Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Экзамен сурактары ГИС дайыны.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
100.02 Кб
Скачать
  1. Layerформатын сипаттаңыз.

Полигоналді қабат құру.(Көлдер мысалында)

а) сандық және текстік  баған ашу;

ә) карегорияларга бөлу: (ащы, тұщы көлдер)

б) мәліметтерді енгізу;

в) символ таңдау;

г) Layer форматында сақтау;

ArcCatalog (өз папканды тандап) → Вектор(оң жағын басамыз)→ новый→шейп файл→таблица шыгады:

Имя: озера

Тип объектов: Polygon

Редактировать: импорт→растр→.imj ( форматында) →ОК

 

а) ArcMap→открыть(өз картанды шакырып)

 Текстік баған ашу: озера(оң жақ кнопканы)→Открыть таблицу атрибутов (редактировать қосылып тұрмауы қажет )→опции→добавить поле→

Имя: название                Тип: Text →Ok

Сандық баған  ашу: осыған ұқсас бірақ Тип: Short Integer – қысқа сандар үшін.     Тип:Long Integer – ұзын сандар үшін

 

ә) редактировать→начать редактировать (озера)→қаламды алып керекті көлді  белгілейміз→таблица атрибутов  ты ашып id береміз.

Мысалы: ащы көл-1; түщы көл-2; деп белгілейміз.

 

б)  Таблица атрибутовты  ашып (редактировать активті болып  тұруы қажет)

id – 1болса ; названияга –ащы көл

id – 2 ; название – тұщы көл

 

в) озера(оң жақ кнопка)→свойства→симболы→категорий→ id→(все другие значение дегі v-алып тастаймыз)→добавить все→ОК

 

г) laуer форматында сақтау үшін: озера(оң жақ кнопка) → сохранить как файл слоя... → папка слои→сохранить 

  1. Карта шаблондары туралы айтыңыз. Карта шаблондарының қолданылуын сипаттаңыз.

Карта шаблондары құрастырылымдарды тез арада аяқтауға мүмкіндік береді. Ол үшін ArcMap – ты ашып, пайда болған диалогты терезеде начать работу в ArcMap с шаблоном деген опцияны таңдай отырып жұмыс жасаймыз.Яғни:

  1. ArcMap- тағы шаблондарды үйрену:

  2. Карталарды өзгерту және оған жеке өзінің мәліметтерді қосу;

  3. Карта аннотацияларының орнын ауыстыру;

  4. Құрастырылымдарды өзгерту;

ArcMap- та шаблондармен жұмыс жасаған кезде аз уақыт ішінде карта құрастыра аламыз. Кейбір шаблондар: карта құрылымдарын анықтайды: беттің бағдарлауы, өлшем және деректердің фрейімінің жағдайы, карта элементтерінің құрылымы, карта пішіні және картаға деректер енгізу.

Жаңа карта шаблондарымен жұмыс жасаған кезде біз карта құжаттарымен жұмыс жасаймыз.Карта құжаттарымен жұмыс жасағандықтан, картаға өз калауымыз бойынша өзгерістер енгізуімізге болады. Кез келген жағдайда құрастырылым түрінде дайын карта шаблондарын қолдануға болады. Ол үшін компоновка аспаптар панеліндегі изменить компоновку деген батырманы таңдау қажет,

Жасалынған картаны шаблон ретінде сақтауға болады.

Сохранить как тип ( Save as Type) → c документа ( Document ( .mxd)) → на шаблон ( Template (.mxt)). Бұл арқылы құрылған құрастылырылымдарды қайта қолдануға болады.

  1. Карта компановкасының элеметтерін айтыңыз. Карта компановкасы процесін анықтаңыз.

