Кіріспе

Электр станциясы табиғи көздердің энергияға түрленетін немесе жылулық және электрэнергиясына түрленетін энергетикалық кәсіпорындарды айтады.

Электр станциясы деп – электр энергияны өндіруге арналған кәсіпорын немесе фабрика болып табылады. Электр станцияларымен қатар электр энергияны түрлендіруде және таратуда басты рольді электр тораптары мен жүйелері атқарады.

Электр станциясында  өндірілген  электр энергиясы тұтынушыларға  әуе   желісі арқылы және қосалқы станциялар арқылы беріледі, олар станция  генераторын  және  тұтынушыларды  біртұтас біріктіріп, электр  торабын  түзетін – электрлік  жүйені  көрсетеді.

Электрлік  жүйенің кез келген  уақытындағы  жағдайын  көрсететін процестер жиынтығы режим параметрлерімен  сипатталады,  оған толық активті және реактивті қуаттар, толық  қуат, тоқ, кернеу, жиілік, ығысу бұрышы  жатады. Жүйе параметрлері режим параметрлерімен байланысты,  оған: кедергі, өтімділік, элементтердің  тұрақты уақыттары және  басқалары жатады.

Жылу КЭС- ның негізгі өндірістік цэхтарына мыналар жатады: отын беру, тозаң дайындайтын құрылғы, қазан цехы, машина залы, электр энергиясын тарату құрылғылары. Әр цехта тиісті агрегаттар мен электр жетекпен жабдықталған механизмдер орналасқан.

Қысқа тұйықталулардың себептеріне оқшауламаның ескіріп соның салдарынан тесіліуінің болуы, электр беріліс желісіне түрлі заттардың құлауы, жерге құлаумен желілердің үзілуі, оқшауламаның механикалық бүлінуі, электр беріліс желісіне найзағайдың соққысы және басқалары болады, өткізгіштер арасында электродинамикалық күштеу туындайды және электр торабында кернеу деңгейі төмендейді. Өзгеріссіз кернеу шинасынан қоректенетін тізбекте және шектеулі қуаттағы генераторының жанындағы қысқа тұйықталу қарастырылады.

Курстық жұмыстың мақсаты және мәселелері

Жұмыстың мақсаты, студеттерге қойлыған тапсырмаларды өз бетімен шешім шығаруын дамыту, теориялық білімдерін баянды ету, техникалық әдебиеттерден алынған ақпараттарды тәжірибемен ұштастыра отырып электрлік станциялардың құрылымдық сұлбаларын таңдау және жүктемелердің баллансын есептеу.

Курстық жұмыс, бұл типтік есеп, оған кіретін мәселелер:

• генераторлардың түрін, олардың қоздыру және салқындату жүйесін таңдау;

• станцияның құрылымдық сұлбаларын таңдау;

• қалыпты режимде жүктемелердің баллансын есептеу;

• трансформаторлардың (автотрансформаторлардың ) түрін, санын және қуатын таңдау;

• әр түрлі құрылымдық сұлбалардың техника-экономикалық нұсқаларын салыстыру;

• балық кернеудегі тарату құрылғылардың сұлбасын таңдау;

• қысқа тұйықталу тогын есептеу;

• электрлік аппараттар мен өткізгіштерді таңдау;

• станцияның ұстанымдық (принципиялды) сұлбасын таңдау;

Берілгені:

Генераторлардың саны және қуаты, МВт – 6x200

Ө.М. шығыны % – 5.

ОҚТҚ номиналды кернеуі, кВ – 220.

ОК жүктемеснінің қуаты, МВт – 300.

ЖҚТҚ номиналды кернеуі, кВ – 500.

Қ.Т. қуаты, МВА – 3000.

Желілер саны және ұзындығы nx1, км – 2х270.

