2. Автоматты реттеу жүйесінің синтезі

Автоматты ретеу жүйесінің синтезі келесі этаптардан тұрады:

1. Реттеу объектісінің қасиеттерін талдау, статикалық және динамикалық сипаттамаларын анықтау;

2. Реттеу жүйесін қанағаттандыратын реттеу сапасының шарттарын, оптималдау критерилерін негіздеу және тұжырымдау;

3. Техникалық құралдарды талдап алып, жүйенің құрылымдық схемасын іске асыру;

4. Оптимал динамикалық сипаттамаларды синтездеу;

5. Оптимал режимді аппроксимациялау (жуықтау), яғни, реттеу сапасымен жүйенің жұмысын іске асырудың техникалық тұрғыдағы күрделі еместігі және оның сенімділігі арасындағы ымыраға келе отыра, жүйенің қалаулы динамикалық сипаттамасын алу;

6. Бүкіл жүйенің қалаулы динамикалық сипаттамасын толығымен қамтамасыз ететін корректірлеуші құрылғының динамикалық сипаттамасын анықтау;

7. Корректірлеуші құрылғының схемасын, техникалық пайдалану жолын және параметрлерін таңдап алу;

8. Қолайлы талаптарға сай келетін алынған автоматты реттеу жүйесінің схемасына талдау жүргізу.

Жалпы, автоматты реттеу жүйесінің қалаулы динамикалық сипаттамаларын арнайы корректірлеу құрылғыларын қолдану арқылы алады, себебі мұндай құрылғылардың параметрлерін жеңіл түрде тиімді өзгертіп отыруға болады. Коррекциалау құрылғылары жүйедегі негізгі сигнал өтетін трактіге тізбектеле немесе параллель қосылады.

Параллель қосылған корректрлеу құрылғысымен бүкіл жүйені немесе оның элементтерін жеке қамтуға болады.

Тізбектеп қосылған корректрлеу құрылғысы қателік сигналын түрлендіру және реттеу заңын өзгерту үшін қолданылады.

3. Сыйымдылық түрлендіргіштер

Бейэлектрлік (ығысу сұйы қ деңгеі ылғалдылық ,күш т.б)электрсыйымдылығының өзгерісіне түрлендіреді.Сыйымдылық түрлендіргіштер технологиялық процесстің өлшенбекші параметрінің өзгерісінің тіркеуші конденсатор түрінде жасалған сезгіш элементі бар реттеуші немесе өлшеуіш құрылғының бөлігі болып табылыды.Сыйымдылық түрлендірілгіштің сезгіш элементінің ретінде элементі жазық не цилиндрлі конденсатор түрінде жасалған сезгіш элементі бар реттеуші немесе өлшеуіш құрылғының бөлігі болып табылады.Сыйымдылық түрлендіргңштің сезгіш элементі ретінде жазық не цилидрлі конденсатор қолданылады.Конденсатордың сыйымдылығы (С) актив ауданы (F) мен диэлектрлік өтіміліктің (ε) өсумен артып , пластинкалардың ара қашықтығының (х)өсумен кемиді ,яғни С= ε_О Εf/х мұндағы ε_О вакумның диэлектрлік өтімділігі.

Сыйымдылық түрлендіргіштердің құрылысы қарапайым,өлшемі мен массасы шағын, сезімталдылығы барынша жоғары.Әйтседе ,олардың төмендегідей кемшіліктерін атап өткен дұрыс:біріншіден, олардың шығыстық сигналының қуаты аз болғандықтан күшейткіш қолдану қажет;екіншіден электр тоғының өнеркәсіптік жиілігінде іс жүзінде қажетті қуат бере алмайтындығынан олар үшін арнайы жоғары жиілікті қорек көзі керек;үшіншіден паразитті сыйымдылықпен бөгде электр өрісі әсер етуіне байланысты ,түрлендіріп бергіштерді және қосқыш сымдарды мұқият экрандау қажет.

№ 26 билет

1. Автоматты басқару жүйесінің кірісі деген не?

Бір-бірімен байланысты және басқару алгоритміне сәйкес өзара әрекеттесе жұмыс жасайтын автоматты басқару құрылғысы мен басқару объектісінің жиынтығы автоматты басқару жүйесі (АБЖ) деп аталады.

Басқару тізбегінде кері байланыс болмайды, басқарушы сигналдар жүйеде тек бір бағытта ағады.

Берушітің міндеті- басқарылатын шаманы Y(t) алдын ала берілген мәнде ұстап немесе өзгертетін ықпалдарды Х(t) (ақпараттың) туғызу нәтижесінде, АБҚ басқару әсерін туғызады .

Басқару әсері U(t) (БО) ықпал тигізіп, басқарылатын шаманың Y(t) мәнін басқару алгоритміне сәйкес өзгертіп отырады.

Сыртқы ортаның БО тигізетін әсері- технологиялық процесстердің қалыпты өзгеруіне кедергі жасайды. Қозу әсері технологиялық процесстердің қалыпты өзгеруіне кедергі жасайды. Қозу әсері күшейтілген сайын, басқарылатын шама Y(t) мен оның алдын ала берілген мәнінің Х(t) арасындағы сәйкессіздік ұлғая түседі.