40. Іскерлік сұхбаттасу техникасы

Іскерлік әңгімені жүргізу техникасы.

Қарым – қатынас контакт орнатудан басталады. Бұл фаза белгілі бір психологиялық кедергіні (барьер) жеңуден басталады. Кейбірлеулер үшін бұл барьерді жеңу қиын, соныдқтан да олар қарым – қатынас орната алмайды.

Әңгімелесушіге әсер етеін факторлар: әңгіменің құрылымы, ақпарат құрамы, әңгіме құрушының авторитеті, менеджер тұлғасының күштілігі.

Қарым – қатынас процесінде әңгіменің тағдыры бірінші минутқа байланысты. Бұл уақыт арасында контакт орнатып, психологиялық камфорт құру қажет. Ол үшін өзіңіздің алғашқы сұрығыңызды қысқа, қызықты қоюыңыз қажет. Мұндай формадағы сұрақ әңгімелесушінің жағымды эмиционалдық тонусын анықтап, онда бір нәтижеге жететін сезім тудырады.

Қарым – қатынастың алғашқы кезеңінің негізі мақсаттары:

• контакт орнату (мысалы, мынадай сұрақтар қойыңыз «Қалай ұшып келдіңіз?», «Қалай орналастыңыз немесе демалдыңыз?» және т.б.);

• қарым – қатынас үшін қолайлы атмосфера орнату (әдемі жиһаз, шәй, кофе, жағымды күлкі және т.б.);

• ықыласын ояту (әңгімелесушінің қызығушылығы оятатын әңгіме, ол бағалай білетін заттарға көңіл бөліңіз);

• әңгімеге қызығушылығын ояту (әңгімелесушіге белгісіз, бірақ екі жаққа да маңызды сіздің ойыңыздағы бір нюанстарды табыңыз).

41. Іскерлік қарым-қатынастар: сұрақ қою және жауап тыңдау техникасы

Ол әңгіменің логикалық ұласуына және аргумент келтіру фазасына өту кезеңі болып табылады. Қарым – қатынастың бұл бөлімінің мақсаты: мәселе, сұраныс және әңгімелесушінің тілегі бойынша анайы ақпаратты жинау; жоспарланған ақпаратты әңгімелесушіге беру; әңгімелесушінің позициясын талдау және тексеру.

Ақпаратты беру элементтері:

• әңгімелесушіні хабарлардар ету;

• сұрақтарды қою;

• әңгімелесушіні тыңдау;

• әңгімелесушінің реакциясын байқау және талдау.

Ақпаратпен алмасу кезеңінде өзіңіздің әңгімеңіздің нақтылығына, кәсібилігін назара аударған жөн. Барлығына дайын болу керек, шағын детальдарға назар аудара бермеу. «Қу» сұрақтарға дайын болу керек.

Сұрақтар түрлдері:

• Альтернативтік сұрақтар - әңгімелесушіге жауап таңдау мүкіндігін беріңіз, әдетте ол «немесе» компонетінен тұрады, мысалы «сейсенбі ме немесе сәрсенбі ме?»

• Нақтыландыратын сұрақтар. Бір аспектілер бойынша келісім алсаңыз, мысалы «Егер мен дұрыс түсінсем, Сіз солай.... ойлайсыз», ойыңызды растап болғанна кейін, келесі сұраққа көшуге болады.

• Кіріспе сұрақтар арқылы келіссөздер ашылады;

• Бақылау сұрақтары әңгімелесуші сізді тыңдап тұрғанын анықтау үшін қажет, мысалы «Сіз бұл туралы не ойлайсыз?»;

• Провокациялық (арандатушылық) сұрақтарды кейде әңгімелесушінің жағдайды қалай бағалап тұрғаны және оның ойын білу үшін қояды;

• Қортынды сұрақтар. Алдымен бір-екі нақтылау сұратыраны қояды (мысалы, күле отырып сіз «Мен сізді көндіре алдым ба...?»қоясыз), содан кейін қортынды сұрақ қоясыз, мысалы, орындалу мерзімі туралы және т.б.

