
- •Аналитикалық химия пәні, оның ғылыми зерттеулердегі және өндірістік практикадағы орны. Аналитикалық химия әдістерінің жіктелу түрлері.
- •Аналитикалық реакциялардың мінездемелері. Олардың орындалу жолдары.
- •Аналитикалық катиондарды бөлшектеп және жүйелеп талдау.
- •Катиондардың қышқылдық-негіздік жіктелуі. Топтық реагенттің әсері. Түзілген тұнбалардың ерігіштігі.
- •Күшті және әлсіз электролиттер. Гомогенді жүйедегі химиялық тепе-теңдіктер
- •Гомогенді тепе-теңдік тұрақтылары – термодинамикалық, концентрациялық, шартты.
- •Күшті қышқыл және күшті негіз ерітінділерінің рН есептеу
- •Әлсіз қышқыл және әлсіз негіз ерітінділерінің рН есептеу
- •Тотығу-тотықсыздану реакциялары.Тотығу-тотықсыздану потенциалы. Нернст теңдеуі. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының тепе-теңдік константалары.
- •1) Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш анықтап алу керек. Ол үшін типті тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыштың тізімін пайдалану керек.
- •4) Ттр теңдеуіндегі коэффициенттер электрондық және электронды-иондық баланс арқылы анықталады.
- •Тотығу-тотықсыздану реакцияларының аналитикалық химиядағы сапалық талдауда пайдаланылуы. Күшті тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғыштар.
- •Аналитикалық химиядағы комплекс түзу реакцияларының сапалық талдауда қолданылуы.
- •Аниондардың әртүрлі қасиеттеріне қарай жіктеліну түрлері. І-ііі топ аниондары
- •Ерігіштік және оның есептелуі. Тұнбаның еруіне әсер ететін факторлар.
- •Сандық талдау, оның түрлері, қолданылу салалары. Гравиметриялық талдау, әдістің артықшылығы және кемшілігі.
- •Титриметриялық талдау, оның түрлері. Титриметриялық талдауда қолданылатын реакцияларға қойылатын талаптар. Аналитикалық талдауда жиі қолданылатын ерітінді концентрацияларының есептеу жолдары
- •Титрлеу қисығын тұрғызу және оны талдау. Күшті қышқылды күшті негізбен титрлеуде ерітіндінің рН-ның өзгеруі (және керісінше).
- •Титрлеудің соңғы нүктесін анықтау әдістері. Қышқыл-негіздік индикаторлар. Индикаторлардың түсінің ауысу интервалы. Индикатор қателігі.
- •Комплексонометриялық титрлеу. Металл комплексонаттардың тұрақтылығына рН әсері. Тура және кері титрлеу. Металлохромды индикаторлар
- •Физика-химиялық талдау әдістері, электрохимиялық талдау әдістерінің жіктелуі. Потенциометрия.
- •Потенциометрлік титрлеу, эквивалентті нүктені анықтау жолдары.
Катиондардың қышқылдық-негіздік жіктелуі. Топтық реагенттің әсері. Түзілген тұнбалардың ерігіштігі.
Гомогенді жүйелер және массалар әрекеттесуші заңы. Активті коцентрация, активтік коэффициенттер есептелуі. Ерітіндінің иондық күші
Күшті және әлсіз электролиттер. Гомогенді жүйедегі химиялық тепе-теңдіктер
Гомогенді тепе-теңдік тұрақтылары – термодинамикалық, концентрациялық, шартты.
Гомогенді ( гетерогенді) реакциялар жылдамдығы - процесс кезінде реакцияға түсетін не түзілетін заттардың белгілі ( кесімді) уақыт ішінде ( секунд, сағат, жыл) көлем бірлігіндегі ( қатты заттың бет бірлігіндегі не масса не көлем бірлігіндегі ) мөлшері ( концентрацияларының өзгерісі): = n / Vt , = n / St , n –зат мөлшері,
= с2 – с1 / 2 - 1 = с / . Жылдамдықты алғашқы заттардың концентрациясының азайуымен есептесе, онда минус мәні қойылады. Химиялық реакциялардың жылдамдығына температура, реакцияға түсетін заттардың концентрациясы және катализатор әсерін зеттейтін ғылым – деп аталады. Реакциялардың кинетикасын зерттеудің теориялық , практикалық маңызы зор. Температура әсері. Заттар әрекеттесу үшін олардың молекулалары кездесіп, түйісуі керек. Температураны көтергенде молекулалардың қозғалыс жылдамдығы артады, олардың кездесуі де артады. Тәжірибе жүзінде температураны 10 өсіргенде реакцияның жылдамдығы 2 – 4 есе артатындығы анықталған (Вант-Гофф ережесінің дұрыстығы дәлелденген).
