Құбырларды жоғары жиілікті токтармен пісірілуін өндіру. Технологиясының ерекшеліктері
Индукционды әдіспен ЖЖТ пісірумен қабырғасы 0,5-1,0 мм диаметрі 6-529 мм құбырларды алу үшін қолданады. Бұл әдістің негізгі артықшылықтары: көміртекті және қоспаланған болаттардан, түстік және сирек кездесетін металдардан құбырлардың пісірудің жылдамдығын маңызды ұлғайту мүмкіндігі (120 м/мин дейін); ыстық тегістелген өңделмеген таспадан сапалы тігіспен құбырларды алу, дайын құбырлардың тоннасына электрэнергиясын маңызды азайту; бір пісірілетін жабдықтарда әр түрлі металдардан құбырларды пісіруді жүзеге асыру.
Токты байланысты жеткізу кезінде туындайтын жылу энергиясының үлкен бөлігі құбырлы дайындаманың жиектерінің ұшының бетінде бөлінеді. Байланыстардың жұбының көмегімен дәнекерленетін құбырлы дайындаманың жиектеріне ЖЖТ жеткізген кезде, токтың екі мүмкін бағыты түзіледі: 1) құбырдың периметрі бойынша бірінші байланыстан екіншісіне, 2) құбырдың жиегіне бойлай бірінші байланыстан пісіру нүктесіне дейін және қарама-қарсы жиекке бойлай екінші байланысқа – ең аз электр кедергісінің жолы. ЖЖТ жеткізудің байланысты әдісімен жоғары жиілікті пісіру кезінде құбырлы дайындаманың жиектеріне параллельді жол бойынша өтіп, оларды пісіру температурасына дейін қыздырады. Тігісті қысатын біліктерді қысады және илемді жағдайында жиектерді бір – бірімен қосады. Алайда, диаметрі 20-25 мм аз құбырларды пісірілген кезде кедергі жиектерге бойлай емес, құбырдың периметрі бойынша токтың жолында болуы мүмкін. Осы жағдайда, токтың пісірілетін дайындаманың жиектеріне бойлай өтуін қамтамасыз ету үшін, соңғысының ішіне пісіру аймағына магнитті кіндік темірді салады (ферритті өзек), ол құбырдың периметрі бойынша индуктивті кедергіні ұлғайтады.
Энергияны берудің индукционды әдісі кезінде дайындаманы пісіру сақиналы немесе саңылаулы индуктормен жүзеге асырады. Дайындамада индукцияланатын ток периметр бойынша өтіп, пісірілетін жиектерде максималды шоғырлануына жетеді. Қыздыру нәтижесін күшейту үшін құбырдың ішіне, әдетте, ферритті сақиналардан жиналған магнитті кіндік темірді енгізеді.
Пісірілген құбырларды өндіру кезіндегі технологиялық ақаулар
Құбырларды радиожиілікті пісірумен дайындаған кезде құбырлы дайындаманы қалыпқа келтірудің мен технологиялық ақауларды ажыратады. Жиектердің жоғарылауы. Түзілудің себебі – қалыпқа келтіретін орнақтың біліктерінің қисаю немесе бүйірлі қозғалып кетуі, эджерлік көтермелерді қате орнату, біліктерді мөлшерлеулеуде немесе орнақты икемдеуде жіберілген қате, біліктердің арасындағы үлкен саңылау, күшті тозу немесе біліктердің соғылуы.
Дайындаманың жиектерін қалыпқа қате келтіру. Дайындамалардың жиектері біріне бірі кейбір бұрышпен бағытталған, «шатырды» түзеді. Осы ақаудың түзілуінің себептері жиектердің жоғарылап кетуін тудыратын себептерге ұқсас. Тәуекелдер қылаулардың болуының, таспаның үлкен неі немесе әр-түрлі қалыңдыққа ие болуы, біліктерді дәл емес орнату немесе дұрыс емес пішіні, сонымен қатар біліктер немесе сымдардың беті үшін пайда болады.
Айқассалын. Бұл ақаудың түзілуі, әдетте орнаққа тым кең таспаны салумен байланысты, бұл оның бағыттайтын көтерменің пышағының астынан жиектердің шығып кетуіне әкеледі. Таспаның өлшемдерін жүйелі тексеру, сонымен қатар бағыттайтын көтерменің пышағының орналасуын бақылау аталған ақауды болдырмауға мүмкіндік береді.
