1«Алтын ұям - мектебім» туралы айтып беріңіз.

Қыркүйек айы жақын қалды. Мектептегі жөндеу жұмыстары аяқталып, оқушыларды таза сыныптар, сырланған есік, терезе, парта, тақта күтіп тұрғандай. Жаз бойы дем алып тыныққан оқушылар көтеріңкі көңілмен мектептеріне сағынышпен оралды. Мен өзімнің Павлодар қаласының № 43 мектебімді өте жақсы көремін. Ол 3 қабатты. Біздің мектеп өте биік, әдемі. Мектептің сыныптары кең, жарық, таза.

Мектепте өте білімді мұғалімдер сабақ береді. Мектептің үлкен спорталы бар. Ол еш уақытта бос тұрмайды.

Біздің мектепте әр түрлі үйірмелер жұмыс істейді. Олар: Маржан тіл үйірмесі, экологиялық, қуыршақ, елтану, қолөнер, дене шынықтыру үйірмелері. Мектеп – білім ордасы.

2. «Қазақстан өнері» туралы диалог құрастырыңыз.

- Саған қандай өнер түрлері ұнайды?

- Маған кино және бейнелеу өнері ұнайды.

- Маған да бұл өнерлер өте ұнайды.

- Қазақстанда кино төмен денгейде дамыған. Бірақ келешекте бұл өзгереді деп сенімдемін.

- Мен кино өнері бірнеше салаларға бөлінетінін білемін. Ал сен білесің бе?

- Иә, әрине. Бұл көркем фильм, документальды фильм, мультипликациялық Фильм және ғылыми-көпшілік кинематографиясы.

- Ал сен бейнелеу өнері туралы айтшы. Саған не ұнайды?

- Мен сурет көрмелерінебаруды ұнатамын.

- Ал сен қандай қазақстанның суретшілерін білесің?

- Асылбек Гурбашев, Дулат Алиев және басқалар. Ал сен қазақстанның өнерін жақсы көресің бе?

- Иә, менің ойымша, егер біздің үкіметіміз өнер дамуына қаражат бөлсе, тамаша болар еді.

- Иә...толық сенімен келесемін. Біздің өнеріміз керемет, оны дамыту, өркейту керек.

3) Болымсыз етістік – іс-әрекеттің болмауын, жүзеге аспауын білдіреді. Негізгі және туынды етістікке –ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе жұрнақтарының жалғануы немесе жоқ, емес сөздерінің тіркесуі арқылы жасалады. Мысалы: келме, жаздырма, өшірген жоқ.

Билет №20

• «Павлодарлық суретшілер» туралы әңгімелеңіз.

• Абайдың өлеңін жатқа айтыңыз.

• Мына сөздерге лексикалық талдау жасаңыз.

1 «Павлодарлық суретшілер» туралы әңгімелеңіз.

1919-29 жылдары Павлодарда МУЖВЗ-нің түлегі Ресейдің прогресшіл демократиялық көркем сурет бірлестігіне енген суретші (передвижник) - орыс суретшісі В.П.Батурин жұмыс істеді. Ол көркемөнер мәдениетінің дамуына елеулі із қалдырды. Батурин Павлодардағы екінші сатылы мектепте, су көлігінің мектебінде, черчение мен сурет пәндері бойынша сабақ берді, балалар студиясын жүргізді сушылардың жұмысшылар клубындағы қойылымға сахна және декорация жасады. Оның жобасы бойынша ағаш арка (қақпа) салынды. 1931 жылы Батурин кеткен соң Павлодар қаласында оның көркем шығармашылық фоторграфиясы қойылған бірінші көрме ұйымдастырылды. Оған В.П.Батуриннің, Е.А.Клодттың және жергілікті суретшілердің - Б.Н.Лапиннің пейзаждары, П.П.Шишковтың эскиздері, А.Сорокиннің суреттері, В.В. Кудряваның керамикасы және Д.П.Багаевтің үш жүзден астам фото суреттері қойылды. 1930 жылы Павлодар облысында Д.П.Багаевпен қатар Е.А.Клодт жұмыс істеді. Ол қазақтың ою-өрнегінің бейнелеу мотивін жинап, альбом шығарды. Е.А.Клодт Қазақстанда 1927, 1930, 1934-35 жылдары болды. Көрме қызметі 40-жылдары сол кездегі Ленинградтың Суретшілер академиясының студенті А.Д.Багаевтің баласы Д.П.Багаевтің (1941 жылы қайтыс болды) графикалық жұмыстарын көрсетуге пайдаланылды. 1948 жылғы қыс мезгілінде драмтеатрда кәсіби суретшілер (Л.Брюммер, театрдың суретшілері В.Критинин, В.Штейгер, Ж.Серікбаев, А.Дьячков және т.б.), әуесқой суретшілер және фотографтар қатысқан 2-ші қалалық көрме ашылды. 50-жылдардың аяғында облыстық өлкетану мұражайында көркем өнер бөлімі ашылды, оның қорына В.П.Батуриннің шығармалары енді.