Психолог Кузин бойынша жауап қайтару техникасы:

• күрделі сұрақтарға алдын-ала дайындалған жауап қайтарыңыз, жауап ойластыру қажеті шамалы, әйтпесе бір нәрсеге ұшырап қалуыңыз мүмкін.

• Провокациялық сұрақтарға жауап қайтармаған дұрыс немесе әңгімені сұраушыға аударып тастаңыз.

• Сұрақ неғұрлым эмоционалды болса, жауап соғұрлым суық және қысқа болу қажет.

Восточная мудрость гласит: «Истина лежит не на устах говорящего, а заключена в ушах слушающего». Тыңдай білу манерасына қарай адамдардың үш типін ажыратуға болады:

А) ұқыпты тыңдай білетін Ә) пассивті б) агрессивті

Ұқыпты тыңдаушы жағдайды дұрыс бағалайды, әңгімелу атмосферасын құрып, әңгімелесушіні әңгімені жалғастыруға мүмкіндік береді.

Пассивті тыңдаушы әңгімеге деген қызығушылығы жоқ, сөйтіп әңгімелесушінің апатиясын оятып, әңгіменің негізгі идеясынан ауытқуын қоздырады.

Агрессивті тыңдаушы өзінің мінезімен әңгімелесушіде негативті (жағымсыз) реакция тудырып, оның агресивті іс-әрекетіне жауап қайтаруға итермелейді. Мұндай жағдайда дауыс, сөз, поза және жесты (ишаралар) маңызды рөлге ие.

10 % жуық қана адамдар тыңдай біледі. Тыңдай білу үшін ұсыныстар:

- сіз тыңдап отырған кезде, сәйкес жазбалар жасап отырыңыз (бұл телефон әңгімесіне де қатысты, телефон қоңырауына қаламсап алмай жауап бермеңіз);

- Сіздің ойыңызды бөлетін нәрселерді жойыңыз;

- сіз алған ақпараттағы ең маңызды мәліметтерді табуға тырсыңыз;

- сіз тыңдап отырған келесі сұрақ туралы ойластыруға болмайды (контураргументтерді дайындауға);

- әңгімен тақырыбының мәніне ойыңызды шоғырландырып, екінші кезекітегі сұрақтарды алып тастаңыз.

42. Тыңдай білу

Восточная мудрость гласит: «Истина лежит не на устах говорящего, а заключена в ушах слушающего». Тыңдай білу манерасына қарай адамдардың үш типін ажыратуға болады:

А) ұқыпты тыңдай білетін Ә) пассивті б) агрессивті

Ұқыпты тыңдаушы жағдайды дұрыс бағалайды, әңгімелу атмосферасын құрып, әңгімелесушіні әңгімені жалғастыруға мүмкіндік береді.

Пассивті тыңдаушы әңгімеге деген қызығушылығы жоқ, сөйтіп әңгімелесушінің апатиясын оятып, әңгіменің негізгі идеясынан ауытқуын қоздырады.

Агрессивті тыңдаушы өзінің мінезімен әңгімелесушіде негативті (жағымсыз) реакция тудырып, оның агресивті іс-әрекетіне жауап қайтаруға итермелейді. Мұндай жағдайда дауыс, сөз, поза және жесты (ишаралар) маңызды рөлге ие.

10 % жуық қана адамдар тыңдай біледі. Тыңдай білу үшін ұсыныстар:

- сіз тыңдап отырған кезде, сәйкес жазбалар жасап отырыңыз (бұл телефон әңгімесіне де қатысты, телефон қоңырауына қаламсап алмай жауап бермеңіз);

- Сіздің ойыңызды бөлетін нәрселерді жойыңыз;

- сіз алған ақпараттағы ең маңызды мәліметтерді табуға тырсыңыз;

- сіз тыңдап отырған келесі сұрақ туралы ойластыруға болмайды (контураргументтерді дайындауға);

- әңгімен тақырыбының мәніне ойыңызды шоғырландырып, екінші кезекітегі сұрақтарды алып тастаңыз.