35.Негізгі пневматикалық көліктердің ауаөткізгіштерін есептеу.
Ірі құрылыс алаңдары мен құрылыс индустриясының зауыттырында әр түрлі материалдарды және өндіріс қалдықтарын араластыру үшін оларды тасымалдаудың басқа әдістеріне қарағанда үлкен артықшылықтары бар пневматикалық көліктер кеңінен пайдаланылады.
Пневматикалық көлік системасын есептеу үшін тасымалданатын материалдың витать ету жылдамдығы νвит мен қозғалыстың жұмыс жылдамдығы νраб түсінігі енгізілген. Витать ету жылдамдығы ретінде өлшенген жағдайдағы немесе немқұрайлы тепе-теңдік жағдайдағы материалдық бөлшектердің ауа ағысы жылдамдығы түсініледі. Пневматикалық көліктің ауажолы арқылы өтетін материалдық бөлшектердің анық жылдамдығы жұмыс жылдамдығы деп аталады. Оған өлшенген күйдегі материялдық бөлшектер жатпайды. Мысалы: вентилятордың тоқтауы және оны қосып ауажолында шөккен бөлшектерді желдету.
Ауажолындағы жұмыс жылдамдығы мен тасымалданатын материалдық бөлшектерінің жылдамдығының қатынасы тасымалданатын G массалы тасымалданатын материалдың тасымалданатын 1кг ауа қоспасының массалық концентрациясына тікелей байланысты.
Витать ету жылдамдығының νвит мәні пневматикалық көлік системасын есептеу кезіндегі негізгі әуелгі бір мәлімет болып табылады.
Саның қарапайым интервал санындағы Re витать ету жылдамдығының νвит , м/c, жақындатылған мәні шар күйлі бөлшектер үшін:
νвит = 4,7√(dρ) (15.1)
Мұндағы d – дене диаметрі, м; ρ – дене тығыздығы, кг/м3.
Вертикальді құбыржолда тасымалдау үшін ауа қозғалысының жылдамдығы витать ету жылдамдығынан 1,3 – 1,5 есе көп болуы керек. Горизонтальді құбыржолда тасымалдау кезінде ауа қозғалысының жылдамдығы жобамен 2 витать ету жылдамдығына тең болуы керек.
Материалдарды ауамен құбыржол арқылы тасымалдау кезінде үйкеліске жоғалу мен жергілікті кедергі таза ауаны қозғалтумен салыстырғанда көбейеді.
Ауажолының горизонтальді участкілеріндегі қысымның жоғалуы келесі формуламен есептеледі:
ρcm= ρ(l+kµ)
Мұндағы ρ – таза ауа қозғалысы кезіндегі желідегі қысымның жоғалуы, Па; k – тәжірибелі жолмен анықталатын коэффициент; µ – тасымалданатын қоспаның массалық концентрациясы, кг/кг.
36 Ауа ағындарында материал бөлшектерінің орын ауыстыруы.
Ғимараттағы зиянды заттардың бөлінуіне байланысты ауа алмасуының келесі сызба нұсқалары болуы мҮмкін:«Төменнен- жоғары» (сурет І.4,а) - ғимаратта бірмезгілде жылумен газдың немесе жылумен шаңның бөлінуі. 2. «Жоғарыдан- төменге» (сурет І.4,б) – ғимаратта ұшқыш сұйықтықтан будың, шаңның және де жалпы ағында және жергілікті сорып шығаратын шаңмен газдың бөлінуі. 3. «Жоғарыдан-жоғарыға» (сурет І.4,в) – бұл сызба нұсқа шектеулі негізгі өндірістік цехтарда қолданылады. Мысалы, жылумен ылғалдың бірге немесе тек қана ылғалдың бөлінуі. Бұл желдеткіш көбіне тұрғын үйлерде, қоғамдық және көмекші өндірістік мекемелерде қоладнылады. 4. Бірзоналы ағынды және екізоналы сорып шығару (сурет І.4,г) – ауадан ауыр газдардың және де бірнеше жарылғыш қауіпті әртүрлі меншікті салмақты компоненттерден тұратын зиянды заттардың газдардың бөлінуі. Олардың жоғарғы зонада көптеп жиналуы жарылуына әкеліп соғуы мүмкін, сондықтан оларды топталып жиналуын болдырмау керек, мысалы, малярлы және басқада цехтар. 5. Екізоналы ағынды және бірзоналы сорып шығару жоғары зонадан (сур.І.4, д) – жылу және ылғалдылық бөлінген кезінде немесе сұйықтықтың 400С температурадан жоғары өндірістік аппараттардан шоғырланған будың шығуы кезінде тек қана ылғалдылықтың бөлінуі. 6. «Төменнен-төменге» (сурет І.4, е) - жергілікті желдеткішті қондыру және басқада жағдайлар кезінде.
Ауыстырылатын ауа ағыны жіберілетін қазбалар жүйесіне келесі талаптар қойылады:
1) желдеткіш дебитінің едәуір көлемде ұлғаюы мен оның двигателінің шамадан тыс жұмысын болдырмау үшін, жүйе кедергісі шақтаның ауа ағынының қалыпты қозғалысына кедергісінен кем болмайды; 2) желдеткіш дебитінің қалыптыдан 60 % шамаға дейін түсуіне жол бермеу үшін, қазбалардың ағынға қарасты кедергісі қалыпты желдету кезіндегі шақта кедергісінен аспайды; 3) шақтаның желдету торабында желдету есіктері қарастырылып, олар ауа ағынының ауыспалы бағыты кезінде 1) және 2) тармақшалардың талаптарына сай келетін қазбалар жүйесін түзеді.