3.Берілген етістікті рай түрлеріне айналдыр.(көру) Билет№15

1. Шәкен Айманов.(монолог)

КСРО халық әртісі Шәкен Айманов Павлодар облысының Баянауыл ауданында туған. Оның әртістік қабілеті Семей педагогикалық училищесінде шыңдалады. Шәкен 1933 жылы қазақ драма театрында әуесқой өнер жолын бастайды. Сөйтіп, оның өмірінің 20 жылы осы театр сахнасында өтеді. 1964 жылы Лондонға барады. Осында “Отелло” трагедипясында Отеллоның рөлін ойнады. Оның алғашқы ұстаздары: қазақ театр өнерінің майталмандары- Жұмат Шанин, Қалибек Қуанышбаев, Серке Қожамқұлов, Елубай Өмірзақов. Ш, Айманов кино өнер саласында да еңбек етті. Қазақфильм киностудиясында жүріп, “Дала қызы”, “Біздің сүйікті дәрігер”, “Алдар көсе”, “Атамекен”,”Атаманның ақыры” сияқты кинолар түсірді. Өзі де фильмдерде рөлдерде ойнайды. Алдар көсе, Жамбылдың рөлдерінде ойнап, танымал болды.

2. Үстеу - қимылдың түрлі белгісін, мезгілін, мекенін, себебін, мақсатын білдіретін сөз табы. Сұрақтары: қайда? қалай? қашан? қанша? қайдан? не себепті?

Құрамына қарай: дара, күрделі - кеше, күні- түні Тұлғасына қарай: негізгі, туынды – ең, осылай Мағынасына қарай: 7 түрге бөлінеді - мезгіл, мекен, мөлшер, себеп-салдар, қимыл-сын, мақсат, күшейткіш. Қимыл-сын үстеу – қимылдың амалын білдіреді , қалай? сұрағына жауап береді: еркін, жақсы,әрең. Себеп үстеу – қимылдың болу себебін білдіреді , неге? не себепті? сұрағына жауап береді: босқа , бекер. Күшейткіш үстеу – қимылдың сапасын күшейтіп білдіреді , қалай? сұрағына жауап береді: өте, ең, аса.

3. Бұл режиссер біршама көркем фильмдер қойған. Морф.талдау

Билет№16

1.Қазақстанның қорықтары (диалог)

Мен 10 қорық түрін білемін. Мен Ақсу-Жабағылы, Наурызым, Алматы, Барсакелмес, Қорғалжың, Марқакөл, Үстірт, Алакөл, Батыс Алтай және Қаратау қорықтарын білемі. Ақсу-Жабағылы Батыс Тянь-Шаньның солтүстік жерінде орналасқан. Наурызым қорығы 1930 жылы құрылған.

Ол Қостанай облысында орналасқан .Ол 2004 жылы ашылды. Оның көлемі 34 мың га.Ол Оңтүстік Қазақстан облысында орналасқан.

2.Шылау сөздер. Жалғаулықтар.

Шылау сөздер- сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырады. Шылаулар үшке бөлінеді: септеулік, жалғаулық, демеулік. Сөйлем мүшесі болмайды, жалғау жалғанбайды.

Жалғаулықтар – өзара тең сөздерді, сөйлемдерді байланыстырады.

1.       Ыңғайлас: мен, бен, пен, , және, әрі, да, де, та, те

2.       Талғаулықты: я болмаса, немесе, не, я, яки

3.       Себеп-салдар: себебі, өйткені, сондықтан

4.       Қарсылықты: бірақ, әйтпесе, сонда да, сөйтсе де

5.       Кезектес: бірде, біресе,кейде.

6. Шартты: егер, ендеше.  

3. « Көктем келді де, күн жылынды». Синтаксистік талдау