Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
СИЛЛАБУС-Мамандығы-051301-–-«Жалпы-медицина» BH...docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
813.86 Кб
Скачать

2. Мақсаты:

  1. Студентерде қан плазмасының бейорганикалық заттардың қышқыл-сілтілі тепе-теңдікті (ҚСТ) тұрақты сақтаудағы рөлі, ҚСТ бұзылыстары, осы күйді теңестіру жолдары туралы білім қалыптастыру.

  2. Студентерде ағзадағы негізгі макроэлементтерінің қызметтері туралы білімдерін қалыптастыру.

  3. Жаңа түсініктер мен терминдер еңгізу;

  4. Кәсіби әдебиетпен жұмыс істеу кезінде студенттердің дағдылар мен талдай білу қабілеттерін қалыптастыру.

3. Оқыту міндеттері:

  1. ҚСТ тұрақты сақтаудың механизмін талдау.

  2. Адам ағзасындағы негізгі макроэлементтерінің ролін, макроэлементтердің қандағы қалыпты мөлшерін, нормадан ауытқу себептерін оқып-білу.

  3. ