- •1 Қазіргі замандағы ақпаратты криптографиялық қорғау әдістеріне талдау жүргізу
- •1.1 Ақпаратты криптографиялық қорғау
- •1.2 Криптоанализ
- •1.3 Криптографияның математикалық негіздері
- •1.3.1 Ақпарат теориясы
- •1.3.2 Күрделілік теориясы
- •1.3.3 Сандар теориясы
- •1.4 Криптографияның негізгі шифрлеу алгоритмдері
- •Симметриялық шифрлеу алгоритмі
- •Ашық кілтті криптография
- •1.5 Кездейсоқ сандардың криптографиялық генераторлары
- •1.6 Компьютерлік желілердегі ақпаратты қорғау
- •1.2 Детерминделген хаос
- •1.2.1 Криптография және хаос
- •1) Динамикалық жүйе. Параметрлерге тәуелді үздіксіз күйдің және үздіксіз уақыттың динамикалық жүйесі дифференциалдық теңдеумен берілуі мүмкін
- •1.2.2 Криптография мен хаостық динамиканың өзара байланысы
- •1.2.4 Толқымалы үтірі бар математика негізіндегі псевдохаос
- •2 Компьютерлік криптографиядағы детерминделген хаос жүйесін басқаруды іске асыру
- •2.1 Лоренцтің сызықсыз дифференциалдық теңдеулер жүйесін теориялық зерттеу
- •2.1.1 Теориялық зерттеудің қорытындысы
- •2.2 Жасап шығарылған жүйені тәжірибелік іске асыру
- •2.2.1 Бағдарламалық ортаны таңдау негіздемесі
- •2.2.2 Итерациялық криптографиялық алгоритмді іске асыру
- •2.2.3 Программаның графикалық интерфейсі
- •2.2.4 Программаның модульдерін сипаттау
- •Сурет 26- Жүрістер тесті
- •2.3.2 Шифрленген бейнекөріністерге талдау жасау
- •3 “Компьютерлік желілердегі ақпаратты хаостық криптографиялық қорғау жүйесі ” программалық қосымшасын құрудың экономикалық негізделуі
- •3.1 Программалық өнімді құруға кететін шығынды анықтау
- •3.2 Ақпаратты криптографиялық қорғау программасын қолданудың экономикалық тиімділігі
- •3.2.1 Программалық қосымшаны енгізуге кететін шығындар
- •3.2.2 Ақпаратты қорғаудың программалық қосымшасын қолданудың тиімділігі
- •4 Еңбекті қорғау
- •4.1 Еңбекті қорғауды ұйымдастыру мәселелері
- •4.2.1 Микроклиматқа қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар
- •4.2.2 Жарықтандыруға қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар
- •4.2.3 Шуға қойылатын санитарлық-гигиеаналық талаптар
- •4.2.4 Зиянды сәулелерден және электромагниттік өрістерден қорғану
- •4.4 Өрт қауіпсіздігі. Электр қауіпсіздігі
3.2 Ақпаратты криптографиялық қорғау программасын қолданудың экономикалық тиімділігі
3.2.1 Программалық қосымшаны енгізуге кететін шығындар
Мысалға, PGP фирмасының (Phil’s Pretty Good Software) программаларының пакеті бір жұмыс орынға жылына 140 евро/лицензия алады. Кәсіпорындағы қызметкерлердің орташа саны 20 адам десек, қызметкерлерді қамтамасыз ету үшін кететін шығындар:
140 ∙ 20 = 2800 евро немесе шамамен 448000 тг.
Енгізілетін үстемесі бар криптографиялық ақпаратты қорғауға кететін шығындар.
Енгізілетін үстеме қолданылатын жағдайда үстемені дайындауға 118 376 тенге қажет, оған қоса сомасының үштен бірін құрайтын қосымша сома программаны дайындауға, тұтынушылардың талабына сәйкес оның функционалын бейімдеуге және қолданысқа үйретуге кетеді.
118 376 + 0,3∙ 11 376 = 118 376 + 35 512,8 = 153 888, 8 тг.
3.2.2 Ақпаратты қорғаудың программалық қосымшасын қолданудың тиімділігі
Шығынның орны өтелу мерзімі мен жылдық экономикалық тиімділікті есептеу үшін мәліметтерді криптографиялық қорғау үстемесін енгізуден табатын шығындардың үнемін есептеу қажет.
Криптожүйені жеке кәсіпорынға енгізуден табылатын шығындардың үнемі мына формула бойынша анықталады:
Ү= Sдейін – Sкейін= 480 000 – 153 888,8 =294 111,2 тг./жыл ,
мұнда |
Sдейін – балама үстемені тапқанға дейінгі шығындар; |
|
Sкейін – ұсынылып отырылған үстемені құруға және енгізуге кететін шығындар; |
Яғни, берілген құрылымды орта көлемдегі кәсіпорынға енгізген жағдайда 294 111 тенге үнемделеді.
Программалық өнім шығынының өтелу мерзімі мына формула бойынша анықталады:
|
Tөт=C/Ү, |
(21) |
|
мұнда |
Ү – бір жылдағы шығындарды үнемдеу (тг./жыл) |
||
С – жүйені құруға және енгізуге кететін шығындар (тенге) |
|||
Ү= 294 111,2 тг./жыл |
|||
С= 153 888,8 тг./жыл |
|||
Tөт= 153 888,8 / 294 111,2 = 0,5232 жыл
Жылдық эконмикалық тиімділігі мына формула бойынша анықталады:
|
ЭФжыл=Ү - Eн×С, |
(22) |
|
мұнда |
Ү – бір жылдағы шығындарды үнемдеу (тенге/жыл) |
||
Ен – капиталдық салымдардың тиімділігінің нормативьік коэффициенті |
|||
С – жүйені құруға және енгізуге кететін шығындар (тенге) |
|||
Ү = 294 111,2 тг./жыл,
Ен= 0,32;
C= 153 888,8 тг./жыл.
ЭФжыл= 294 111,2 – 0,32×153 888,8 = 244 866,784 тг./жыл
Қорытынды: жоғарыда көрсетілген есептеулердің негізінде шығатын қорытынды – ақпаратты криптографиялық қорғау үстемесін енгізуден жағымды экономикалық әсер алуға болады.
Енгізу салдарынан программалық өнімді және оған тиесілі лицензия алуға кететін шығындар үнемделеді.
Жылдық экономикалық әсері 244 866,8 тг./жыл құрады, бұл берілген жүйенің мақсатқа сәйкестігін көрсетеді.