2) Әртүрлі психологиялық фактілер мен теорияларды жүйелі-психологиялық талдау процесінде студентерде танымдық дағдылар мен ептіліктерді дамыту;

Модульдің пән атауы: Психологиялық өлшемдер

№

тақырып

Дәріс сабағы

Семинар, практикалық, зертханалық сабақтар (зертханалық практикум)

Пән модулінің тақырыптары мен сұрақтар мазмұны

Сағат көлемі

Пән модулінің тақырыптар мен сұрақтар мазмұны

Сағат көлемі

1-модуль. Психологиядағы өлшем

1

Психология ғылымындағы «өлшем» ұғымы. Психологиялық өлшемнің қажеттілігі.

Сандық ұсыныстар. «Шкала» ұғымы. Әдіснамалық нұсқау. Құрылымдық және логикалық сызба: Эмпирикалық өлшем.

2

Психологиялық өлшемдердегі бақылаушылық және теориялық обьектілер. Г. Лейбниц (1646-1716), X. Вольф (1679-1754), Густав Фехнер (1801-1887), Э.Г. Вебер (1795—1878). Адамды ноэтикалық өлшеу: Виктор Франкл үлесі.

1

2-модуль. Шкала және психологиялық өлшем теорияларының элементтері

2

Психологиялық өлшем теорияларының элементтері

Кумбс бойынша тапсырмалар, Гуттман немесе Раш тапсырмалары. Психологиялық өлшемдердің сыртқы процедурасы. “Өлшем” және “эксперимент” ұғымдарының психологиялық эерттеу тәжірибесі. Шкала типологиясы, Атаулы немесе номинальды шкала, Реттік (инемесе рангілік) шкала, Интервалды шкала, Қатынас шкаласы, абсолютті шкала, Өлшем шкаласы.

2

Психологиялық өлшемдердің негізгі процедурасы.

Психологиялық өлшемдердің негізгі процедурасының этаптары: аналогиялық этап, эксперименталды зерттеу.

Бірлескен өлшем (немесе бірлескен шкала): стимулдар және адамдар.

3

Атаулы немесе номинальды шкала

эквиваленттілік–эквиваленттілік емес

2

Американдық психолог-психофизик С. Стивенс (1946). Қатынас шкаласы, интервалдыреттік және номиналды шкалалар.

1

4

Реттік шкала.

«көп емес» және «аз» реттік шкалалары және т.б.

бинарлы қатынас – реттік («көп емес» және «аз» қатынастары). Реттік шкалалардың қойылуы.

Стандартты бағаларды есептеу схемасы (стендтер)

1

5

Интервалдар шкаласы.

Интервалдар шкаласы бірінші метрикалық өлшем ретінде.

Қатынас шкаласы. Қатынас шкаласының мәні. Қатынас шкаласын қолдану салалары.

Интервалды шкала. Қатынас шкаласын қолдану салалары.

Кельвин шкаласы.

6

Психологиялық өлшемнің басқа шкалалары: Дихотомикалық классификация, Әртүрлілік шкаласы, Абсолюттік шкала. Шкаланың басқа типтері: табиғи бастаумен ординальды (реттік), лог-интервальды, реттелген метрикалық және т.б.

Қайта өңдеу немесе қайта жасау шкалалары.

Шәкілдік қайта жасаудың екі нұсқасы:

1)шкала жиілігінің жоғарылығы;

2)шкала жиілігінің төмендеуі.

3-модуль. Психологиялық өлшемдердің түрлері.

7

Психологиялық өлшемдердің түрлері.

Психологиялық өлшемдердің әдістері.

Ранжирования әдісі.

Екі жұпты салыстыру әдісі.

Абсолютті бағалау әдісі.

Таңдау әдісі.

Гутманның шкалограммалы талдамы

2

Мәліметтерді жинау процедурасы және өлшем пәні. Обьекттерді шәкілдеу әдістемесі. Экспериментатордың міндеттері.

Бірөлшемді және көпөлшемді субьективті шәкілдеу. К. Кумбстің өрістер әдісі [Coombs С. Н., 1964] және Л. Гутманның шкалограммды талдамы [Guttman L, 1944].

1

4-модуль. Тестілеу және өлшем теориялары.

8

Тестілеу обьектінің қасиеттерін өлшеу процедурасы ретінде.

Психикалық мәндер қасиетінің негізгі типтері:

а) дәлдік;

б) сызықтық;

в) көпөлшемдік.

2

Психологиялық тест. Зерттеуші мен зерттелінушінің өзараәрекеттестігі. Тестілеудің

процедурасы. Тест моделі.Тестің жалпыланған моделі. Өлшенетін қасиеттер типологиясы.

Интерпретация ұғымы. Тестің “кілті”. Өлшемдік қатынастар.

1

9

Тестің классикалық эмпирикалық-статистикалық теориясы.

Тестік нормалар және стандартизация. Валидтілік және сенімділік басымдылықтары.

2

Дифференциалды психометрияның негізі.

Тестің валидтілігі және олардың түрлері.

1

10

Тестің стохасткалық теориясы (IRT)

Латентті-құрылымдық талдамы

Латентті сипатты өлшеу теориясы.

IRT әдісіндегі алғашқы модель (Г. Раш ұсынған латентті арақашықтық модель[Rasch G., 1980])

2

Латентті-құрылымдық талдамы (ЛСА) (П. Лазарсфельд). ЛСА нақты моделі. Логистикалық модель.

1

Барлығы:

20 сағат

Барлығы:

10 сағат