Кіріспе	4
1	Ұйымдастырушылық-технологиялық бөлім	6
1.1	«ПҚИЗ» негізгі кәсіпорны туралы жалпы мәліметтер	6
1.2	Негізгі технологиялық үрдістер	9
1.3	219 орнағының технологиялық үрдісі	9
1.4	Құбырларды жоғары жиілікті токтармен пісірілуін өндіру. Технологиясының ерекшеліктері	13
1.5	Пісірілген құбырларды өндіру кезіндегі технологиялық ақаулар	14
2	Құрастырымдылық бөлім	26
2.1	Құбыр пісірілетін агрегаттардың құрылысы	26
2.2	Құбырлы дайындаманы үздіксіз қалыпқа келтірген кезде жолақтың кернеулі-түр өзгерген жағдайын зерттеу және есептеудің әдістемесі	26
2.3	Құбырлы дайындаманың серіппеден босатылуын анықтау әдістемесі	29
2.4	Технологиялық құрал-сайманының мөлшерлері мен өлшемдерін есептеу	33
2.5	Индукционды пісірілген құбырларды өндіру технологиясы. Технология мен пісіру сызбасының ерекшеліктері	44
2.6	Ауысымды технологиялық аспапты есептеу	51
2.7	Қалыпқа келтіретін орнақтың жұмыс көтермелерінде бұрғылау ошағының созылу күштерін есептеу	54
2.8	Электрлі пісірілген тура тігісті құбырларды өндіру үшін жаңа әдістер мен жабдықтар. Электрмен пісірілген тура тігісті құбырларды өндіру	63
2.9	Тура тігісті құбырларды ауыспалы күшпен үздіксіз аунақшалы қалыпқа келтіру	66
3	Арнайы бөлім	68
4	Еңбек қорғау	71
4.1	ҚР еңбек кодексінен көшірме	71
4.2	Дірілдің адам ағзасына әсері. Жеке қорғаныс құралдары	71
4.3	Автоматты сызықты жөндеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары	73
4.4	Өндірістегі өрттер мен жарылыстардың шығу себептері	77
4.5	Өндірістік жағдайдағы жасанды жарықтандыруды есептеу	79
5	Экономикалық бөлім	84
5.1	Жұмыскерлер санын есептеу	84
5.2	Жалақы қорын есептеу	85
5.3	Орнатылған құрал - жабдықтардың тізімін құрастыру	86
5.4	Құрал - жабдықтарды ұстауы мен пайдалануы жөніндегі шығындарының қаржы есебі	87
5.5	Экономикалық тиімділігін есептеу	90
	Қорытынды	92
	Пайдаланылған әдебиеттер тізімі	93

Кіріспе

Дипломдық жоба тақырыбының өзектілігі. Жүргізілген мониторингтің нәтижесінде, құбырлы өнімге деген мұқтаждық республиканың өндірісінің көлемдерінен айтарлықтай асатыны анықталды. ҚР кеден органдарының мәліметтері бойынша, 2008 жылы Қазақстанға 170 млрд. теңгеден астам сомаға құбыр өнімдерінің шамамен 1150 мың тоннасы импортталды, 2008 жылы тек шамамен 100 мың тонна өндірілді. Енгізілген өнімнің көлемдерінен 8 % сайма - сай келеді. Осылайша, Қазақстанның құбыр илемді өндірісінің қуаты - бүгінгі күні ішкі нарықтың мұқтаждықтарын қамтамасыз ете алмайды, экспорт туралы сөз жоқ.

