Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Кәсіпорын ш-қ жағдайы(лекция).doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
2.3 Mб
Скачать

Дәріс – 15. Компанияның табыстылығын талдау

Мақсаты: Пайда мен рентабельділікті талдауды үйрену.

Сұрақтары:

  1. Табыстың құрылымы мен динамикасын талдау.

  2. Өткізуден түскен табысты талдау.

  3. Табыстың қолданылуы және талдау.

  4. Факторлық талдау жасау.

  5. Табыстылықты сипаттайтын көрсеткіште

Кәсіпорынның қаржылық қызметінің нәтижесі табыс сомасы мен рентабельділік деңгейі бойынша анықталады. Талдаудың негізгі міндеттемелері:

- табыстың құрылуын жүйелі түрде бақылау;

- факторлар әсерін анықтау;

- резервтерді құру және табыстың мөлшерін болжау;

- шаруашылық қызметті бақылау;

- табысты арттыруға байланысты құрылған резервтерді игеру шараларын ұйымдастыру.

Қажетті ақпарат көздері: кіріс және шығыс есебі; базнес жоспар; меншікті капиталдағы өзгеріс туралы есеп.

Табыстың құрамы мен динамикасын талдау үшін кесте ұсынылған.

Кәсіпорын табысының негізгі бөлігі сатудан түседі. Талдау барысында мынаны анықтаймыз: табыстың динамикасын анықтау; жоспардың орындалуын анықтау; факторлар әсерін анықтау.

Сатудан түскен табысқа мына факторлар әсер етеді: өндіріс көлемі (запастар, төленбеген өнімдердің қалдығы, өндіру көлемі); сату көлемінің құрылымы; сату бағасы (өнім сапасы, нарық конъюктурасы, инфляция, өткізу мерзімі); өнімнің өзіндік құны (ресурс сыйымдылығы мен бағасы, тұрақты шығындар, өндіріс көлемі).

Өткізуден түскен табысқа факторлық талдау жасау үшін келесі формула қолданылады:

Т= ,

Бұл формуланы екі бөліп қарастыруға болады:

1. Q*P - сатудан түскен табыс;

2. Q*z - өзіндік құн.

Осы формуланы қолдана отырып есептеу жүргіземіз:

1. Сату көлемінің жеке индексін анықтау: iq=q1/q0

2. Іс жүзіндегі өндіріс көлемі мен сату көлемі бойынша табысты анықтау:

3. Базалық өзіндік құн бойынша табысты анықтау:

4. фокторлық талдау әдістерінің бірін қолдану және нәтижесін есептеу.

5. Жеке өнім түрлері бойынша жоспардың орындалуын есептеу: Т=Qi(Pi-zi)

Табыстың қолданылуын талдау үшін қаржылық есептілікті, жарғыны, салық кодекстерін қарастырамыз.

Негізгі және негізгі емес қызметтен түскен табыс – қарапайым қызметтен түскен табыс – салықтар және таза табыс (табыстың капиталдандырылған бөлігі (инвестиция, резерв, сақтандыру қоры т.б.), табыстың тұтынылған бөлігі (дивиденд))

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ

Тақырыптар және олардың көлемі (сағ).

Сабақтың мақсаты мен міндеттері

Жазбаша сұрау (текст сұрақтары,бақылау жұмыстары, карточка бойынша жұмыс,баяндамалар,рефераттар және т.б.)

Оқу әдістемелерінің қазіргі қолданылуы, оқу процессінде инновациялық технологияларды қолдану

Монографиялық әдебиеттерді меңгеру

1

1. Экономикалық талдаудың теориялық негіздері Экономикалық талдаудың пәні мен міндеті, объектісі және мазмұны

Мақсаты: Экономикалық талдаудың теориялық мазмұнын ащу

Міндеттері:

  1. Экономикалық талдау мазмұны

  2. Индукция және дедукция әдістері

  3. Шаруашылық үрдістегі себептік байланыстар

  4. Экономикалық талдаудың пәні мен объектісі

  5. Экономикалық талдау және шектес ғылымдар

Ауызша сұрау

1, 2, 6, 5, 10,15

2

Экономикалық талдаудың әдiстерi мен тәсілдері

Мақсаты: Экономикалық талдау әдістерін қолданып есептеу шығарып үйрену

Міндеттері:

  1. Экономикалық талдаудың әдістерінің түсінігі.

  2. Экономикалық талдау әдістері мен тәсілдері

Есептер шығару

Таратпа материалдар

1, 3,5 ,9 10,16

3

Факторлық талдау

Мақсаты: Факторлық талдау әдістерін қоладана отырып есептер шығарып үйрену

  1. Факторларды жүйелендіру қажеттілігі мен мазмұны

  2. Детерминдік және стохостикалық әдістердегі факторларды жүйелендірудің негізгі тәсілдері

