Зертханалық жұмыс № 10 Тақырыбы: Ағзалардың жыныссыз көбеюі

Мақсаты: жасушалардың митоздық бөліну сатыларының ерекшеліктерін анықтау.

Құрал-жабдықтар: өсімдіктер және өсімдіктердің кеппешөптері, құлпынай, пияз, традесканция, фиалка, картоп, георгин, әртүрлі өсімдіктер иллюстрациясы.

Гипотеза: Ферменттер реакциялардың катализаторы. Өсімдік жасушаларында пероксидаза ферменті бар екені белгілі, ол сутегінің асқын тотығын оттегі мен суға дейін ыдыратады:

пероксидаза

2 H₂O₂ 2 H₂O + O₂

Өсімдіктер мен жануарлардың тірі ұлпаларына сутегінің асқын тотығын құйғанда ақ түсті көпіршіктің бөлінуін көруге болады.

Жұмыс барысы:

1. Піскен және шикі картоп кесінділеріне сутегінің асқын тотығын(H₂O₂) құйғанда не болатынын тексер. Ол үшін піскен және шикі картоп кесінділеріне бірдей мөлшерде сутегінің асқын тотығын(H₂O₂)құй. Нәтижесін сипатта және түсіндір.

2. Шикі және піскен ет кесінділеріне 2мл.Н₂О₂ құйып, нәтижесін сипаттап түсіндір.

3.Бақылау нәтижелерін кестеге жаз.

4. Реакция теңдеуін құр.

5. Жауабын дайында.

6. Бақылауға түсініктеме бер

Зерттеу нәтижесі: ……………………………………………………………………………….

Не алынды?	Не істелді?	Не бақыладың?	Түсініктеме
1. Өсімдіктер ұлпасының тірі жасушалары 2. Өсімдіктер ұлпасының өлі жасушалары 3. Жануарлар ұлпасының тірі жасушалары 4. Жануарлар ұлпасының өлі жасушалары

Қорытынды: Картоп пен етті пісіргенде каталаза ферменті-нәруыз денатурацияға ұшыраған және 3-нәруыздық құрылымның өзгеруі ферменттің белсенді орталығын бұзған.

Шикі картоп пен шикі етке Н₂О₂ әсерінен оттектің бөлінуі ферментті–нәруыз каталазаның катализаторлық қызметін көрсетеді.

2Н₂О₂= 2Н₂О+О₂

Ферменттер – тірі табиғаттың катализаторы. Катализатор дегеніміз не?

(химиялық реакцияның өтуін тездетеді, өзі реакция кезінде өзгеріске түспейді)

Зертханалық жұмыс № 11 Тақырыбы: Вариациялық қатар және вариациялық қисық сызық құру

Мақсаты: модификациялық өзгергіштік заңдылықтарымен таныса отырып, вариациялық қатар және вариациялық қисық сызық құру әдісімен танысу.

Құрал-жабдықтар: оқушылардың антропометрикалық мәліметтері ( шамамен10-25: ұлдар мен қыздардың бойы, емен, терек, шие(немесе басқа өсімдіктердің) жапырағы, үрмебұршақтың тұқымы (20 – 30 дана), қарындаш, қалам, дәптер, сызғыш.

Жұмыстың барысы:

1. Үрмебұршақтың тұқымының(20 – 30 дана) ұзындығын өлше;

2. Вариациялық қатар құру, ондағы V – тұқымның ұзындығы, Р – кездесу жиілігі. Кесте толтыр.

V

P

3. Вариациялық қисық сызық құру. Қисық сызықта ең жоғарғы нүктесін белгіле.

P

4. Сыныптастарыңның, достарыңның бойын.

5. Алынған мәліметтерді дәптерге жаз.

6. Бойының ұзындығы бірдей оқушылардың санына анықта.

7. 2-кестені толтыру.

8. Өзгергіштіктің графикалық бейнесін көрсететін вариациялық қисық сызық құр. Горизонталь сызықта оқушылардың бойының ұзындығы, ал вертикаль сызықта – бойы бірдей оқушылардың саны.

9. Орташа көрсеткішті f = n / N формуласы арқылы анықтау: f – кездесу жиілігі, n – бойлары бірдей оқушалар саны, N – сыныптағы оқушылардың жалпы саны.