20. Дипломатиялық және іскерлік этикет пен протокол

Формальдықтар мен шеттетпелерден еркін этикет оңайлатады және күнделікті өмірді ұнамды және жағымды қылдырады. Ережелер мынадай адамгершілік категорияларына негізделген: сыпайылық, тактикалық, реттілік, бірізділік. Этикет ережелерін меңгеру такт (басқа адамдардың көңілімен жеке психологиялық ерекшеліктердің есебінде сөйлеу және әрекет жасауды білу)сезімін дамытуға көмектеседі, өзіндік жетістікті сақтау мен басқаларды құрметтей білуге үйретеді.Этиканың бөлінбес бөлігі- реттілік: этикет адамға жақсылық әкелмейтін іс-әрекеттерден сақтануға көмектеседі: ұрлық, алдау, өтірік айту,т.б.

Этикет ережелерін ұстанған адам ашылмаушылықты жойып, іскерлік серіктестікті ренжітіп алмауға және өзіндік абырой мен фирма престижін төкпеуге мүмкіндік береді.Басқа мемлекеттердің өкілдерімен сөйлесу этикетке ерекше назарды талап етеді.

Мемлекеттер арасындағы жемісті және пайдалы қарым-қатынастар егемендік, теңдік, аумақтық бүтіндік,ішкі істерге араласпауды сыйлау принциптеріне негізделген.Бұл ережелерді ұстану үшін дипломатиялық протокол пайда болды.

Дипломатиялық протокол бұл халықаралық қоғамда ұсталатын дәстүрлер мен шарттардың, ережелердің жиынтығы.Дипломатиялық протоколдан кері шегіну немесе оның нормаларын бұзу жіберілмейді.

Дипломатиялық протокол шетел мелмекеттері мен үкіметтерінің, делегациялардың, өкілдіктерінің,барлық ресми кзездесулердің басқарушыларының күтіп алу ретін анықтайды. Іскерлік протокол кездесулер реті мен делегациялардың жиылысын, әңгімелесуді өткізу, келіссөздер мен қарсы алуды, іскерлік жазбаларды жүргізу,келісімдерге қол қою және т.б. қарастырады. Іскерлік протокол дипломатиялық сияқты қатаң емес және оңай ережелері бар.

21. Таныстыру ережелері. Танысу. Қонақтарда таныстыру

Танысу .Жасы кіші адам үлкенге өзін таныстыру керек: қандай тұлға, алып жатқан жоғары емес дәрежелі адам жоғары дәрежелі адамға, келген адам жиналып кетіп бара жатқан адамдарға, ер адам –әйелге (тек қана ер адам мемлекет басшысы, хандық отбасының мүшесң, шіркеулік иерарх немесе т.б.) бойдақты үйленген адамға.

Іскерлік қарым-қатынаста дәреже мен адамның жасы аз маңызы бар. Бастысы дәреже. Тактикалық болу өте маңызды мысалы былай сөйлеуге болмайды: «Иванов, дәл сол академик Ивановтың ұлы».

Кейде әңгімелесуді жеңілдететін мағлұматтарды айту керек мысалы, Мистер Джонсон автокөлік сатумен айналысады

Қонақта.Қонаққа сыпайылық көрсеткен кезде оған өзінің отбасы мүшелерін таныстырған жөн. Әке-шешене ерекше құрметті білдіре отырып қонақты оларға таныстыру керек тек керісінше емес. Қонақтарды бір-біріне таныстыру үй иесінің міндеті, оны жест арқылы көрсетуге болады.егер сіз үйге біреумен келсеңіз,ал үй иесі оны танымаса, оны таныстырған жөн. Егер қонақ саны көп болса, онда жаңа келген адамды таныстыру міндет емес.Жанында тұрған адамдармен таныстыру жеткілікті.Қарапайым тұрмыстық қоғамда өзімізді былай таныстыруға болады: аты жөніңді және айналысатын істеріңді, оқытушы атағын, спорттық титулды және т.б. айтуға болмайды.Дауыстап және анық танысу керек. Егерде сізді біреу дұрыс атамаса дұрыстап қайталап айту керек. Қонақта ер адам өзіне келген әйел адаммен бірінші амандасу керек.

Қызу әңгіме жүргізіп тұрған адамдарға біреуді таныстыру жөн емес, және жаңа келген адамды кетіп бара жатқан адамға таныстыруға болмайды.

Сізді таныстырғаннан кейін. Ер адам иіліп, ал әйел адам көзіне қарап изеу керек. Ер адам тұрып, ал әйел адам отыра берсе болады.

Қол алысу кезінде жаңа адамды таныстырған адам қол берісу керек, әйел адам ер адаммен танысқанда бірінші, бастық –қызметкеріне,үлкені- кішіге. Тұрақтты сөздер қолданылады: « Өте қуаныштымын». Егер де ер адам бірінші қолын созса әйел адам қолын бірінші бермеуге болады.