Концентрацияның әсері. Химиялық реакциялар тез жүруі үшін түйісетін молекулалар саны көп болуы керек, яғни концентрацияны өсіру керек. Реакцияның жылдамдығына әрекеттесуші заттардың концентрацияларының әсерін зерттеген Норвегияның екі ғалымы Гульдберг және Вааге 1867 жылы мынадай қорытындыға келген: химиялық реакцияның жылдамдығы реакцияласушы заттардың концентрацияларының көбейтіндісіне тура пропорционал - әрекеттесуші массалар заңы. Егер химиялық реакциялар жалпы түрде былай жүрсе: а А + b В = сС + d D , молярлы концентрация С деп белгіленсе, = k CAa CB b , мұндағы k – пропорционалдық коэффициент, реакция жылдамдығының константасы деп аталады. Егер реакцияға қатты зат қатысатын болса, олар бар массасымен емес, тек сыртқы бетімен ғана реакцияласады, сондықтан реакцияның жылдамдығын анықтағанда оның концентрациясы есепке алынбайды; газ және еріген заттардың концентрациясы ғана есептеледі. Мысалы, С + СО2 = 2 СО , = k C СО2 және Ғе2 О3 + 3Н2 = 2Ғе + 3Н2 О , = k C Н2 .
Шартты константа. Өте аз ерітінділер үшін қолданылады.бұл жерде ерітіндісінің құрамындағы компоненттердің мольдік үлесіне тәуелді.Реакция барысында активті коэффицент 1 ден аз, өте аз мән деп алсақ, жалпылама тепе- теңдік конц константа ;реакция барысында тепе- теңдік константасының физикалық мәні реакцияның бағытын көрсетеді. Яғни, к>1 тура реакция басым, к <1 кері реакция басым, кей жағдайда тепе – теңдік константа көрсеткіш арқылы беріледі.
PK = -lgK константа көрсеткіші
Ерітінділердегі қышқыл-негіздік тепе-теңдік, Бренстед-Лоури теориясы. Судың иондық көбейтіндісі және сутектік көрсеткіші
Электролиттік диссоцияция теор б – ша ерітінділер екі түрде бөлінеді
1.Күшті негіздер, күшті қышқылдар
2.Әлсіз негіз, әлсіз қышқылдар
Осындай электролиттің күштілігінің PH – на қарай анықтау жолдары әр түрлі.Күшті негіздер және күшті қышқылдар ерітіндіді толық диссоцияуиялатындықтан орта қышқылдылығы тікелей сутек және ОН иондарының конц- на тәуеді.Ал, ерітіндіді әлсіз негіздер мен әлсіз қышқыл толық дис- байтын болса, бұл ерітінділердің диссоц. Константасын пайдалана отырып ортаның рН ын анықтайды.
1923 жылы Бренстед –Лоури сутек иондарының конц –ын есептеуге болатын және барлық орг. Қосылыстарға жарамды орг. Қосылыстар үшін тиімді протолиттік ілімді ұсынды.Ол ілім б- ша реакция нәтижесінде жаңа қышқыл мен жаңа негіз пайда болды НА1 +В = ВН +А. Яғни ,осы протолиттік ілім бойынша ең қажетті компоненттік еріткіш.Ерітіндінің қасиеті бойынша 3 топқа бөлеміз
1.Апротонды
2.Протофилді
3.Амфипротты
Сутек және ОН иондары тепе –теңдік концентрация арқ берілсе Кп =[Н][ОН]- судың иондық көбейтіндісі