Республиканың барлық металлургиялық экспортын, негізінен ол төмен қайта балқытудың өнімдері, метал бұйымдарының импорты жеп қояды. Біз металл сынықтарын, қаңылтыр мен болат орамдықтарын сатамыз, ал орнына құбырлар мен басқа метал илемнің миллион тонналарын импорттаймыз. Жалпы, қара металлургияның барлық шикізат экспорты бізге еселенген қосылған құнмен қайтып келеді. Қазақстан ТМД-да металбұйымдарын ірі импорттаушылардың бірі болып табылады. Әрі қазақстандық металлургиялық жартылай фабрикаттардың экспорты салыстырмалы түрде тұрақтандырылса, металл бұйымдар мен металл конструкциялары импортының қарқындары соңғы бірнеше жыл ішінде тұрақты өсіп келеді. Осы қатынаста құбыр өндірісі үлгілі. Кейбір мәліметтер бойынша, құбырларды импорттаған кезде жеткізу мен делдал қызметтерін төлеу үшін Қазақстан жыл сайын шамамен 300 млн. доллар жоғалтады. Сонымен бірге, атап өтетіні, импортталатын өнімнің бағасы отандық өндірісті құбыр өнімдерінің бағасынан шамамен 30% асады.

Қазақстанда құбырларды тұтынуды талдау берілген өнімге деген күтілетін өсу коммуналдық шаруашылық, машина жасау және құрылыс сияқты секторлардың есебінен болатынын көрсетеді. Бұл бірқатар мемлекеттік бағдарламаларды іске қосумен негізделген, оның ішінде «Тұрғын үй-коммуналдық саланы дамыту», «Елдің жылдамдатылған индустриалды-инновациялық дамуының бағдарламалары» және ірі капитал салымдары қарастырылатын басқа да бағдарламалар. Одан басқа, құбыр илемді өндірісті дамыту оның экспортқа бағытталуының сұрағын қарастырған кезде үлкен болашаққа ие.

Сондықтан, құбырлы илемді өндірудің өсуімен байланысты құбыр өндірісінің технологиясын жетілдіру, метал өнімдерінің сапасын қамтамасыз ету сұрақтары ерекше көкейтестілікке ие болады.

Дипломдық жобаның ғылыми жаңалығы. Біліктің қорын ұлғайту үшін білікте ортасында созылмалы материалдан жасалған ендірме орналасқан дисктер түрінде орнату ұсынылған. Біліктің берілген құрылысын таңдап үйкелістің байланысты күштерінің, және салдары ретінде, біліктердің созатын күшінің шамасының жоғарылауына қол жеткізуге болады.

Жұмыстың нәтижесі жетекті емес қалыпқа келтіретін аспаппен орнақтарда созатын ретінде пайдаланған кезде біліктің қорын тиімдірек қолданумен электрлік пісірілген тура тігісті құбырларды өндіру технологиясы және оның қармайтын қабілетін сақтау болып табылады.

Дипломдық жобаның тәжірибелік маңыздылығы. Диплом жұмысының нәтижелерін қолдану саласы – кіші және орташа диаметрлі құбырларды шығаратын металлургия саласының илемді өндірісі. Қазақстанда құбырларды тұтынуды талдау берілген өнімге деген күтілетін өсу коммуналдық шаруашылық, машина жасау және құрылыс сияқты секторлардың есебінен болатынын көрсетеді. Бұл бір қатар мемлекеттік бағдарламаларды іске қосумен негізделген, оның ішінде «Тұрғын үй-коммуналдық саланы дамыту», «Елдің жылдамдатылған индустриалды-инновациялық дамуының бағдарламалары» және ірі қор салымдары қарастырылатын басқа да бағдарламалар. Одан басқа, құбыр илемді өндірісті дамыту оның экспортқа бағытталуының сұрағын қарастырған кезде үлкен болашаққа ие.

Шешілетін ғылыми мәселенің қазіргі жағдайын бағалау. Құбыр пісірілетін орнақтардың созатын білігінің тозуының ерекшеліктеріне байланысты беттерде үйкеліс жағдайларына тәуелді. Пісіру дайындамасы мен созылатын біліктің байланыс беті арасындағы үйкелістің жағдайлары күштің жеткілікті жағдайын тудыруды қамтамасыз етпейді, бұл біліктерде дайындаманың сырғанауына және пісіру үрдісінің тұрақтылығының бұзылуына әкеледі.