Дұрыс дәнекерлемеу соқтығысу мен пісірілетін біліктердің дұрыс емес пішінінің, сонымен қатар дайындаманың жиектерінің ластануына байланысты пісірудің режимінің пісірудің жылдамдығына сәйкес келмеуінің салдарынан түзіледі. Үлкен ішкі немесе сыртқы маңғаз пісірілетін біліктерді жоғарылатылған қысулардың, құбырлы дайындаманы дұрыс емес қалыпқа келтірудің, пісіру жылдамдығының режимінің сәйкес келмеуінің, жеткіліксіз тұндырылудың және құбырлы дайындаманың ластанған жиектерінің салдарынан түзіледі.
Күйдіріп алулар индуктор мен құбыр арасындағы оқшаулаудың зақымдануынан, сонымен қатар құбырлы дайындаманың жиектерінде қылаулар мен жоңқаның болуының салдарынан туындайды.
Қосарланған ішкі маңғаз маңғаздың жиектерінің дұрыс балқытылмауына әкелетін пісіру жылдамдығының тербелістерінің салдарынан қыздыру кезінде түзіледі. Бұл ақаумен әдетте дұрыс дәнекерлемеу қатар жүреді.
Жол тігісі. Шамды генератордың жарамсыз түзеткіші кезінде индукторда токтың тұрақты емес қуатының нәтижесінде жиектер бірқалыпты емес қызады, бұл жол тігісінің түзілуіне әкеледі. Тігіс бойынша құбырдың сынығында кезеңді нүктелі және жаппай дұрыс емес пісіру көрінеді.
Қабырғаның жіңішкеленуі. Құбырлы дайындаманы дұрыс емес қалыпқа келтірген кезде жиектер кейбір бұрыш түзеді, және кескіш маңғазды шешім, біруақытта құбырдың қабырғасының қалыңдығын азайтады.
Құбырдың бойлық оське айнала бұралуы орнақты жеткіліксіщ нақты икемдеу, бүйірлі қозғалып кету және қалыпқа келтіретін біліктердің қисаюы, сонымен қатар бағыттайтын көтерменің кесуге арналған шайбасының күшті тозуы кезінде болады. Пісіру барысында тігістің металында және термиялық әсер ету аймағында ақаулар туындауы мүмкін, олар қосылыстың беріктілігін төмендетеді, тігістердің саңлаулы болуына әкеледі, бұйымның пайдаланушылық сенімділігін төмендетеді. Ақаулардың туындауының себептері әртүрлі, сондықтан олардың алдын алу мен жою бойынша шаралар да әр түрліболады.
Орналасу орны бойынша, сыртқы және ішкі ақауларды ажыратады. Сыртқы ақаулар, әдетте, сыртқы қарау кезінде анықталуы мүмкін. Ішкі ақауларды анықтау үшін бұзбайтын немесе бұзатын бақылаудың арнайы әдістерін қолданады. Пісіру кезінде ең сипатты ақаулар тігістің қалыптасуының ақаулары болып табылады (дұрыс дәнекерлемеу, күйдіріп алу, қысқарып алу, қаспақтар). Олардың туындауы пісіру режимін бұзумен байланысты. Олар дәнекерленетін түйісті дұрыс емес дайындау және жинаудың нәтижесінде пайда болуы мүмкін. Қалыпқа келтірудің ақауларының түзілуін болдыртпау үшін пісірілетін жабдықтардың жарамдылығын, түйісті дайындаудың дұрыстығын, пісірушінің біліктілігінің орындайтын жұмысына сәйкестігін қадағалау керек.
