36.Коммерциялық банктердің қызметтері.

37. Коммерциялық банктердің негізгі операциялары және олардың экономикалық мазмұны.

Банктер қызметінің мәні оларды басқа органдардан ажырататын функцияларды орындауын көрініс табады.

Банк қызметін – банктің клиент мүддесі үшін белгілі бір іс-әрекеттерді орындауын сипаттауға болады. Кез келген банк өнімінің негізіне қандай да бір қажеттіліктерді қанағаттандыру жатады.

Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту мен қарыздар беру жатады. Банктер өз пайдаларының көп бөлігін осы операциялар бойынша пайыздық айырмадан алады. Бірақ, осы екі қызмет төңірегінде банктік өнімдердің көтеген түрлері жасалынып шығуы мүмкін.

Қазіргі кезде әмбебап банктер банк қызметтерінің және қаржылық қызметтердің барлық аспектілерін түгелдей қамтитын өнімдердің кең қатарын ұсынды. Осы кезде басқа банктер бәсекелестік артықшылықты жаулап алу және мықты түрде сақтандырып алу мақсатымен қатаң түрде белгілі бір қызметтер түрлерін көрсетуге мамандануға тырысады.

Коммерциялық банктерді желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді, ал заңды және жеке тұлғалардың мемлекетте уақытша бос ақша қаражаттарының болуы және оны экономика мен халықтық қысқа мерзімдік қажеттіліктерін қанағаттандыруға пайдалану ақша нарығының экономикалық негізі болып табылады.

Коммерциялық банктер негізінен өз клиенттерінің шаруашылық қызметтеріне қызмет көрсетумен байланысты кредиттік есеп айырысу және қаржылық операциялардың барлық түрлерімен айналысады.

«Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызметтер туралы» Заңға сәйкес банктер мынадай қызметтерді орындай алады:

- ақылы негізде депозитті тарту;

- клиенттер мен банк-корреспонденттердің шоттарын жүргізу және оларға кассалық қызмет көрсету;

- қайтарымдылық, мерзімдік және төлемдік шарттарымен заңды және жеке тұлғаларға қысқа мерзімдік кредиттер беру;

- инвестицияланатын қаражаттар иелерінің немесе иемденушілердің тапсырмалары бойынша капиталдық жұмсалымдарды қаржыландыру;

- заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (чектерді, вексельдерді, аккредитивтерді, депозиттік сертификаттарды, акцияларды және басқа да қаржылық міндеттемелерді);

- төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен басқада да операцияларды жүргізу;

- ақшалай түрде орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар үшін кепілдеме және өзге де міндеттемелерді бері;

- тауар тасымалын талап ату құқын, сатып алу және қызмет көрсету, осындай талаптардың орындалуын және бұл тауарлардың инкассациялық (факторинг) тәуекелін өз мойнына алу;

- банктік оперциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиенттердің тәуекелі бойынша олардың агенттері ретінде әрекет ету;

- клиенттер үшін құжаттар мен бағалылықтарды сақтандыру бойынша қызметтер (сейфтік бизнес);

- коммерциялық мәмілелерді қаржыландыру, оның ішінде сату құқынсыз (форфейтинг);

- клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды (қаражаттарды тарту және орналастыру, бағалы қағаздарды басқару);

- банкік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету;

- лизингтік операцияларды жүзеге асыру;

Ұлттық банкің арнайы лицензиялары бар болса, банктер басқа да банктік қызметтерді жүзеге асыра алады. Соның ішінде шетел валюталарымен операцияларды жүргізу; халықтың ақшалай салымдарын тарту; ақшаларды тасымалдауға байланысты қызметтерді көрсету (инкассация).

Осы операцияларды топтай отырып, олармен атқарылатын негізгі қызметтерді былай құруға болады:

- уақытында бос ақшалай қаражаттарды жинақтау (депозиттік операциялар);

- экономиканы және халықты кредиттендіру ( активтік операциялар);

- қолма-қолсыз есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу;

- инвестициялық қызметті;

- клиенттерге басқа да қаражылық қызметтерді көрсету.

