39. Бүкіләлемдік банк тобы: құрылымы және әлемдік қаржы нарықтарындағы рөлі

Бүкіләлемдік банк тобы, Әлемдік банк, Халықаралық қайта қүру мен даму банкі [МБРР; International Bank for Reconstruction and Development, IBRD] — даму процесіне жәрдемдесетін аса ірі әлемдік үйымдардың бірі. 1945 жылы қүрылып, қүрамында 154 мемлекет болған.

2004 ж. Бүкіләлемдік банктер тобы мүшелерінің саны 184 мемлекетке жетті. Банктің негізгі мақсаты мүше елдердің экономикасын қайта қүру мен дамытуға, өндірістік мақсаттарға капитал қүю арқылы көмектесу. Сонымен, Бүкіләлемдік банк - дамушы және өтпелі экономикасы бар елдер үшін әлемдік ірі қаржы қорының және білімнің көзі. Бүкіләлемдік банк өзінің қаржы қорын, қызметкерлерін және бай тәжірибелерін эр елдегі кедейшілікпен күресте, экономикалық өсімді және өмір сүру сапасын көтеру үшін пайдаланады.

2002 жылы Бүкіләлемдік банк клиент-елдерге 19,5 млрд. долл. қарыз берген. Ол 100-ден аса дамушы елдердегі кедейшілікпен күреске баса көңіл бөліп, жәрдем береді.

Дүниежүзілік банк - БҰҰ жүйесіндегі бірнеше халықаралық қаржы ұйымдарынан тұратын топ. Оған құрамына :

1-Дүниежүзінің қайта құру және даму банкі (ДҚҚДБ);(Негізігі мақсаты:мүше-елдер экономикасының дамуы мен қайта құруына көмек беру,халықаралық сауда ның өсуі мен төлем балансын бірқалыпты тұруына ықпал ету.)

2- Даму жөніндегі халықаралық ассоциация, ;(Мүше-елдердің өз еркілерімен беретін қаржылары арқылы кедей елдерге көмек көрсету.Ол үшін кедей елдегі ЖІӨ-нің саны 1165$дан аспауы керек.Қазіргі таңда осы критерийге сай 80 ел,оның 39 Африка елдері.)

3-Инвестициялық кепілдік бойынша халықараралық агенттік;(Берілетін инвестициялық кепілдіктің арқасында инвесторларды тәуекелдерден,(яғни дегеніміз банкротствадан),келісімнің бұзылуынан,елде туындайтын әскери немесе азаматтық толқулардан қорғайды.)

4-Инвестициялық қайшылықтарды реттеудің халықаралық орта;(Конвенцияны қолдана отырып инвестициялық қайшылықтарды реттейді.Қайшылықтарды шешуде 2 әдісті қолданады,олар:екі жақтың келісуі және арбитраждық өндірі.)

5- Халықаралық қаржы корпорациясы кіреді.(Акционерлер құрамына 182 ел кіреді,басым дауысқа ие елдер АҚШ(23,65%)6,Жапония(5,87%),Ресей(3,39%).Негізгі қызметі қаржыландыру мен тәуекелдерді басқаруда кеңес беруші .)

Штаб-пәтері — Вашингтон қаласында орналасқан. Президенті 2012 ж 1 шілдесінен бастан Джим Ен Ким.

Банктың қызмет түрлеріне әр түрлі мемлекеттерде экономика реформаларды жүргізуге көмектесу, нарық бәсекелестігін дамыту, кәсіпорын және қаржы секторларын реформалау, әлеуметтік қорғау жүйесін орнықтыру, айналадағы ортаны қорғау, экономиканың әр түрлі салаларының жұмысын жақсарту, т.б. жатады. Қазақстан Республикасы Дүниежүзлік банкке 1993 жылдан мүше.

Қазіргі таңда бүкіләлемдік банк тобының әлемдік қаржы нарықтарындағы рөлі ерекше десе болады,өйткені ел дамуын қаржыландырудың бірден-бір көзі яғни:

• Әлемдік банк тобы ол әлем бойынша білім саласын қаржыландырудағы ең ірі орталық;

• Әлемдік банк тобы ол әлем бойынша денсаулық саласын қаржыландырудағы басты орталық;

• Әлемдік банк тобы ол әлемдегі қарыздар көбейіп кетпеуі үшін оның уақытын жеңілдетеді.