  3. Детерминдік факторлық модельдердің негізгі типтері

  4. Модельдеу ережесі

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

5, 7, 9, 10

4

Қаржылық коэффициенттер әдісі

Мақсаты: Қаржылық коэффициенттер әдісінің қолданылуын меңгеру

  1. Қаржылық коэффициенттер

  2. Төлемқабілеттілік және өтімділік көрсеткіштері

  3. Табыстылық пен пайдалылық коэффициенттері

  4. Қорларды пайдаланудың тиімділік көрсеткіштері

  5. Нарық белсенділігінің көрсеткіштері

  6. Біріктірілген көрсеткіштер

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

11, 12 15, 19

5

2. Басқарушылық талдау Басқарушылық талдаудың негізі

Мақсаты: Басқарушылық талдаудың мәні мен мазмұнын ашу

  1. Басқарушылық талдаудың мақсаты мен міндеті

  2. Басқарушылық талдаудың ақпарат көздері

  3. Басқарушылық талдаудың ерекшеліктері мен негізгі кезеңдері, мазмұны

шығару

материалдар

6

Компанияның маркетингтік қызметін талдау

Мақсаты: Маркетингтік талдаудың мазмұнын ашу

  1. Маркетингтік қызметті талдаудың мәні мен міндеті

  2. Өнімге мұранысты және тапсырыстар портфелінің қалыптасуын талдау

  3. Сұралмаған өнімнің тәукелділігін бағалау

  4. Өнімді жабдықтау нарығын талдау

  5. Өнімнің бәсекеқабілеттілігін талдау

Есептер шығару

Таратпа материалдар

5, 6, 7

7

Өнімді өткізу және өндірісті талдау

Мақсаты: Өнімді өндіруге және өткізуге талдауды жүргізуді меңгеру.

Міндеттері: 1. Өнімді өндіру және өткізу жоспарының орындалуын және оның динамикасын талдау.

2.Өнімнің құрылымы мен ассортиментін және бірқалыпты өндірісті талдау.

3.Өнімнің сапысы мен бәсекелес қабілеттілігін талдау.

4.Өндіру және өткізу көлемін ұлғайту қорларын анықтау және оған әсер ететін факторларды талдау

Есептер шығару

Таратпа материалдар

8, 10 , 16, 17

8

Өндірістік ресурстарды қолдануды талдау

Мақсаты: Өндірістік ресурстардың қолданылуына талдау жүргізуді меңгеру.

Міндеттері:

  1. Негізгі қорлардың техникалық жағдайын бағалау.

  2. Негізгі қорлардың тиімді қолданылуын талдау.

  3. Қорқайтарымын талдау

  4. Техникалық жабдықтардың қолданылуын талдау.

  5. Кәсіпорынның материалдық ресурстармен қамтамасыз етілуін талдау.

  6. Материалдық ресурстардың тиімді пайдаланылуын талдау.

  7. Кәсіпорынның еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуін және тиімді қолдануын талдау.

  8. Еңбек өнімділігін талдау.

  9. Еңбек уақытының қорын талдау.

  10. Еңбекақы қорын талдау.

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

13,12

9

Өнімнің өзіндік құнын талдау

Мақсаты: Өнімнің өзіндік құнын талдауды үйрену. Міндеттері:

  1. Өнімді өндіру шығындарының жалпы сомасын талдау.

  2. Бір теңгеге өндірген өнімге жұмсалатын шығынды талдау.

  3. Жекелеген өнім түрлерінің өзіндік құнын талдау

Есептер шығару

Таратпа материалдар

15, 19

10

3. Қаржылық талдау

Қаржылық талдаудың негізі

Мақсаты: Қаржылық талдаудың мазмұнын ашу

  1. Қаржылық талдаудың мақсаты мен міндетті

  2. Қаржылық және басқарушылық талдаудың өзара байланысы

  3. Қаржылық талдау әдістері

Есептер шығару

Таратпа материалдар

23, 35

11

Компанияның қаржылық жағдайын жалпы бағалау

Мақсаты: Ұйымның қаржылық жағдайын талдауды үйрену. Міндеттері:

  1. Қаржылық есептілікке экспресс талдау жасау.

  2. Қаржылық есептілікке тігінен және көлденең талдау жасау.

  3. Баланс активтерінің құрамын мен құрылымы талдау.

  4. Баланс активтерінің құрылу көздерінің құрамы мен құрылымын талдау.

  5. Салыстырмалы талдамалық баланс

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

23, 35

12

Баланс өтімділігін талдау

Мақсаты: Баланс өтімділігіне талдау жүргізуді меңгеру

  1. Өтімділік және төлемқабілеттілік түсінігінің экономикалық мазмұны

  2. Өтімділіктің абсолютті көрсеткіштері

  3. Өтімділіктің қатысты көрсеткіштері

  4. Өтімділіктің негізгі көрсеткіштерінің серпінін экономикалық түсіндіру

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

5, 6, 7

13

Қаржылық тұрақтылықты талдау

Мақсаты: Қаржылық тұрақтылыққа талдау жүргізуді меңгеру

  1. Қаржылық тұрақтылықтың абсолюттік көрсеткіштері

  2. Қаржылық тұрақтылықтың қатысты көрсеткіштері

  3. Компанияның абсолютті төлем қабілетсіздігі мен тұрақсыздығының түсінігі

  4. Қарыз алушының несие қабілеттілігін талдау

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

8, 10 , 16, 17

14

Ақша ағынын талдау

Мақсаты: Ақша ағынын талдау әдістерін меңгеру

  1. Ақша қаражаттары және олардың баламаларының түсінігі

  2. Ақша ағынының қозғалысы туралы есептіліктің құрылымы

  3. Ақша қаражаттарының таза ағынын анықтау

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

5, 6, 7

15

Компанияның табыстылығын талдау

Мақсаты: Пайда мен рентабельділікті талдауды үйрену. Міндеттері:

  1. Табыстың құрылымы мен динамикасын талдау.

  2. Өткізуден түскен табысты талдау.

  3. Табыстың қолданылуы және талдау.

  4. Факторлық талдау жасау.

  5. Табыстылықты сипаттайтын көрсеткіштер

Кейсті шешу

Таратпа материалдар

8, 10 , 16, 17

Барлығы 15 сағат