52,Инверторды қосу схемалары мен стандарттарын түсіндіріңіз
53,Гибридті инверторлар
Гибридті инвертор деп- ток көзімен және генераторлармен параллельді түрде жұмыс жасайтын приборды айтады. Гибридті инвертор аккумулятордан алынған энергия мен одан ажырамай ток көзіне жалғанып тұрады. Бұлай жұмыс жасау үшін ең алдымен бастапқы шарттар қойылады, ол дегеніміз басында кернеуді аккумулятордан алса аккумулятордағы кернеу бітіп жатса онда ол параллельді түрде ток көзіне қосылады. Көп жағдайда ток пен қуатты шектеуге мүмкіндік болады.
54,Күн батареяларын жобалау және оларды пайдаланудың ережелерін түсіндіріңіз
55. Күн элементін біріктіру конструкциясы. Күн батареяларының контакттарын біріктірудегі негізгі этаптарын түсіндіріңіз. Күн элементтерін күн батареясына біріктірудің 3 схемасы бар. 1-ші вариант паралельді жалғау.Бұл схемада 1-ші модульдің клеммаасын+ 2-ші модульдің клемммасымен+ жалғаймыз. (-)- ты да солай .
2-вариант тізбектей жалғау. Бұда 1-ші модульдің клеммасын+ 2-ші модульдің клеммасымен – жалғайды .Паралель жалғауға кері
3-вариант тізбектей –паралель жалғау болып табылады. Тез түсінікті болу үшін ең алдымен 2 сол жақтағы астынғы үстіңгі модульді паралельно. Сосын оң жақтағысын астынғы устіңгісін паралельно. Содан кейін барып ғана тізбектей жалғаймыз.
56. Күн батареяларын параллельді және тізбектей қосуды түсіндіріңіз.
Күн элементтерін күн батареясына біріктірудің 3 схемасы бар. 1-ші вариант паралельді жалғау.Бұл схемада 1-ші модульдің клеммаасын+ 2-ші модульдің клемммасымен+ жалғаймыз. (-)- ты да солай .
2-вариант тізбектей жалғау. Бұда 1-ші модульдің клеммасын+ 2-ші модульдің клеммасымен – жалғайды .Паралель жалғауға кері
57. Автономды және резервті электртұтыну жүйелері. Автаномды деп отырғанымыз аты айтып тұрғандай орталықтандырырған жүйеден тәуелсіз, қалпына келетін энергиямен жұмыс істейді.Қалпына келетін энергия: жел күн..Кез-келген автономды жүйе кем дегенде 3 немесе 4 компоненттерден тұрады. Төқртінші компонент – инвертор ( тұрақты тоқты айнымалы тоққа түрлендіргіш) Блок схемасы
Резервті жүйе аккумулятордан келіп тұрға н тоқты айнымалы тоққа айналдыратын инвертор және зарядттайтын құрылғы бір компонентте орналасса онда бұндай блокты инверторлы –аккумуляторлық жүйе деп те атайды
58.Күн коллекторы. Оның жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз. Күн коллекторы – Күннің жылу энергиясын жинақтайтын құрылғы, ол көрінетін жарық пен инфрақызыл сәулеленумен тасымалданады. Күн колекторы күн сәулесі ағынымен суды жылытуға арналған,жылумен қамтудағы кез-келген күн жүйесінің негізгі құрамы болып табылады. Күннің жылулық колекторына мөлдір тақта, жылу сіңіргіш тақта, сұйықтық жылутасушыға арналған шыны түтіктер жинағы, жылушектеуші қабат кіреді.
Колекторда күн сәулесін жұту мен сұйыққа энергияны беру, яғни күн энергиясының жылуға айналуы жүреді. Ең қарапайым қабылдағыштар қыздыру қажет болатын сұйықтың бүкіл көлеміне ие. Көбірек күрделі құрылымды қабылдағыштар артынан жеке резервуарда (бак аккумуляторда) жинақталатын сұйықтықтың тек аздаған көлемін ғана белгіленген уақытта қыздырады. Колектордың техникалық жетілгендігі мен құнына күннің жылуымен қамту жүйесінің барлық тиімділігі және оның экономикалық көрсеткіштері тәуелді болады.Оның жұмыс істеу принципі: Коллектор Күн энергиясын жұтып, оны жылуға айналдырады. Ал, содан кейін жылу ары қарай сұйықтық немесе газ арқылы тасымалданып, кейін ғимараттарды жылыту, су жылыту, электр энергиясын генерациялау, шаруашылық өнімдерін кептіру, тамақ дайындауға пайдаланылады. Күн коллекторларын жылу пайдаланатын кез келген орында қолдануға болады.
59.Күн коллекторының конструкциясын түсіндіріңіз.Күн коллекторы – Күннің жылу энергиясын жинақтайтын құрылғы, ол көрінетін жарық пен инфрақызыл сәулеленумен тасымалданады.