1-кесте. Есептеу графикалық жұмыстың берілгені бойынша генератордың түрін және қоздыру жүйесін таңдаймын

Турбогенератордың түрі

Номиналды қуаты

Cos Ψ

Асқын өтпелі индук- тивті кедергі Х”d

Қоздырғыш

Салқындату

Бағасы, мың рубль, теңге

Толық, МВА

Активті, МВт

Статордың орамы

Ротордың орамы

ТВВ-200-2АУЗ

235,3

200

0,85

0,191

ТН, БЩ

НВ

НВР

593,4x5= 2967

2-кесте. КЭС-тің жұмыс істеу уақыты

ЭСк-10-01	Уақыт	0-8	8-16	16-24
	Қыс	90%	100%	90%
	Жаз	70%	80%	70%

Ө.М

1-сурет. Станцияның құрылымдық сұлбасы.

Қалыпты режимде 1-ші нұсқа үшін жүктемелердің балансын құрастыру

1) G1, G2, G3 генераторының 500 кВ әрбірінің қуаттарын өндіру, МВт.

Қыс

Жаз

2) G4, G5, G6 генераторының 220-кВ ТҚ-на әрбірінің қуат өндіруі, МВт

Қыс

Жаз

Электр станцияларындағы электр энергияны өндірудің айнымалы графигі кезінде өзіндік мұқтаждықтың қуат шығынын анықтауға болады.

где - t уақытта станцияның шинаға беретін қуаты, МВт;

- станцияның белгіленген қуаты , МВт;

- өзіндік мұқтаждықтың максималды қуаты,

3) G1, G2, G3, G4, G5, G6, генераторларының әрбірінің ө.м. жүктемесі, МВт.

Қыс

Жаз

4) G1, G2, G3 генераторларының 500 кВ тарату құрылғысына беретін қуаты (қосындысы), МВт.

Қыс

Жаз

5) Т1, Т2, Т3, Т4, Т5, Т6 трансформаторларының әрбірінен өтетін қуат, МВт.

Қыс

Жаз

6) G4,G5,G6 генераторларының 220 кВ тарату құрылғысына беретін қуаты(қосындысы), МВт.

Қыс

Жаз

7) 500 кВ және 220 кВ тарату құрылғыларын байланыстыратын автотрансформатордың қуаты, МВт.

Қыс

Жаз

3-кесте. 1-ші нұсқа үшін қуат балансы кестесі (қалыпты режим үшін)

Анықталатын параметр		Жылдың кезеңі	Уақыты, сағ
			0-8		8-16		16-24
1G1,G2,G3 генераторының 500 кВ әрбірінің қуаттарын өндіру, МВт.		Қыс Жаз	180 140		200 160			180 1400
2 G4, G5, G6 генераторының 220-кВ ТҚ-на әрбірінің қуат өндіруі, МВт		Қыс Жаз	180 140		200 160			180 140
3.G1,G2,G3,G4,G5,G6 генераторларының әрбірінің ө.м. жүктемесі, МВт.		Қыс Жаз	9,4 8,2		10 8,8			9,4 8,2
4.G1,G2,G3,генераторларының 500 кВ тарату құрылғысына беретін қуаты (қосындысы), МВт.		Қыс Жаз	511,8 395,4		570 453,6			511,8 395,4
5.Т1,Т2,Т3,Т4,Т5,Т6 трансформаторларының әрбірінен өтетін қуат, МВт.		Қыс Жаз	170,6 131,8		190 151,2			170,6 131,8
6.G4,G5,G6 генераторларының 220 кВ тарату құрылғысына беретін қуаты(қосындысы), МВт.		Қыс Жаз	511,8 395,4		570 453,6			511,8 395,4
7. 500 кВ және 220 кВ тарату құрылғыларын байланыстыратын автотрансформатордың қуаты, МВт.	Қыс Жаз			211,8 125,4		270 183,6			211,8 125,4

Генератордың қуаты мен кернеуіне график тұрғызамыз

Р,МВт 200 180 160 140								t, сағ
0	8 16 24

қыс жаз

2-ші сурет – КЭС генераторларының қуаттарын өндіру үшін

Р,МВт 300 270 200 100							t, сағ
0	8 16 24

қыс жаз

3-ші сурет –220 ТҚ- дағы жүктеменің қуаты, МВт

Р,МВт 35   10 9,4  8,8 8,2							t, сағ
0	8 16 24

қыс жаз

4-ші сурет – Генератордың өзіндік мұқтаждығы графигі

5-сурет. Станцияның құрылымдық сұлбасы