7. Эмперикалық үлестірім функциясы

- бақыланатын кездейсоқ шама

- - ден алынған таңдама болсын (34.1)

Эмперикалық үлестірім функциясы деп – нүктесінде

(34.2)

теңдігімен анықталатын функциясын айтады. Мұндағы саны бекітілгендегі (34.1) тізбегіндегі -тен аспайтын -лар саны. Теорема:(А.Н. Колмогоров) - бақыланатын кездейсоқ шама, - оның теориялық үлестірім функциясы болсын, онда үшін

7-8 cұрақтар бірдей Белгісіз параметрді бағалау есебі

- үлестірім функциялар жиынтығы, мұндағы

- белгісіз параметр деп аталады, ал - белгісіз параметрлер жиыны

Есептің қойылуы: Қандайда бір үшін сәйкес үлестірім функциясы - дің үлестірім функциясы болып табылады, яғни .

Мәселе – сол -ді таңдамадан пайдаланып жуықтап табу керек .

Қойылған есепті шешу үшін -ден алынған таңдаманы пайдаланамыз. - белгісіз параметрінің мағынасына қарай ( ол әртүрлі мысалдарда әрқалай болады)

функциясын құрады және ол арқылы мына функцияға келеді

.

Бұл функция - белгісіз параметрінің бағасы деп аталады.

- ге келесі талаптар қойылады:

1. Егер үшін болса, онда - бағасы ығыспаған баға деп аталады.

2. Егер үшін болса, онда - бағалар тізбегі тиянақты деп аталады.

3. Егер - бағасы

теңдігін қанағаттандырса, онда - бағасы эффективті деп аталады.

. Математикалық күтімнің бағасы – таңдамалық орта

- бақыланатын кездейсоқ шамасы берілген. Оның үлестірімі параметрімен бірмәнді анықталғаны белгілі болсын (мысалы, бинамиамды үлестірім: белгісіз параметрлер ретінде ; көрсеткішті үлестірім : ; қалыпты үлестірім : ; т.с.с.).

Мақсат: параметрлері үшін баға құру.

Ол үшін таңдама керек:

- -ден алынған таңдама.

Баға ретінде: (36.1)

таңдамалық орта деп аталатын кездейсоқ шама алынады. Бағаны бұлай алуға себеп болатын математикалық күтімнің практикалық мағынасы және үлкен сандар заңы.

Бұл баға ығыспаған және тиянақты болатынын көрсетейік:

1)

2) берілсін, екені белгілі болсын. Онда

__33__

Демек бұл баға математикалық күтім үшін тиянақты баға болады.

Белгісіз дисперсия үшін баға – таңдамалық дисперсия

- бақыланатын кездейсоқ шама болсын, оның дисперсиясы белгісіз болсын.

- таңдама

Мақсат: - қа баға құру

Ол үшін дисперсияның анықтамасын еске түсірейік:

Бұдан баға

(37.1)

болуы мүмкін деген ойға келеміз.

- ығыспаған баға . Бұдан бұл баға үшін ығыспаған болмайтындығы көрініп тұр. Ығыспаған баға алу үшін бұл теңдіктің екі жағында - ге көбейтеміз. Сонда

Бұдан бұны деп белгілейік:

(37.2)

(37.1) – дисперсияның ығысқан бағасы деп аталады

(37.2) – дисперсияның ығыспаған бағасы деп аталады.