Күн колекторы күн сәулесі ағынымен суды жылытуға арналған,жылумен қамтудағы кез-келген күн жүйесінің негізгі құрамы болып табылады. Күннің жылулық колекторына мөлдір тақта, жылу сіңіргіш тақта, сұйықтық жылу тасушыға арналған шыны түтіктер жинағы, жылушектеуші қабат кіреді.
Күн коллекторының құрылымы: Коллектор күн сәулесін жұтып,оны жұтқыштың көмегімен жылуға айналдырады. Жұтқышта мысты труба арқылы ағатын, жылу сұйық жылу тасушыға жұтылады. Содан кейін жылу жылу алмастыру арқылы таза суға өтеді.Күн коллекторының кең тараған екі түрі бар, олар жалпақ (плоский) коллектор және коллектор, вакуумды трубалардан құралған. Жалпақ коллектор жұтқыштың жалпақ қабатынан, рамадан және изоляционды материалдардан құралады. Вакуумды трубадан құралған коллекторда жұтқыш жылу шығынын қысқартатын шыны вакуумды трубада орналасады.
Вакуумды трубалардан құралған коллекторлар әлде қайда қуатты, бірақ жалпақ коллекторға қарағанда қымбат. Вакуумды трубадан құралған коллекторлар әсіресе орнатылатын орын кішігірім болсада сәйкес келе береді. Келесі бір түрі ауалы (воздушный) коллектор, кеңістікте орналасады және келіп түсетін ауаны қыздырады. Көп жағдайда жылуды өндіру үшін судың циркуляциясын қолданатындықтан, ауалы коллекторлар қазірге дейін кең таралмаған. Жылу алмастыру үшін қолданылатын сұйықтықтаржылу алмастыру сұйықтығы деп аталады. Олар күндік жылу қондырғыларының негізгі бөлігі болып табылады. Күндік жылу қондырғыларында жылу алмастыру сұйықтығы ретінде судың суықа тұрақты қоспасы колданылады. Күндік жылу қондырғыларында қолданылатын сұйықтық бір жағынан трубалы сымға кері әсер бермеу үшін қыста суыққа төзімді, екінші жағынан жоғары температура кезінде жоғалып кетпеуі керек.
Жылу алмастыру жылуды бір ортадан екінші ортаға орналастырып отырады. Күндік жылу қондырғыларында жылу алмастырғыш күн құрылғысындағы жылуды таза суы бар аккумляторға орналастыру үшін қолданылады және температурасын ұстап тұру үшін.
60.Күн коллекторының тиімділігі және оны арттыру әдістерін түсіндіріңіз.Күн коллекторы – Күннің жылу энергиясын жинақтайтын құрылғы, ол көрінетін жарық пен инфрақызыл сәулеленумен тасымалданады. Колекторда күн сәулесін жұту мен сұйыққа энергияны беру, яғни күн энергиясының жылуға айналуы жүреді. Ең қарапайым қабылдағыштар қыздыру қажет болатын сұйықтың бүкіл көлеміне ие. Көбірек күрделі құрылымды қабылдағыштар артынан жеке резервуарда (бак аккумуляторда) жинақталатын сұйықтықтың тек аздаған көлемін ғана белгіленген уақытта қыздырады. Колектордың техникалық жетілгендігі мен құнына күннің жылуымен қамту жүйесінің барлық тиімділігі және оның экономикалық көрсеткіштері тәуелді болады.
Күн энергиясын қолдану жеткілікті әртүрлі, бірақ күн энергиясын қолданудың көбірек көрнекті облысы су мен ауаны жылыту. Суық климатты аудандарда ыстық сумен қамту және тұрғын үйлерді жылыту қажет. Өндірісте ыстық судың үлкен көлемін талап етеді. Австралияда, мысалы, сұйықтарды 1000С температураға дейін жылытуға шамамен 20 энергия шығындалады. Көптеген елдер үшін жылумен қамтуда күн жүйелерін қолдану қазбалы отын импорттарынан экономикалық тәуелділігін азайту әдісі. Осыған байланысты коптеген елдерде, әсіресе Австралияда, Израильде, АҚШ,Жапонияда, Испанияда, Германияда, Грецияда,Австрияда, Кипрде күнмен жылыту жүйелерінің өндірісі белсенді кеңеюде. ЕҚ елдерінде орнатылған күн колекторларының жалпы ауданы 2004 ж. Соңында 13960000 м2 асып түсті. Күн колектрлары ауданының жылсайынғы өсуі ЕҚ-да орташа алғанда 12, ал жеке елдерде 20-30 одан көбірек. Жылумен қамту жүйесінде күн коллекторларының қосынды жылулық қуаты жылына 680000 ГВт көп құрады.
Күн энергиясының негізгі артықшылықтары оның қолжетімділігі және қолданудың көпжақтылығы; сарқылмайтындығы; стандартты жабдықты қолдану мүмкіндігі мен ГВС және жылумен қамтудағы күн жүйелерін қолданудың қарапайымдылығы; көптеген ауудандарда салыстырмалы тұрақтылық.