Дипломдық зерттеудің мақсаты, міндеттері және объектісі. Дипломдық жобасының мақсаты d 159 - 219 мм туратігісті құбырларды алу технологиясын жетілдіру болып табылады.

Дипломдық зерттеудің міндеттері:

- электр пісірілген құбырларды өндірудің қолда бар әдістерін талдау,

- біліктің қорын тиімді қолданумен электр пісірілген тура тігісті құбырларды өндірудің жаңа технологиясын құрастыру.

- ұсынылатын шешімдерді экономикалық бағалау.

Дипломдық зерттеудің объектісі болаттардың аз көміртекті маркалы пісірілген тура тігісті құбырлары болып табылады.

Диплом жобасының теориялық және әдістемелік негізі. Дипломның жобасы қатты дененің түр өзгеруінің механикасының негізгі ережелерін, пісіру теориясын және металдарды қысыммен өңдеу теориясын пайдаланумен орындалған.

Диплом жобасын жазудың тәжірибелік базасы. Диплом жобасы диплом алдыңдағы тәжірибе уақытында жиналған «ПҚИЗ» ЖШС негізгі кәсіпорынның мәліметтерін пайдаланумен орындалған. «ПҚИЗ» ЖШС болат құбырларды өндіруді жүзеге асырады, ол Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 мамырдан № 436 Қаулысымен экономикалық әрекет түрлерінің жалпы кластарының деңгейінде жіктелуі, әрекеттің басым түрлерінің бірі болып табылады.

1 Жобаның ұйымдастырушылық-технологиялық бөлімі

1. «Пқиз» негізгі кәсіпорны туралы жалпы мәліметтер

«Павлодар құбыр илемдеу зауыты» ЖШС Қазақстан Республикасы Павлодар қ. Орналасқан, мекен-жайы Орталық өнеркәсіптік ауданда. Павлодар қаласы тұрғындардың саны 320,0 мың адам облыс орталығы болып табылады. Ол өнеркәсіптік қала, мұнда Алюминий зауыты, Электролиз зауыты, Мұнай өңдеу зауыты, Машина жасау зауыты және т.б. сияқты зауыттар жұмыс істейді. Павлодар облысы Омбы, Новосібір, Барнауыл сияқты ірі ресейлік қалалармен шектеседі. Павлодарда республикадағы ең ірі теміржол шешімдерінің бірі орналасқан.

Павлодар құбыр илемді зауытының иелігінде жалпы ауданы 5 га астам 4 өндірістік база, олардың бірі Астана қ. орналасқан. Өндірістік базалардың территориясында әкімшілік, цехтік және қойма жайлары, 3 теміржол тұйығы (олардың бірі Астана қ.) орналасқан. Өнеркәсіптік базалар құбыр өнімдерін арту-түсіру үшін кран механизмдерімен жабдықталған. Зауыттың ғимараты жанасатын ауданы 2,65 га құрайтын территорияда орналасқан. Зауыттың жобалық қуаты жылына 100 000 тоннаны құрайды.

«Павлодар құбыр илемдеу зауыты» ЖШС болат құбырларды өндіруді жүзеге асырады, ол Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 мамырдан № 436 Қаулысымен экономикалық әрекеттің түрлерінің жалпы классификаторының кластарының деңгейінде әрекеттің басым түрлерінің бірі болып табылады.

Жобаның қатысушылары метал илемді сату нарығында үлкен тәжірибеге ие.

Берілген жобаның негізгі мақсаттары:

·металл өнімдерін өндіру саласында қазақстандық нарықты дамыту;

·металл өнімдерінің нарығында отандық тауарлардың ұсыныстарын ұлғайту;

· таяу шетел елдерінен құбыр өнімдерінің импортының көлемдерін төмендету (импорт алмастыру);

· дайын өнімнің экспортының көлемдерін ұлғайту;

· елдің индустриалды шикізат емес секторын дамыту;

· жаңа жұмыс орындарын құру.

