7. Іс жүргізу қүжаттары

Құжаттар мекемелер, ұйымдар, кəсіпорындар жəне азаматтар

арасындағы, заңды жəне жеке тұлғалар арасындағы қатынастар үшін қызмет

етеді. Іс жүргізу құжаттары хабар, мəліметті тарата отырып, заң арқылы

қорғалатын істі белгілеудің тəсілі болып табылады.

«Құжат» - латын тілінде «куəлік», «дəлелдеу тəсілі» деген мағынаны

білдіреді. Қазіргі қолданыста негізгі үш мағынасы бар. Бірінші - қандайда бір

фактіні не бір нəрсеге деген құқықты растайтын іс қағазы; Екінші – жеке

басты ресми түрде куəландыратын құжат; Үшінші – бір нəрсе туралы

жазбаша куəлік (ескі грамоталар). Құжат тілі - ресми мəліметтер жазылатын,

жеке адамның субъективтік көзқарасын білдірмейтін мəтін.

Белгілі бір кəсіпорынды басқаруда мəліметтерді қабылдап алу, дұрыс

шешім қабылдау, оны орындау сияқты ақпараттық процестер жүреді. Дұрыс

шешім қабылдау үшін толық түрдегі жедел жəне ақиқат мəліметтер қажет.

Ал құжат ақпараттың осы талабына жауап беруі тиіс. Құжаттың сапасы,

мəліметтің дəлдігі, ықшамдылығы, мерзімінде дұрыс жасалуы құжат

толтырушыға байланысты. Бұл іс қағаздарының барлық түрлеріне қойылатын

талап. Құжат дайындағанда ресми қарым-қатынас жасап отырған мекеменің

аты, реквизиттері, мекеме басшысының аты-жөні лауазымы анық, сауатты

жазылуы керек.

Қ ұжаттар - жоспарлауда, қаржыландыруда, несие беруде, бухгалтерлік

есептеу мен есеп беруде, оперативті басқаруда, ұйымның қызметін кадрлық

жағынан қамтамасыз етуде т.б. басқарудың құралы ретінде қолданылады.

Құжаттар белгілі бір мəдени-тарихи құндылыққа ие жəне архив қорының

бөлігі болғандықтан, олар мемлекеттік архивтерге тапсырылады. Құжат

толтырудың біртұтас ережесін министрлікте архивтер мен құжаттарды

басқару комитеттері белгілейді. «Ережелерде» құжаттарды толтырудың жəне

құжат айналымын басқарудың нормалары айқындалады.

Құжаттың негізгі деректемесі мəтін. Мəтіннің бір бөлігінде құжатты

толтыруға негіз болған жай көрсетіледі. Екінші бөлігінде қорытындылар,

ұсыныстар, нұсқаулар немесе өтініш, тілектер жазылады. Кейде бірінші

бөлігінде құжатты жасаудың негіздемесі айтылып, екіншісінде шешім, нұсқау, өтініш хабарланады.

Документы служат для взаимоотношении учреждении и компании, предприятии и между юридических и индивидуальных лиц. Документы для введения дел отправляя вести и распространяя информацию, также являются способом обозначения дел через закон.

Документ- от латинского означает удостоверение, способ доказательства. В нынешнем употреблении имеется 3 основных смысла. Первое- бумага подтверждающая обязанность или какой либо факт. Второе- документ, официально подтверждающий личность. Третье- письменный документ о чем либо. Документальный язык- текст который написан официально, но не обозначающий субъективные взгляды отдельного человека.

При руководстве каким либо предприятием проводятся процессы о принятии сведений, правильное принятие решении, их выполнение. Для правильного принятие решения нужны полные и правдивые сведения. А документ должен отвечать этим требованиям информации. Качество документа, точность сведении, компактность и сроки зависят от заполнителя. Это обязательное условие для всех деловых бумаг. При подготовке документа, должны указываться наименования предприятия, которые официально сотрудничают, реквизиты, Ф.И.О, должность начальника предприятия должны быть написанo четко и грамотно.

Документы- используются как инструмент управления при планировании, финансировании, кредите в бухгалтерских задачах и отчетах, в оперативном руководстве, при обеспечении компании со стороны кадров. Так как документы имеют долю культурно-исторических ценностей и архивные сведения, они сдаются в государственные архивы. Единое правило заполнения документа указываются руководящим комитетом и министерством архива. В правилах приводятся нормы заполнения документов и оборот документов.

Основное изложение документа- текст. В одной части указывается причина заполнения документа. Во второй части пишутся заключении, предложения, указания, либо жалобы и пожелания. Иногда в первой части говорится важность оформления документа, а во второй решения указания и жалобы.

8.Өмірбаян, оның түрлері. Автобиография, и его виды.

Өмірбаян – жеке адамның өмір жолы хронологиялық тəртіпте қысқаша

жасалған ресми құжат. Əдетте оқуға түсу, жаңа қызметке орналасу кезінде

жазылады. Онда азаматтың аты-жөні, туған жылы, күні, айы жəне туған жері,

ұлты, отбасы жағдайы, білімі, бітірген оқу орындары, қызметі мен жұмыс

тəжірибесі туралы жəне т.б. қосымша мəліметтер көрсетіледі.

