
- •Георафиялық ақпараттық жүйенің мәнін ашыңыз. Гаж даму тарихын айтыңыз.
- •Жаңа ақпараттық технологияларға анықтама беріңіз, олардың мағынасын, жерге орналастыру және кадастрдағы алатын орнын негіздеңіз.
- •Георафиялық ақпараттық жүйесін және олардың өнімдерін сипаттаңыз.
- •Word бағдарламасының фунционалды мүмкіндіктерін сипаттаңыз.
- •Жерге орналастыру және кадастрдағы гаж-дың қолданылуын түсіндіріңіз.
- •Гаж фунционалды мүмкіндіктерін сипаттаңыз. Шейп-файл форматына анықтама беріңіз.
- •Георафиялық мәліметтер базасына анықтама беріңіз.
- •Гаж бағдарламалық жабдықталуының негізгі өндірушілерін атаңыз.
- •Мәліметтер базасы мен шейп-файлдардың ерекшеліктері мен айырмашылықтарына тоқталыңыз.
- •Arc Map қабаттарының жазылуын түсіндіріңіз. «Maplex» модулінің қолданылуын жазыңыз.
- •Мәліметтер базасының персоналды және ұжымдық түрлерінің айырмашылығын айтыңыз.
- •Метомәліметтерге анықтама беріңіз.
- •Топологияға анықтама беріңіз. Қандай топологиялық қатынастардың бар екендіген анықтаңыз. Топологиялық қателерге мысал келтіріңіз.
- •«Maplex» модулін сипаттаңыз.
- •Георафиялық карта негіздерінің қабаттарына сипаттама беріңіз.
- •Координаттар жүйесін атаңыз. Кеңістіктік байлауға анықтама беріңіз. Әртүрлі территориялардағы проекциялар айырмашылығын көрсетіңіз.
- •Layerформатын сипаттаңыз.
- •Карта шаблондары туралы айтыңыз. Карта шаблондарының қолданылуын сипаттаңыз.
- •Карта компановкасының элеметтерін айтыңыз. Карта компановкасы процесін анықтаңыз.
- •Мәліметтер базасының құрылымын айтыңыз. Мысал келтіріңіз.
- •Атрибуттар кестесіндегі бағандарын айтыңыз және оларға сипаттама беріңіз.
- •Нүктелік қабаттың құрылуы мен атрибуттар кестесінің құрылуына мысал келтіріңіз.
- •Shep- атауы (полигон, сызық, нүкте);
- •Нүктелік қабаттарды қандай категорияларға бөлуге болатындығына мысал келтіріңіз (елді мекендер қабатына қатысты).
- •Сызықтық қабаттың құрылуына және атрибуттар кестесінде жолдардың құрылуына мысал келтіріңіз.
- •Сызықтық қабаттарды қандай категорияларға бөлуге болатындығына мысал келтіріңіз.
- •Полигоналды қабаттың құрылуына және атрибуттар кестесінде жолдардың құрылуына мысал келтіріңіз.
- •Полигоналды қабаттарды қандай категорияларға бөлуге болатындығына мысал келтіріңіз.
- •Келесі функцияларға анықтама беріңіз: а) полигонды құру; б) полигоналды қабатта полигонды бөлу.
- •Келесі функциялардың айырмашылығын көрсетіңіз: а) полигонда автоаяқтау; б) полигоналды қабатта полигонды өзгерту.
- •Бағаналы, жіңішке және дөңгелекті диаграммалардың айырмашылығын ажыратыңыз.
- •Полигоналды қабатты нүктелік қабатқа өзгертудің мәнін түсіндіріңіз.
- •Сызықтық қабатты нүктелік қабатқа өзгертудің мәнін түсіндіріңіз.
- •Келесі функцияларды сипаттаңыз: а) объектілердің қосылуы; б) объектілердің тұйықталуы; в) объектілердің біріктірілуі.
- •Стандартты жазулар мен аннотацияның айырмашылығын ажыратыңыз.
- •Келесі функциялардың жұмысын анықтаңыз: а) объектілердің қосылуы; б) қабаттың файлы ретінде сақтау.
- •Топология функциясының мағынасын ашыңыз және оның қандай жағдайда қолданылатындығын көрсетіңіз.
- •«Мәліметтер түрі» мен «Компановка түрі» функциялары арасындағы айырмашылықтарын ажыратыңыз.
- •Карталарды безендіруде қандай картографиялық ережелер қолданылатындығын көрсетіңіз.