Зауыт Павлодар облысы бойынша Индустриалдану картасының қатысушысы болып табылады.

ҚР «Инвестициялар туралы» Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Инвестициялар бойынша комитетімен 23.10.2008 жылдың № 0866-10-2008 Келісімінің негізінде жобаның инвесторларына 4 жыл мерзіміне келесі салықтарды төлеуден босату түрінде инвестициялық преференциялар берілді

- бірлестік кіріс салығы

- мүлікке салық

ҚР 8.01.2003 ж. № 373 – ІІ «Инвестициялар туралы» Заңына сәйкес «Павлодар құбыр илемдеу зауыты» ЖШС ауданы шамамен 5 га жер учаскелері түрінде мемлекеттік натуралық грантты беруге өтінім берді.

Жоба Павлодар облысының Әкімшілігінің бақылауына алынған.

Зауыттың құрамында МЕСТ 3262-785 бойынша сугазөткізгіш болат құбырларды өндіру сызықтарымен және МЕСТ 10704-91, 10705-80 бойынша болат электрлік пісірілген тура тігісті құбырларды өндіру сызықтарымен жарақталған цехі бар.

ПҚИЗ Қазақстанда берілген сортаментті құбыр өнімдерін дайындау бойынша жалғыз зауыт болып табылады:

- Тура тігісті болат құбырлар d. 15 тен 219 мм дейін, қабырғаның қалыңдығы 1,0 ден 6,0 мм дейін:

МЕСТ 3262-75 БОЛАТ СУГАЗӨТКІЗГІШ ҚҰБЫРЛАР

МЕСТ 10704-91 10705-80 БОЛАТ ЭЛЕКТРЛІК ПІСІРІЛГЕН ТУРА ТІГІСТІ ҚҰБЫРЛАР

МЕСТ 8645-68, 13663-86 БОЛАТ ПРОФИЛЬДІ ҚҰБЫРЛАР

- Ыстық тегістелген жолақ (штрипс).

Құбырлардың берілген түрлері азаматтық және өнеркәсіптік құрылыста қолданылады, атап айтқанда, су- және газөткізгіштері, жылыту, канализация, әр-түрлі инженерлік торларда.

Әрекеттегі жабдықтарды жаңартқан кезде берілген аймақта сұраныс бар профильдік құбырларды шығару мүмкін.

Өндірудің бастапқы кезеңінде сату нарықтары Қазақстанның барлық аймақтары және Ресейдің жақын жатқан аймақтары болып табылады. «ТМД құбырлы бизнесі» картасының мәліметтерін талдай отырып анықталғандай, Ресейдегі құбыр өнімдерін негізінен барлық өндірушілер Ресей Федерациясының батыс бөлігінде шоғырланды, Шығыс аймақтар «Новосибирский металлургический завод им. Кузьмина» зауытына бағдарланды, берілген уақытта ол банкроттылық кезеңінде болып отыр және құбыр өнімдерін өндірмейді. Ресейдің шығыс территориясында өнімнің берілген өндірушісінің жоқтығының салдарынан біздің зауытымыздың өніміне деген қызығушылық туындайды. Қазіргі уаытта ресейлік және қазақстандық трейдерлермен ПҚИЗ өнімдерін жеткізуге келіссөздер жүргізіліп жатыр.

Келесіде, өндірістік қуаттың ұлғаюына қарай таяу шетел елдеріне өнімді экспорттау жолымен сату нарығын кеңейту мүмкін: Қырғызстан, Өзбекстан, Түркменстан, Әзірбайжан, Тәжікстан.

Кеден органдары берген ресми мәліметтердің негізінде көрініп тұрғандай, 2008 жылы Қазақстанға әкелінген Павлодар құбыр илемді зауытының шығаратын өнімдеріне ұқсас өнімдердің көлемі 1 149 056,52 тоннаны құрады. Біздің зауытымыздың жылына 100 000 тонна өндірістік қуатын ескерумен кәсіпорын қазақстандық нарықтың 32 % жоба алады.

