2.Өсімдіктер клеткасының негізгі органогенді және макроэлементтерінің маңыздылығы.

Өсімдіктің сусыз құрғақ заты құрамындағы көміртегі-46%,оттегі-42%,сутегі-6,5%,азот-1,5%,минеральды элеменнтер-5%шамасында.Өсімдіктің құрғақ салмағының 95%-ын органогендік элеменнтер(С,О,Н,N),ал қалған 5%-ын минеральдық элеменнтер құрайды,өсімдік денесіндегі мөлшеріне байланысты минеральдық элеменнтер төмендегідей топтарға бөлінеді.

1)макроэлементтерге мөлшері 0,01-ден ондаған пайызға дейін жететін элементтер жатады,бұл топқа органогендерден(C,O,H,N),басқа-Si,Ca,K,Mg,P,S,Al,S енеді.

3.Қуаңшылықтың типтері,(атмосфера,топырақ)өсімдіктердің қуаңшылыққа төзімділігі.

Ортаның қолайсыз жағдайларына өсімдіктердің төзімділігі негізінен екі бағытта қалыптасады:ортаның қолайсыз кезеңдерінде өсімдіктер түгелімен,немесе ішінара зат алмасу,өсіп-өну процестерін тоқтатып,тыныштық күйге ауысады,екіншіден керісінше тіршілік әрекеттерін күшейтіп,қолайсыз жағдайларға барынша активті төтеп береді,температуралық жағдайға байланысты өсімдіктер ыстыққа салқындыққа,аязға,қыстың қолайсыз жағдайларына байланысты төзімді және төзімсіз болып бөлінеді,сумен қамтамасыздыққа байланысты қуаңшылыққа,ылғал молдығына су басуға төзімді және төзімсіз деп аталады.топырақтағы түрлі тұздардың мөлшеріне байланысты тұздануға төзімді төзімсіз болып келеді.

Билет№10.

1.Митхондрияның құрылысы,қызметі,және маңызы.

Клеткадағы тотығу-тотықсыздану процесінің электрон тасымалдаушы тізбектің тотыға фосфорлану яғни жалпы энергия алмасу процесінің орталығы-митохондрия.Тыныс алу барысында энергияның АТФ-та жинақталуы митохондрияда өтеді.Митохондрия формасы негізінен сопақша,ұзындығы 1-7мкм диаметрі 0,4-0,5мкм.клеткадағы митохондрия саны 500-ден 1000ға дейін болады.митохондриялар қалыңдығы5-10нм болатын қос мембранамен қоршалған.сыртқы мембрана созылыңқы ішкі мембрана тарақ тістері тәрізді өскіндері-кристалары бар.мембраналар арасындағы митохондриялық кеңістікті қоймалжың жартылай сұйық масса-матрикс толтырады.митохондрияның құрамында65-70%белок,25-30%липидьермен нуклеин қышқылдары ,РНҚ-1%,ДНҚ-0,5%бар.

2.Өсімдіктерге макро және микроэлементтерінің маңыздылығы.

Макроэлементтер(оттегі,сутегі,көміртегі,азот,фосфор,күкүрт,калий,кальций,магний,натрий,және хлор)жатады.макро элементтерге мөлшері 0,01%дан ондағаң пайызға дейін жететін элементтер жатады.Азот-белоктар,нуклеин қышқылы ферменттер оның ішінде НАД және НАДФ витаминдер және басқадп органикалық заттар құрамының негізгі компоненті.азоттың көп мөлшерде болуы фотосинтез процесін кушеитіп,өсімдіктің жылдам өсуіне жағдай жасайды.Фосфор-өсімдіктегі зат алмасу процесінде орталық роль атқарушы нуклеин қышқылдары ДНҚ РНҚ нуклеотидтер,фосфолипидтер,витаминдер және баска органикалық заттар құрамына кіреді.Калий-протоплазма құрамының ылғалдылығын арттырып қоюлану процесін тежейді,калий өсімдіктегі көмірсулар қозғалысына және көмір-су белок алмасу процесіне қолайлы әсер етеді.Микроэлементтер-мөлшері 0,001%дан 0,00001%арасында кездесетін микроэлементтерге-Mn,B,Cu,Zn,Ba,Ti,Li,Br,Mo,Co жатады.Бор-жетіспеген жағдайда көмірсулардың синтезі тасымалдануы өсімдіктердің репродуктивті мүшелерінің дамуы ұрықтануы жеміс түзу қабілеті бұзылады.Марганец-валенттілігінің өте кең ауқымда өзгергіштігінің нәтижесінде марганец биологиялық тотығу-тотықсыздану реакцияларына қатысады.марганец жетіспесе-жапырақ жүйкелерінің арасы қоңырланып сосын қурап қалады.Мырыш-мырыш тапшылығынан өсімдіктердің өсуі баяулайды,буын аралықтарының өсуі тоқтайды.

3.Өсімдік иммунитетінің мәні және түрлері.

Иммунитте өсімдіктердің ауруғу қарсы төзімділік туғызатын биологиялық қасиеті.төзімділік –кеибір өсімдіктердің аурулармен ауырмауы,немесе қатты ауырмауы.өсімдіктер туралы иммунитеті туоалы ғыымның негізін салған Н.И.Вавилов.ол өсімдіктер иммунитетінің сорттық иммунитте және түрлік иммуниттетің екі формасы бар екенін анықтады.құрылымдық,және химиялық,өсімдік иммунитеті олардың морфологиялық физиологиялық,биохимиялық ерекшкліктермен баиланысты,олардың біреулері шешуші екіншілері ұосымша рөл атқарады.иммунитеттің бір теориясы жоқ ол ауру қоздырғыштыардың көптігіне және әртүлілігіне немесе қорғаныс реакцияларының ерекшеліктеріне баиланысты.жүре келе паида болған иммунитет өсу және даму кезендерінде паида болады,туа біткен иммунитет тұқым туады,және екіге бөлінеді,иммунитет теориялары:фитоцинді иммунитет теориясын 1928жылы Б.П.Токин ұсынған.М.С.Луниннің 1946жылғы иммуногез теориясы.

Билет№11.