Картограмма, картодиаграмма, нүктелік тəсіл, белгілік тəсіл сияқты бейнелеу тəсілдерінің бірқатары əлеуметтік-экономикалық картография сферасында туындады жəнеде изосызықтар, сапалық фон, сандық фон, сызықтық белгілер сияқты жалпы картографиялық тəсілдер қолданылуда. Əлеуметтік-экономикалық карталарды жобалау мен құрастыру барысында бейнелеу тəсілдеріне арнайы жүгіну əлеуметтік-экономикалық картографияның ақпараттық жабдықталу жағдайына, экономикалық құбылыстардың географиялық таралуы мен мазмұны ерекшелігіне байланысты. Қазіргі уақытта əлеуметтік- экономикалық картографиялау саласында бейнелеу тəсілдері мен оларды қолдануда математикалық əдістер мен автоматтандырылу таралуда. Осылай, изосызықтар, тұрақты тор бойынша картограммалар кең қолданыс тапты. Əлеуметтік-экономикалық құбылыстардың географиялық көп сатылығы, жергіліктіден бастап мемлекеттік, тіпті кейде халықаралық деңгейге дейінгі дəрежеде қызмет жасай алуы оның үшінші ерекшелігіне жатады. Əлеуметтік-экономикалық құбылыстарды бейнелеу тəсілін таңдауға септігін тигізетін оның тағы бір ерекшелігі-уақыт жəне кеңістіктегі динамизмі.Табиғи құбылыстармен салыстырғанда əлеуметтік-экономикалық құбылыстардың жиі өзгеруі динамиканы бейнелеудің тəсілдерін таңдауға əсер етеді. Əлеуметтік-экономикалық құбылыстарды бейнелеу тəсілдерін жеке-жеке қарастыратын болсақ, ең бірінші орынға бейнелеудің белгілік тəсілін қойған заңды.

  1. Arc Map-ғы Мәліметтер түрі мен Компановка түрі арасындағы ерекшеліктер мен айырмашылықтарын ажыратыңыз.

Вид данных - географиялық қабаттармен  жұмыс жасауға, əртүрлі символдарды  анықтауға, анализ жасауға мүмкіндік  береді. Мұнда негізгі картографиялық жұмыстар жасалынады.

Вид компоновки  - вид данныхта жасалған картаны безендіру, яғни легенда  құрастырылады, тақырыбы жазылады, мəліметтер базасы, қағаз көлемі, масштабы жəне т.б. көрсетіледі.

23.Географиялық мәліметтер базасы. Құрылысы, кеңістіктік объектілер класының шейп файлдан айырмашылығы.

Геомəліметтер базасы .Векторлық жəне растрлік, адрестік нүктелер геодезиялық өлшем мəліметтері, метомəліметтер жəне көптеген басқа да əр түрлі мəліметтердің құрылымы мен сақтау ережелерін анықтайтын үлгі.

Географиялық мәліметтерді сақтауда шейп файлдар мен мәліметтер базасы жасалған. Шейп файлдар географиялық мәліметтерді сақтау үшін керек. Өзінің атқаратын қызметіне байланысты шейп файлдар манызды жұмыстар атқарады, соның бірі мәліметтерді ауыстырумен  танымал.Шейп файлдар тек қарапайым  географиялық мәліметтерді сақтау үшін ғана жасалса,қазіргі таңда маңызды  жұмыстарды атқаратын бағдарламанның біріне айналып отыр. Шейп файлдар  қолданыста қарапайым және оңай болғанымен,  геомәліметтермен жұмыс атқаруда оларда шектеулер кездеседі. Мыналар:

Географиялық мәліметтер тек шейп файлда кеңістік обьектер мен атрибуттарды сақтап қоймай,басқа  да жұмыстар атқарады. Мысалы аннотаци, атрибуттық байланыстар, топологиялық байланыстар мен координаталық  дәлділікпен, оны шешу жолдары, атрибутық  домендер сияқты қызметтер көрсетеді. Бірақ бұл географиялық мәліметтерді сақталатын ақпараттар,олар шейп файлға еш қатысы жоқ.

Шейп файлдар алмастыру  жұмысымен айналысқандықтан , олар ашық форматтағы бағдарлама болып саналады. Бірақ шейп файлдар әр форматтағы жұмыстарды сақтай бермейді,егер дұрыс  болмаған жағдайда шейп файлдарды зақымдап немесе жарамсыз етіп алуға болады.

Шейп файлдар dBASE форматында сақталынады,Ол 1980 жылдарда кестелер мен атрибуттарды сақтау үшін ойластырылған. Бірақ дами келе Unicode, форматтары қолданлы басталды,олар әр тілде сақтауға мүмкіндік берді.Бірақ шейп файлдар ағылшын тілінде жұмыс атқарған.