38.Нарық экономикадағы коммерциялық банктердің жана операциялары

39.ҚР лизингтік операциялардың дамуы

40.Факторингтік операциялары , оның банк қызметің жетілдіру жолындағы мәні

41.Трасталық операциялар , оның ерекшеліктері

42. Валюталық қатынастар және валюталық жүйе : түсінігі және элементтері

43. Халықаралық қаржы –кредит институтарының қүрылу мақсаты және ҚР ктәртібі

44. Кредиттік жүйе түсінігі, негізгі элементтері

45. Банк пайдасының қүрылу көздерінің қүрылымы

46. ҚР қолма-қолсыз төлемдердің ұйымдастыру құқықтық және нормативтік актілері

47.ҚР ақша айналымының жылдамдығын есептеу ерекшеліктері

48.ҚР қаржы сектордың дамуында парабанктік жүйенің ролі

49. Казіргі жағдайдағы ҚР банк жүйесінің даму тенденциясы(әлемдік қаржылық дағдарыстын шартттары).

38. Нарық экономикадағы коммерциялық банктердің жана операциялары.

Коммерциялық банктердің желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді, ал заңды және жеке тұлғалардың мемлекетте уақытша бос ақша қаражаттарының болуы және оны экономика мен халықтың қысқа мерзімдік қажеттіліктерін қанағаттандыруға пайдалану ақша нарығының экономикалық негізі болып табылады.

Коммерциялық банктер негізінен өз клиенттерінің шаруашылық қызметтеріне қызмет көрсетумен байланысты кредиттік есеп айырысу және қаржылық операциялардың барлық түрлерімен айналысады.

Қазақстан республикасында банктер және банктік қызметтер туралы заңға сәйкес банктер мынадай операцияларды орындай алады:

• ақылы негізде депозиттерді тарту;

• клиенттер мен банк-корреспонденттердің шоттарын жүргізу және оларға кассалық қызмет көрсету;

• қайтарымдылық, мерзімдік және төлемділік шарттарымен заңды және жеке тұлғаларға қысқа мерзімдік кредиттер беру;

• инвестицияланатын қаражаттар иелерінің немесе иемденушілердің тапсырмалары бойынша капиталдық жұмсалывмдарды қаржыландыру;

• заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (чектерді, вексельдерді, аккредитивтерді, депозиттік сертификаттарды, акцияларды және басқа да қаржылық міндеттемелерді);

• төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен басқа да операцияларды жүргізу;

• ақшалай түрде орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар үшін кепілдеме және өзге де міндеттемелерді беру;

• тауар тасымалын талап ету құқын, сатып алу және қызмет көрсету, осындай талаптардың орындалуын және және бұл талаптардың инкассациялық (факторинг) тәуекелін өз мойнына алу;

• банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиенттердің тәуекелі бойынша олардың агенттері ретінде әрекет ету;

• клиенттер үшін құжаттар мен бағалылықтарды сақтандыру бойынша қызметтер (сейфтік бизнес);

• коммерциялық мәмілелерді қаржыландыру, оның ішінде сату құқынсыз (форфейтинг);

• клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды (қаражаттарды тарту және орналастыру, бағалы қағаздарды басқару);

• банктік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету;

• лизингтік операцияларды жүзеге асыру.

Ұлттық банктің арнайы лицензиялары бар болса, банктер басқа да банкік қызметтерді жүзеге асыра алады. Соның ішінде шетел валютасымен операцияларды жүргізу; халықтың ақшалай салымдарын тарту; ақшаларды тасымалдауға байланысты қызметтерді көрсету (инкассация).

Осы операцияларды топтай отырып, олармен атқарылатын негізгі қызметтерді былай құруға болады:

- уақытында бос ақшалай қаражаттарды жинақтау (дипозиттік операциялар);

- Экономиканы және халықты кредиттендіру (активтік оперциялар);

- Қолма-қолсыз есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу;

- клиенттерге басқа да қаржылық қызметтерді көрсету.