11.Тұтынушының бюджеттік шектеуі және қасиеттері.Тепе теңдік шарт орындалуы

Бюджеттік шектеме бұл табысты толықтай пайдаланған жағдайда қол жеткізуге болатын тауарлар жиынын көрсететеін түзу сызықты айтамыз

PxX+PyY<I

y=Px/Pyx+I/Py

I-тұынушы табысы

Px х тауар бағасы

Pу у тауар бағасы

Х х тауарының тұтыну көлемі

У у тауарының тұтыну көлемі

Бюджеттік шектеме қасиеттері

1 .Бюджеттік сызықтың абцисса осі мен қиылысу нүктесі тек қана х тауар тұтыну және у тауарын ғана көрсетеді

В y

А x

2 .Бюджеттік сызықтың координата осьтерімен көлбеуі тауарлар бағасының қатынасымен анықталады.

В

Px/Py

А

3 .Тұтынушы табысы артқанда бюджеттік сызық координата басынан өз өзіне параллель жылжиды.

B2 I

B 1

A1 A2

4 .Х тауарының бағасы артқанда бюджеттік сызық ордината осімен қиылысу нүктесінің айналаасындағы сағат тілі бойымен бүрылады да көлбеулеп орналасады.

В

Рх

А1 А х

5.Бюджеттік шектемелердің тепе теңдік шешімдері және орналасу шарттары

B

A

Y X* A Px+Py=I

12.Баға тұтыну арқылы графикте сұраныс байланысын көрсет.

Б аға тұтыну қисығы х тауарының бағасы төмендесе,у тауар бағасымен табысы өзгеріссіз қалады,ос ыжағдайда тепе теңдік шешімдері де өзгеріп,белгілі бір қисық құрайды,бұл қисық баға тұтыну қисығы деп аталады.

U2

e1 U1

е

x xA A1

Б аға тұтыну қисығы

I

E1 E2 E3 E4

F1 F2 F3 F4

Q1 Q2 Q3 Q4

Баға тұтыну қисығы бойынша 3 жағдай кездеседі:

1.Екі тауардың да тұтыну көлемдері көтеріледі.Бұл жағдйда х және у тауарлары бірін бірі өзара толықтырады.Яғни,қиылыспалы икемділік теріс болады.

2.х тауарының көлемі артады.У тауарының көлемі кемиді.Тауарлар өзара алмастырылатын тауарлар.

3.Х тауарлар көлемі кемиді.У тауарлар көлемі артады.Бұл жағдайда х тауар үшін сұраныс бұзылады.Яғни,х тауар гиффен не веблен тауарлар

13.Табыс тұтыну қисығы және Енгель қисығы.Табыс бойынша баға индекстері.Паша,Фишер

Табыс-тұтыну қисығы (income-consumption curve) – табыс өскендегі тұтынушы талғамының өзгерісін көрсетеді. Бұл қисықты кейде «тұрмыс деңгейінің қисығы» деп атайды

Табыс тұтыну қисығы

Табыс-тұтыну қисығы оң көлбеулі, өйткені табыс өскен сайын тұтынылатын Х және У тауарларының көлемі ұлғаяды. Мұндай тауарларды қалыпты тауарлар деп атайды. Тауарлар төмен сапалы болғанда  «табыс-тұтыну» қисығы координаттар осіне қарай бұрылады.  Сапасыз тауарлар – табыс өскен сайын оларды тұтыну көлемі азаятын тауарлар. Табыстың белгілі бір деңгейге жетіп, одан әрі өсуі сапасыз тауарды тұтынудың азаюына әкеледі. Осы деңгейге жеткенде табыс-тұтыну қисығының көлбеуі теріс болады.

I 3

I 2

I 1

I

x x2 x3 x4 x Сапасыз тауарлар

а – Х – сапасы төмен тауар; Y – жоғары сапалы тауар; б – Х – – жоғары сапалы тауар;; Y – сапасы төмен тауар

Т абыс-тұтыну қысығы жеке Энгель қисығын құруға мүмкіндік береді. Энгель қисығы – баға мен тұтынушы талғамы өзгермеген жағдайдағы тұтыну көлемі мен табыс арасындағы байланысты бейнелейді.

Табыс және баға индекстері

Номиналды табыс -ағымдағы жылдың бағасымен есептелетінін айтамыз

Нақты табыс -базистік жылғы бағамен есепетлетінін айтамыз

Тұтыну табыстың номиналды индексі .Номиналды табыстың нақты табыстан қатынасын айтамыз.In=Ib/I0

Тұтыну баға индексі- белгіленген тауар жиынтықтары тұтыну қоржынының нарықтық құны бекітіліп,оның бағалары ағымдағы және базистік жылмен салыстырылады.

Ласпейрестің баға индексі -бұл базалық кезең мөлшерімен жүргізіле

Паашенің баға индексі -бұл ағымдағы кезеңің мөлшерімен жүргізіледі.

Фишер индексі -бұл жоғарыда аталған индекстердің кемшіліктерін белгілі бір мөлшерін орта шамалайды.