2. Туыстық атаулар бойынша диалог құрастырыңыз.

-Сенің отбасында неше адам бар?!

- Менің отбасымда төрт адам бар.

- Олар кім?!

- Олар: әкем, шешем, апа және мен.

-Сенің әкеңнің аты кім және ол неше жаста?!

- Менің әкемнің аты - Александр және ол 45 жаста.

- Әкең қайда жұмыс істейді?!

- Әкем әкімшілікте жұмыс істейді.

- Сенің шешеңнің аты кім?!

- Менің шешемнің аты -Инна.

- Шешең не жаста?

- Ол 40 жаста.

- Шешең жұмыс істейді ме?

- Иә, менің шешем жұмыс істейді.

- Кайда жұмыс істейді?

- Менің шешем психолог болып, мектепте жұмыс істейді.

- Сенің апаңның аты кім?

- Менің апамның аты Елена.

- Ол қайда оқиды?

- Лена университетте оқиды.

- Қай қалада?

- Новосибирскте.

- Ал, Лена неше жаста?

- Ол 21 жаста !

- тағы қандай туыстық атауларын білесің?

- Әкемнің әкесі маған ата болады. Ал ағамның балалары іні , немесе жиен болып келеді. Ағамның әйелі –жеңге, апамның күйеуі –жезде болады. Анамның әкесі мен шешесі маған нағашы ата, нағашы әже болады.

- Үлкен рахмет!

Билет №3

• «Қазақ тілі – мемлекеттік тіл» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

• Мұқағали Мақатаевтің 1 өлеңін жатқа айтыңыз.

• Жай сөйлемнің түрлері.

• «Қазақ тілі – мемлекеттік тіл» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

Қазақ тілі- қазақ халқының ана тілі. Қазақ тілі біздің мемлекеттік тіліміз. Қазіргі қазақ тілі өркендеген мәдениеттің тілі, ғылыми тіл, публицистика, ресми іс қағаздарының тілі болып, стиль жағынан жан- жақты сараланады. Қазіргі қазақ тілі- сөздік жағынан мейлінше байыған. Грамматикалық құрлысы барынша дамыған, оралымды тіл.

Жер шарының бірсыпыра жерінде көптеген қазақтар тұрады Басқа шетелдерге тұратын қазақтар да өз тілін, ана тілім- деп есептейді.

Мен тіл туралы мақал-мәтелдер білемін.

• Өнер алды-қызыл тіл

• Көп сөз көмір,

Аз сөз алтын.

• Тіл –буынсыз,

Ой түпсіз.

4) Сөз асылы – мақал.

2. Мұқағали Мақатаевтың «Үш бақытым өлеңін жатқа айтыңыз

«Үш бақыттым.»

Ең бірінші бақыттым – халқым менің,

Соған берем ойымның алтын кенін,

Ол бар болса, мен бармын, қор болмаймын,

Қымбаттырақ алтыннан нарқым менің,

Ал екінші бақытым – тілім менің,

Жас жүректі тіліммен тілімдедім.

Кей - кейде дүниеден түңілсем де,

Қасиетті тілімнен түңімедім.

Бақытым бар үшінші – Отан деген,

«Кім мықты?» десе біреу, - «Отан» дер ем.

... Оты сөнген жалғанда жан барсың ба?

Ойланбай – ақ, кел – дағы от ал менен.

3 Сөйлем. Сөйлем түрлері.

Сөйлем тиянақты бір ойды білдіреді. Сөйлемнің белгілі бір интонациясы болады.Бір ғана ойды білдіріп, бір ғана интонациямен айтылатын сөйлем, жай сөйлем деп аталады.

Айтылу мақсатына қарай: хабарлы, лепті, сұраулы, бұйрықты болып бөлінеді.

Мысалы: Көктем келді.

Қазақстан мемлекеті жасасын!

Сенің атың кім?

Есікті жап!

Сөйлем мүшелерінің қатысына қарай:

• Атаулы-сөйлем мүшесіне талдабайтын, тек келесі сөйлемдегі ойдың мезгіл, мекенін атап көрсететін сөйлем.

Мысалы: Жаз.Кеш.Теңіз жағасы. Біздер демылып отырмыз.

• Жалаң- бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөйлем.

Мысалы: Қонақтар келді.

• Жайылма- Тұрлаусыз мүше араласқан сөйлем.

Мысалы: Астана-әдемі қала.

• Жақты- Бастауыш бар сөйлем.

Мысалы: Бүгін циркке бардық. (Біздер)

• Жақсыз- Бастауышы жоқ сөйлем.

Мысалы: Өленді мәнерліп оқу керек.

• Толымды- Айтылуға тиісті мүшелері түгел сөйлем.

Мысалы: Қай арам шөптің 570-ке жуық түрын жейді.

• Толымсыз- Айтылуға тиісті кей мүшелері түсіп қалған сөйлем.

Мысалы: Берингов бұғазы туралы не білесің?