Форвардтік және фьючерстік валюталық операциялар: мәні және ерекшеліктері
Валюта нарығы валюталық операцияларды белгілі бір конверттелген валютамен жүзеге асырады; Операциялар ұлттық валюталармен жүзеге асырылады; Әлемдік валюта орталықтарымен байланыс орнатады.
Әлемдік валюта нарығы орталықтары: Лондон; Токио; Нью-Йорк; Сянган; Франкфурт-на-Майне; Сингапур; Париж; Бахрейн; Цюрих.
Ең ірі валюта нарығы: Қазіргі таңда Лондон валюта нарығы көш бастап келеді. Яғни, 400—460 мдрд дол. немесе әлемде 30 %-дан астам күнделікті валюталық келісім. Бұл көрсеткіш Париждегі валюта операциясын көлемінен 9 есе, Франкфурт-на-Майнадан 5 есе, ал Нью-Йорктан 2 есе көп.
Валюталық нарықтың экономикалық құрылымы мынадай жағдайлармен белгіленеді: меншік формаларымен; шаруашылықтың құрылымдық бөлімдерінің мемлекет иелігінен алыну және жекешелендіру дәрежесімен; Тауар айналымы сферасының ерекшеліктерімен; шаруашылық субъектілерінің әр түрлі формаларының экономикадағы үлес салмағымен белгіленетін, тауар өндірушілердің құрылымымен; елде пайдаланатын сауданың түрлерімен.
Мерзімдік келісім түрлері: Форвардтық; Фьючерстік; Опциондық.
Форвардтық келісімдерде Форвардтық контракт деген түсінік бар. Ол-мүдделі екі жақтың биржадан тыс келісімге көрсетілген затты алдағы белгіленген уақытта бір-біріне жеткізіп беруді міндеттейтін келісім шарт.
Ал фьючерстік келісім дегеніміз көлемі мен базасы алдын ала келісілген, тауар жеткізу немесе алу жөніндегі заңдық негізі бар екі жақты келісімшарт.
Форварттық және фьючерстік келісімдерінің айырмашылықтары
Форвард |
Фьючерс |
Валюта нарығының контрагенттері |
|
Сатушы, сатып алушы банктер |
Сатушы биржалық төлем палатасы, сатып алушы биржаның делделдары |
Валюталық келісім шарты көлемі бойынша |
|
Жеке түрде көлемі, мерзімі анықталады |
Стандартты түрде |
Бағаның қалыптасуы |
|
Еркін түрде курстар белгіленеді |
Валюталық биржалық котировкалар бойынша |
Кепілдік бойынша |
|
Жеке түрінде |
Кепілдік депозиті болуы тиіс |
Ақпараттануы бойынша |
|
Ақпарат шектеулі |
Ақпарат шексіз, ашық |
Биржалық және биржадан тыс валюта нарығында. Биржадан тыс валюталық нарықта ресей рублімен және еуромен жасалған айырбастау операциялардың көлемі 12,1% және 15,4%, тиісінше, 1306,8 млн. ресей рубліне және 87,1 млн. еуроға дейін азайды.
Валюта нарығы құрылымы ұйымдастырылу дәрежесі бойынша, биржалық және биржадан тыс болып бөлінеді.
Биржалық валюта нарығына валюта және бағалы қағаздарды валюта бойынша сауданы ұйымдастыратын кәсіпорын жатады. Коммерциялық емес болып табылады.
Биржалық валюта нарығының функциясына жоғары пайда табу емес, валюта және бағалы қағаздарды валюта бойынша сату және валюта бағамын орнату, яғни нарық құны арқылы уақытша еркін ақша қаражаттарын мобилизациялау жатады.
Айырмашылықтары биржалық биржадан тыс