Ең қауіпті ақаулардың бірі – дұрыс пісірілмеу. Доғалық пісіру кезінде, оның пайда болуы жеткіліксіз пісіру тогымен байланысты. Дұрыс пісрілмеудің қаупі – пайдаланған кезде бұйымды жүктеген кезде дұрыс пісірілмеу кернеулердің шоғырлануын тудырады. Осы жерде туындайтын кернеулер бұйымдағы орташа кернеулерден бірнеше есе асуы мүмкін, бұл есептік жүктемелерге қарағанда аз жүктемелер кезінде бұйымның бұзылуына әкеледі. Дұрыс пісірілмеуді ақаулы учаскелерді қосымша пісірілумен міндетті түрде жояды. Пісірілетін астауының қалыптасуы мен кристалдануының барысында өтетін металлургиялық және жылулық құбылыстар тігістің металында және тігістің жанындағы аймақта кеуектердің, қожды қосылыстардың, сонымен қатар тігістің металының және термиялық әсер ету аймағыңының қасиеттерінің қолайсыз өзгеруінің себебі болуы мүмкін. Осы топтың ақаулары сапалы емес бастапқы материалдарды, шикі электродтарды немесе пісірілетін материалға сәйкес келмейтін электродтарды пайдаланған кезде туынадуы мүмкін. Пісірілетін жабдықтардың жағдайы маңызды мәнге ие. Ақауларды алдын алу үшін бастапқы материалдардың сапасын, оларды пісірілуге дайындығын, беттердің жағдайын, сонымен қатар жабдықтардың тексереді. Пісіру барысында режимді қатаң бақылайды, аралық тігістерді тазартуды, кратерлерді дұрыс пісіруді, қосылысты қажетті термиялық өңдеуді уақытында орындауды бақылайды.
Пісірілетін қосылыстардың жіберілмейтін ақаулары жарықтар болып табылады. Дұрыс емес пісірулер сияқты олар кернеулердің концентраторлары болып табылады. Ақаулы орында анықталған жарықтарды жою үшін металды сұрыптайды және қолмен қосымша пісіруді жүргізеді.
Аз қауіпті кеуектер. Олар шеңберлі пішінге ие және кернеулердің қауіпті шоғырлануын тудырмайды, сондықтан осындай ақаулардың маңызды емес саны кейде жіберіледі, алайда тігістің белгілі бір ұзындығында олардың өлшемдері мен саны бұйымға деген техникалық құжатпен қатаң регламенттеледі.
Байланысты пісіру кезінде сыртқы ақауларға электродтардан қалған терең майысқан жерлер, металдың шашырандылары, дайындамалардың осьтерінің қозғалып кетуі жатқызылуы мүмкін, ішкі ақауларға – кеуектер, жарықтар, қосылыстар.
Құбырларды индукционды пісірумен дайындаған кезде келесі технологиялық операциялар кезінде туындайтын көптеген ақаулар бар.
Таспаның түйістерін дәнекерлеген кезде туындайтын ақаулар
Таспаның бетіндегі күйіп кетулер — ток беретін ернемектермен жанасу орындарында таспаның бетінің бөлімшесінің күшті тотығуының және қараюының нәтижесінде түзіледі. Бұл ақаудың туындауын қысқыштардың төмен қысымымен, ауыспалы байланысты токтың үлкен тығыздығымен, ток беретін ернемектердің түр өзгеруімен немесе олардың тозуымен, ернемектердің жеткіліксіз суытылуымен, ернемектердің немесе таспалардың байланысты беттерінің ластануымен түсіндірілуі мүмкін.
Пісірілетін тігістің қызып кетуі — маңғаздағы жарықтар (қызудың үлкен аймағы), пісірілетін тігістің сынығында металл күшті тотыққан, дән ірі. Туындау себебі: балқу аймағы ұлғаятын пісірілетін токтың үлкен күші, және шөгу.
Пісірілетін тігістің бірқалыпты еместігі (дұрыс пісірумен тігістің учаскелері көрінеді) пісірілетін токтың жеткіліксіз күші кезінде туындайды.
Биіктік бойынша жиектердің қозғалып кетуі — қысқыштардың арасындағы үлкен қашықтық кезінде, таспаның ұштарын нашар балқытудың салдарынан тұндырылу уақытында, балқыту мен тұндырудың үлкен жылдамдығы кезінде.
Көлденең бойынша жиектердің қозғалып кетуі ортаға дәл келтіретін құрылғының жұмысының бұзылуы немесе торда ауаның жеткіліксіз қысымы, таспаның үлкен орақ тәріздес болуы кезінде туындайды.
Тігісте тесіп өтетін күйіп кетулер пісірілетін токтың үлкен күші, аз тұндыру кезінде туындайды.