Тəжірибеде өмірбаян үш түрлі болып жазылады. Бірінші түрі адамның

өз өмірі мен қызметі туралы баяндауы. Бұл көбінесе қызметке орналасу

кезіндегі жеке іс қағазына қоса тігілу үшін жазылады. Онда адам өзінің аты-

жөнін, туған күнін, толық көрсетеді. Одан кейін жаңа жолдан нақты

деректермен санамалап жазады. Өмірбаянның бұл түрі көбінесе ресми түрде

жазылады да, көлемі жағынан шағын болады.

Өмірбаянның екінші түрі мемуарлар, яғни ақын, жазушылардың, өнер,

қоғам қайраткерлерінің өз өмірін қоғам өмірімен байланыстыра баяндауы.

Мұндай өмірбаяндар көркем шығармаға жақын, əдеби тілмен, шебер

жазылғандығымен оқырманды тартады жəне ол оқырманды жеке адам

өмірімен ғана емес, қоғам дамуымен таныстырады. Мұндай шығармалар қай

тілде болмасын өте көп жəне қара сөзбен де, өлең сөзбен де жазылған түрі

кездеседі. Мысалы, Қ.Байсейітовтің «Құштар көңіл» (1977),

Ш.Жиенқұлованың «Өмірім менің - өнерім» (1983) кітаптары өмірбаянның

осы түріне жатады.

Өмірбаянның үшінші түрінде қоғамға белгілі қайраткерлердің өмірі мен

шығармашылық, саяси қызметтері өз тарапынан емес, басқа біреулер

тарапынан баяндалады. Мəселен, ұлы жазушылар мен ақындар – Абай

Құнанбаев, Ш.Уəлиханов, А.С. Пушкин өмірлері туралы шығармалар

осындай өмірбаян түріне жатады. Мысалы, С.Мұқанов - «Аққан жұлдыз», М.

Əуезов «Абай жолы». Өмірбаянның мұндай түрі көркем шығарманың əр

түрлі жанрлары ыңғайында очерктен бастап роман-эпопеяға дейін жазыла

береді.

Күнделікті өмірде ең жиі қолданылатын құжаттың біріншісі - өмірбаян.

Өмірбаян əркімнің өз қолымен, таза, жүйелі түрде, сиямен жазылады.

Арнайы қағазға жазылуы да мүмкін.

Өмірбаянның деректемесі:

- құжаттың аты; автордың аты-жөні, тегі; туған күні, айы, жылы; туған жері;

- ата-анасы туралы мəлімет (А.Ж.Т. жұмыс орны); білімі жəне білімі

бойынша мамандығы; атқарған қызмет түрлері; соңғы жұмыс орны мен

қызметі; қошеметтеу белгілері жəне наградалары; қоғамдық жұмыстарға

қатысуы; отбасы жағдайы жəне құрамы; мекен-жайы жəне телефоны;

жазылған күні, айы, жылы; жеке қолы; аты-жөні, тегі.

Автобиография - официальный документ написанным индивидуально человека о строках своей жизни на хронологической упорядочи кратком виде. В основном пишется когда поступаешь на учебу, на работу. Там показываются фамилия имя отчество гражданина, дата рождения, национальность, семейное положение, образование, места где учился, об опыте деятельности и работы и дополнительное другое еще сведения.

В опыте автобиография пишется в трех видах. Первый вид человек сам докладывать о деятельности жизни. Этот вид чаще всего пишется прибавляя к бумаге личного дела во времени устраивание на работу. человек полностью указывает свой день рождения, фамилию, имя, отчество. После этого с новой строки пишет точные факты. этот вид автобиографии чаще всего пишется в официальном виде.

Второй вид автобиографии мемуары, то есть акыны, писатели, искусство, общественной деятельности докладывают связь своей жизни с общественной жизнью. Такие автобиографии близко к художественной сочинении, с языком литературы, умелый написанный притягивает читателей и читателей не только с жизнью человека а знакомит голосом общества. Такие сочинение в любом языке встречаются очень много и на стихотворениях. Например, К.Байсеитов «Құштар көңіл» (1997), Ш.Жиенканович «Өмірім менің – өнерім» (1983) эти книги относятся к этому виду автобиографии.

В третьем виде автобиографии обществу известного деятеля о жизне, о творчество, политической деятельности не сам, а кто-то другой докладывает. К примеру, великие писатели, поэты – Абай Кунанбаев, Ш. Уалиханов, А.С.Пушкин сочинение об их жизни относятся к этому автобиографии. Например, С.Муканов – «Аққан жұлдыз», М.Ауезов «Абай жолы». Такие виды автобиографии пишутся на разном удобном моменте жанров начав из очерка до роман-эпопеи.

Документа, который часто применяется в ежедневной жизни – автобиография. Автобиографию каждый пишет сам, в чистом, системном виде. Специальный реквизит автобиографии:

• имя документа; Ф.И.О. автора, дата рождения, место рождения;

• данные о родителях (место работы); образование и образование по специальности; виды деятельности, которые исполнили; награды, участвование общественных работах; состояние семьи и состав; адрес проживание и телефон; дата заполнение, месяц, год; подпись; фамилия, имя, отчество.