арасындағы мұндай шиеленіс 1156 жылғы Хогэн бүлігін тудырды. Екі жақтың самурайлар әскерін қосуы, олардың жапон саясатына кірісуіне себеп болды. Нәтижесінде инсэй жүйесі құлдырап, онынң орнына Тайра әулеті самурай диктаторлары мен Минамото сегундарына жол беріп қойды. Осы уақытша 1086 мен 1185 жылдар аралығындағы инсэй жүйесі Жапон аясатында , инсэй дәуірі деп қалып қойды.

27. Жапониядағы «өзара қырқысушы провинциялар дәуіріндегі» саяси жағдайларға сипаттама беріңіз

ХV- ХVІ ғасырлар жапон тарихнамасында “сэнгоку дзидай” яғни “соғысушы провинциялар кезеңі” деп аталады. Үзілмес өзара соғыстар бүкіл Жапонияны қамтыды. Соңысушы провинциялар кезеңінің басты соғысы Онин соғысы болды. Өзара соғыстың күшейуі шаруалардың онсызда қиын жағдайын одан әрі әлсіреті. Яғни өңдеп отырған жері қысқарды, жаңа салықтар енгізілді, қосымша алымдар қосылды. Бұның барлығы шаруалар көтерілісінің өсуіне әкелді. Өзара соғыстар нәтижесінде көптеген аудандар ашаршылыққа, эпидемияға ұшырап босап қалып жатты. Жапонияның барлық әлеуметтік топтары қатаң орталық биліктің қажетігін сезінді. Тіпті шаруалардың өзі біріккен тұрақты билікті қажет етті. Себебі шаруалар соғыстарға байланысты үздіксіз шаруашылықтың қирауынан, ешқандай заңмен шектелмеген феодалдардың барлық өсіп отырған талаптарынан әбден қажып бітті. Осындай жағдайда өзіне көрші княздіктерді қосып алғысы келетін үш феодал-әскер басылар елді біріктірушілерге айналды. Олар өздерінің иеліктеріне орталық Жапония провинцияларын бірінен соң бірін қосып ала бастады. Сондықтан орталықтандырылған мемлекеттің құрамына біртіндеп қадам баса бастады. Бұлар тарихтқа Жапонияны біріктіруші деген атпен енген Ода Нобунага, Тоётоми Хидэеси және Токугава Иэясу болды. Бұл кезең 1467 жылдан 1568 жылға дейінгі «сэнгоку джидай» яғни «соғысушы провинциялар дәуірі» деп аталды. Бүкіл ел қанға боялды.Ашаршылық пен ауру жүз мыңдаған адамдардың өмірін әкетті. 250 рулық Даймёлерден соғыстың соңына қарай шамамен оншақтысы қалды. Бірақ олардың орнына жүздеген сэнгоку-даймёлер бай емес,кіші даймелер келді.