- •Шейп файл мен кеңістіктік объектілер класы арасындағы айырмашылықты көрсетіңіз.
- •Мәліметтер базасына және оның қолданылуына анықтама беріңіз.
- •Объектілердің жазылуы кезінде қандай картографиялық ережелер қолданылатындығын көрсетіңіз.
- •Объектілердің жазылуы процесін көрсетіңіз.
- •Шейп файлдарды құрудың процесін көрсетіңіз.
- •Arc Toolbox қосымшасының жұмысын сипаттаңыз.
- •Arc Map және Arc Catalog қосымшаларының жұмысын сипаттаңыз.
- •Карта компановкасы процесіне анықтама беріңіз.
Layerформатын сипаттаңыз.
Полигоналді қабат құру.(Көлдер мысалында)
а) сандық және текстік баған ашу;
ә) карегорияларга бөлу: (ащы, тұщы көлдер)
б) мәліметтерді енгізу;
в) символ таңдау;
г) Layer форматында сақтау;
ArcCatalog (өз папканды тандап) → Вектор(оң жағын басамыз)→ новый→шейп файл→таблица шыгады:
Имя: озера
Тип объектов: Polygon
Редактировать: импорт→растр→.imj ( форматында) →ОК
а) ArcMap→открыть(өз картанды шакырып)
Текстік баған ашу: озера(оң жақ кнопканы)→Открыть таблицу атрибутов (редактировать қосылып тұрмауы қажет )→опции→добавить поле→
Имя: название Тип: Text →Ok
Сандық баған ашу: осыған ұқсас бірақ Тип: Short Integer – қысқа сандар үшін. Тип:Long Integer – ұзын сандар үшін
ә) редактировать→начать редактировать (озера)→қаламды алып керекті көлді белгілейміз→таблица атрибутов ты ашып id береміз.
Мысалы: ащы көл-1; түщы көл-2; деп белгілейміз.
б) Таблица атрибутовты ашып (редактировать активті болып тұруы қажет)
id – 1болса ; названияга –ащы көл
id – 2 ; название – тұщы көл
в) озера(оң жақ кнопка)→свойства→симболы→категорий→ id→(все другие значение дегі v-алып тастаймыз)→добавить все→ОК
г) laуer форматында сақтау үшін: озера(оң жақ кнопка) → сохранить как файл слоя... → папка слои→сохранить
Карта шаблондары туралы айтыңыз. Карта шаблондарының қолданылуын сипаттаңыз.
Карта шаблондары құрастырылымдарды тез арада аяқтауға мүмкіндік береді. Ол үшін ArcMap – ты ашып, пайда болған диалогты терезеде начать работу в ArcMap с шаблоном деген опцияны таңдай отырып жұмыс жасаймыз.Яғни:
ArcMap- тағы шаблондарды үйрену:
Карталарды өзгерту және оған жеке өзінің мәліметтерді қосу;
Карта аннотацияларының орнын ауыстыру;
Құрастырылымдарды өзгерту;
ArcMap- та шаблондармен жұмыс жасаған кезде аз уақыт ішінде карта құрастыра аламыз. Кейбір шаблондар: карта құрылымдарын анықтайды: беттің бағдарлауы, өлшем және деректердің фрейімінің жағдайы, карта элементтерінің құрылымы, карта пішіні және картаға деректер енгізу.
Жаңа карта шаблондарымен жұмыс жасаған кезде біз карта құжаттарымен жұмыс жасаймыз.Карта құжаттарымен жұмыс жасағандықтан, картаға өз калауымыз бойынша өзгерістер енгізуімізге болады. Кез келген жағдайда құрастырылым түрінде дайын карта шаблондарын қолдануға болады. Ол үшін компоновка аспаптар панеліндегі изменить компоновку деген батырманы таңдау қажет,
Жасалынған картаны шаблон ретінде сақтауға болады.
Сохранить как тип ( Save as Type) → c документа ( Document ( .mxd)) → на шаблон ( Template (.mxt)). Бұл арқылы құрылған құрастылырылымдарды қайта қолдануға болады.
Карта компановкасының элеметтерін айтыңыз. Карта компановкасы процесін анықтаңыз.