Орамдықтардың түйіскен ұштарын шешкен кездегі ақаулар
Биіктік бойынша маңғазды толық емес жою кесудің аз тереңдігі кезінде пайда болады. Алдын – алу шаралары: биіктік бойынша жоғарғы ұшты бастиектің орналасуын реттеу.
Тігістің аймағының жіңішкеленуі – кесудің үлкен тереңдігі кезінде, кесетін бастиектердің орналасуын реттеумен немесе кескіштерді ауыстырумен жойылады.
Ені бойынша маңғазды толық емес шешу, нәтижесінде пышақтардың біржақты боялуы немесе тозуы болады. Пышақтарды ауыстыру керек.
Таспадағы шаң, жоңқа таспаға шүмектің еңісінің бұрышын нашар реттеу, ауаның жеткіліксіз қысымының нәтижесінде үрлеуден кейін таспада қалады.
Дискілі қайшыларда штрипстің жиектерін кесуден кейін ақаулар
Таспаның әр түрлі қалыңдығы дискілі пышақтарды соққан кезде пайда болады. Пышақтардың мойынтіректерінде люфтті жою керек.
Таспаның жиектеріндегі үлкен қылаулар пышақтардың арасында үлкен ұштық саңылау кезінде туындайды. Ақаудың алдын алу: өтпей қалған пышақтарды алмастыру немесе саңылауды жою.
Таспаның жиектеріндегі жыртылулар. Ұсақталған пышақтарды алмастыру керек.
Таспаның жиектеріндегі скал. Пышақтардың қалыпты жабынын орнату керек.
Таспадағы бойлық рискалар. Бұл ақау сымдардың қисайып кетуін туындатады, сымдарды алмастыру керек.
Таспаны құбырлы дайындамаға қалыптау кезінде ақаулар
Біліктердің қисайып кетуінің салдарынан биіктік бойынша жиектердің қозғалып кетуі (жоғарғы біліктер симметриялы емес орнатылған).
Таспаның жиектеріндегі гофралар тік біліктерде оның қысылып қалуы, ашық мөлшерлеулермен біліктерде түр өзгерулер кезінде; таспаның үлкен орақ тәрізді болған кезде пайда болады.
Құбырдағы доға тәрізді рискалар — біліктерге эмульсияны жеткіліксіз берген кезде орын алады.
Жиектерде таспаның қабаттасуы, сонымен қатар жиектердің биіктік бойынша қозғалып кетуінің нәтижесінде таспаның жиектері шайбаның астында қалып қояды. Ақауды жою үшін таспаны алмастыру және біліктерді икемдеу керек.
Құбырдағы бойлық рискалар жабық мөлшерлеулермен біліктердің осьтік қозғалып кетуінің нәтижесінде, сымдардың нашар беті және қозғалып немесе тік біліктердің қозғалып кетуі кезінде туындайды. Біліктердің икемделуін тексеру және сымды ауыстыру бұл ақаудың алдын алады.
Мөлшерлейтін орнақтан кейінгі ақаулар
Құбырдың бетіндегі бойлық рискалар көлденең біліктердің осьтік қозғалып кетуі, сонымен қатар бүйірлі және қайрайтын біліктерді қате орнатқан кезде туындайды.
Тік жазықтықта құбырдың майысуы, биіктік бойынша қайрау көтермесінің бастиегін қате орнатқан; пісіру кезінде құбырды нашар суытқан; тік біліктерді дәл емес орнатқан кезде пайда болады.
Көлденең жазықтықта құбырдың майысуы көтерме мен тік біліктерді қате орнатқан кезде орын алады.
Құбырдың диаметрінің жоғарылап кетуі немесе төмендеп кетуі құбырды мөлшерлеулейтін орнақтың біліктерімен жеткіліксіз, немесе керісінше, жоғары қысқан кезінде пайда болады.
Құбырдың сопақтығы біліктерді қате орнатудың немесе жонып өңдеудің нәтижесінде пайда болады.
Кесуден кейінгі ақаулар
Шиыршықтық кесілу (1 сур) бастиектің жүрісі реттелмесе; пісіру жылдамдығы оқыс өзгерсе; майдың қысымы түсіп кетсе; құбырды жұдырықшалармен жеткіліксіз қысса пайда болады.
Құбырлардың жыртылған ұштары пышақтарды берудің үлкен жылдамдығында түзіледі. Пышақтардың жүрісін реттеу қажет.
