47.Әлеуметтік мобилділіктің түрлері.

Әлеуметтік мобилділіктің екі түрі болады: тікелей және тең мобилділік. Неғұрлым қоғам ашық, дамыған болса соғұрлым тікелей мобилділік дамыйды. Мобилділіктің құралы, механизмі болып оның әлеуметтік лифтерін айтады. Олар: мектеп, әскер, жұмыс орны, білім, дін, қызмет және т.б.

48.Әлеуметтік мобилділіктің каналдары.

Поскольку вертикальная мобильность присутствует в той или иной степени в любом обществе, существуют определенные пути, или каналы, по которым индивиды имеют возможность наиболее эффективно перемещаться вверх или вниз по социальной лестнице. Их называют каналами социальной мобильности или социальным лифтом.

Важнейшими каналами социальной мобильности, согласно П. Сорокину, являются: армия, церковь, школа, политические, экономические и профессиональные организации.

Факторами социальной мобильности на микроуровне являются непосредственно социальное окружение индивида, а также его совокупный жизненный ресурс, а на макроуровне – состояние экономики, уровень научно-технического развития, характер политического режима, преобладающая система стратификации, характер природных условий и т.д.

Социальная мобильность измеряется при помощи показателей: объем мобильности – число индивидов или социальных слоев, которые переместились по социальной лестнице в вертикальном направлении за определенный промежуток времени, и дистанция мобильности – количество ступеней, по которым удалось подняться или опуститься индивиду или группе.

49.Отбасының тарихи эволюциясы.

Отбасы қоғамдағы фундаменталды төрт институттардың бірі. Ол қоғамның тұрақтылығын және халық санын келесі буын арқылы толықтырып отарады. Соныменен қатар отбасы ең ынтымақты және тұрақты кіші әлеуметтік топ. Адам өз өмірсүру циклінде көптеген әлеуметтік топтың мүшесі болады, бірақта тек қана отбасын ол ешқашан да тастамайды. Ал достарын, құрбаларын, кластастарын және т.б. кезек келгенде қалдырып отырады. Отбасы некеге және қандық туысқандыққа негізділген кіші топ. Оның мүшелері тұрмыс тіршілігінің бірлігіменен, біріне бірі көмекшілдігіменен, моральдік және құқықтық жауапкершілігіменен сипатталады. Социологтар отбасын туыстық тұрғысынан қарастырады. Соныменен қатар отбасы арқылы буындардың сабақтастығы жалғасып отырады. Әр буында отбасының сабақтастығын жалғастыруы отбасының маңызды сипаттарының бірі.

50.Отбасының өмір циклі.

Отбасының өмір сүру циклі биологиялық емес әлеуметтік процесс, себебі отбасы некеге отырудан басталады және де ол мемлекеттік құжатпенен заңдастырылады. Отбасының өмір сүру циклінің бітуі ажырасуменен аяқталады және ол да мемлекеттік құжатпенен дәлелденеді. Ал ажыраспаған отбасының өмір циклі келесі кезеңнен тұрады: 1) некеге тұрудан ең соңғы баланың тууы; 2) алғашқы ересек баланың өзінің отбасын құрап бөлініп шығуы; 3) балалардың үйленүі жалғасуда. Бұл кезең «кемелденген» кезең дейді; 4) барлық балалардың отбасынан кетуін «бос қалған ұя» кезеңі дейді; 5) жалғыз бастылық немесе «өшу» кезеңі. Бұл кезеңде ерлізайыптының бірі өліп екіншісі қалуы мүмкін. Екіншісі де өмірден озған кезең отбасының өмір сүру циклінің аяқталғаны.

51.Қазіргі қазақ отбасының әлеуметтік мәселелері.