Картограмма, картодиаграмма, нүктелік тəсіл, белгілік тəсіл сияқты бейнелеу тəсілдерінің бірқатары əлеуметтік-экономикалық картография сферасында туындады жəнеде изосызықтар, сапалық фон, сандық фон, сызықтық белгілер сияқты жалпы картографиялық тəсілдер қолданылуда. Əлеуметтік-экономикалық карталарды жобалау мен құрастыру барысында бейнелеу тəсілдеріне арнайы жүгіну əлеуметтік-экономикалық картографияның ақпараттық жабдықталу жағдайына, экономикалық құбылыстардың географиялық таралуы мен мазмұны ерекшелігіне байланысты. Қазіргі уақытта əлеуметтік- экономикалық картографиялау саласында бейнелеу тəсілдері мен оларды қолдануда математикалық əдістер мен автоматтандырылу таралуда. Осылай, изосызықтар, тұрақты тор бойынша картограммалар кең қолданыс тапты. Əлеуметтік-экономикалық құбылыстардың географиялық көп сатылығы, жергіліктіден бастап мемлекеттік, тіпті кейде халықаралық деңгейге дейінгі дəрежеде қызмет жасай алуы оның үшінші ерекшелігіне жатады. Əлеуметтік-экономикалық құбылыстарды бейнелеу тəсілін таңдауға септігін тигізетін оның тағы бір ерекшелігі-уақыт жəне кеңістіктегі динамизмі.Табиғи құбылыстармен салыстырғанда əлеуметтік-экономикалық құбылыстардың жиі өзгеруі динамиканы бейнелеудің тəсілдерін таңдауға əсер етеді. Əлеуметтік-экономикалық құбылыстарды бейнелеу тəсілдерін жеке-жеке қарастыратын болсақ, ең бірінші орынға бейнелеудің белгілік тəсілін қойған заңды.
Arc Map-ғы Мәліметтер түрі мен Компановка түрі арасындағы ерекшеліктер мен айырмашылықтарын ажыратыңыз.
Вид данных - географиялық қабаттармен жұмыс жасауға, əртүрлі символдарды анықтауға, анализ жасауға мүмкіндік береді. Мұнда негізгі картографиялық жұмыстар жасалынады.
Вид компоновки - вид данныхта жасалған картаны безендіру, яғни легенда құрастырылады, тақырыбы жазылады, мəліметтер базасы, қағаз көлемі, масштабы жəне т.б. көрсетіледі.
23.Географиялық мәліметтер базасы. Құрылысы, кеңістіктік объектілер класының шейп файлдан айырмашылығы.
Геомəліметтер базасы .Векторлық жəне растрлік, адрестік нүктелер геодезиялық өлшем мəліметтері, метомəліметтер жəне көптеген басқа да əр түрлі мəліметтердің құрылымы мен сақтау ережелерін анықтайтын үлгі.
Географиялық мәліметтерді сақтауда шейп файлдар мен мәліметтер базасы жасалған. Шейп файлдар географиялық мәліметтерді сақтау үшін керек. Өзінің атқаратын қызметіне байланысты шейп файлдар манызды жұмыстар атқарады, соның бірі мәліметтерді ауыстырумен танымал.Шейп файлдар тек қарапайым географиялық мәліметтерді сақтау үшін ғана жасалса,қазіргі таңда маңызды жұмыстарды атқаратын бағдарламанның біріне айналып отыр. Шейп файлдар қолданыста қарапайым және оңай болғанымен, геомәліметтермен жұмыс атқаруда оларда шектеулер кездеседі. Мыналар:
Географиялық мәліметтер тек шейп файлда кеңістік обьектер мен атрибуттарды сақтап қоймай,басқа да жұмыстар атқарады. Мысалы аннотаци, атрибуттық байланыстар, топологиялық байланыстар мен координаталық дәлділікпен, оны шешу жолдары, атрибутық домендер сияқты қызметтер көрсетеді. Бірақ бұл географиялық мәліметтерді сақталатын ақпараттар,олар шейп файлға еш қатысы жоқ.
Шейп файлдар алмастыру жұмысымен айналысқандықтан , олар ашық форматтағы бағдарлама болып саналады. Бірақ шейп файлдар әр форматтағы жұмыстарды сақтай бермейді,егер дұрыс болмаған жағдайда шейп файлдарды зақымдап немесе жарамсыз етіп алуға болады.
Шейп файлдар dBASE форматында сақталынады,Ол 1980 жылдарда кестелер мен атрибуттарды сақтау үшін ойластырылған. Бірақ дами келе Unicode, форматтары қолданлы басталды,олар әр тілде сақтауға мүмкіндік берді.Бірақ шейп файлдар ағылшын тілінде жұмыс атқарған.