Қазақстанда құбыр өнімдерін негізгі өндірушілер төмендегілер болып табылады:

АрселорМитталТемиртау (шығару көлемі – 62,0 мың тонна)

Меридиан Алматы қ. (шығару көлемі – 3,01 мың тонна)

Трубмашхолдинг Шымкент қ. (шығару көлемі – 5,06 мың тонна)

АрселорМитталАктау қ. (шығару көлемі – 4,05 мың тонна)

KSP Steel Павлодар қ. (шығару көлемі – 0,7 мың тонна)

Негізгі бәсекелес сугазөткізгішті өнімді бір ірі өндіруші (МЕСТ 3262-75)- «Миттал Стил Темиртау» зауыты болып табылады. Бірақ, қолда бар мәліметтер бойынша, зауыт диаметрі 80 мм дейінгі құбырларды шығарады.

Павлодар қ. орналасқан «KSP Steel» зауыты басқа профильді құбырларды өндіреді, атап айтқанда, мұнайөткізгіштері үшін тұтас тартылған құбырларды және берілген өндіріске бәсекелес емес.

Электрлік пісірілген құбырлар үшін бастапқы дайындама ыстық тегістелген (суық тегістелген) орамдықты таспа (штрипс) болып табылады. Берілген шикізатты пайдалану төмен қалдықты болып табылады, сонымен бірге қалдықтар қайта өңделуге жатады, сәйкесінше өндіріс рециклді болып табылады. Берілген кезеңде кәсіпорын қазақстандық өндіруші «Arcelor Mitttal Temirtau» АҚ шикізатын пайдаланып жұмыс істейді.

Жабдықтарды сатып алуға және айналым қорларын қалыптастыруға кететін шығындарды қоса, жобаның инвестициялық шығындарының жалпы құны 2 472,48 млн. теңгені құрайды.

Берілген Инвестициялық жоба, инвестициялардың жоғары тартымдылығын қамтамасыз етеді, өйткені сатулардың жоспарланатын көлемін қамтамасыз еткен кезде, олардың қайтарылуы 1 жыл және 6 ай ішінде болады. Қаржылық беріктілік қоры ЖШС жұмысының бірінші жылдары ішінде жұмыстың тұрақтануына ықпал етеді, бұл да берілген жоба үшін өте маңызды.

Жоба бойынша ағымдық әрекеттің орташа пайдалылық 18 % құрайды.

Жобаны жүзеге асыру нәтижесінде 100 адам үшін жұмыс орындарын құру жоспарланады.

Есептеулерге салынған табыстар мен шығындардың деңгейінде жоба тиімді және қаржылық әлді болып табылады.

Берілген саланы дамытуға бағытталған әр түрлі мемлекеттік бағдарламалардың болуын ескеріп, өндірістің көлемдерін жобалық қуатқа дейін жеткізу үшін біздің зауытымыздың атына да мемлекеттен қолдау алғымыз келеді.

Павлодар құбыр илемдеу зауыты болат тура тігісті құбырларды шығарады. Зауыттың жобалық қуаты – жылына 100 мың тоннаға дейін. Біздің өніміміз ТКШ саласында, азаматтық және өнеркәсіптік құрылыста, оның ішінде, су- және газөткізгіштерін, канализацияны және әр-түрлі инженерлік торларды, құрылыс және метал конструкцияларын салуда кең қолданылады.

Болат құбырларды дайындау тау-металлургиялық салада шикізатты қайта балқытудың үшінші кезеңі болғандықтан, ПТПЗ соңғы өнімінің бағасының қалыптасуы қосылған құнның жоғары деңгейін қосады. Берілген өнімдерді өндіру үшін шикізат ыстық тегістелген болат болып табылады. Берілген жағдайда «Арселор Миттал Казахстан» шикізаты пайдаланылады. Зауыт жобалық қуатқа шыққан кезде шикізатқа деген ай сайыңғы мұқтаждық шамамен мың тоннаны құрайды.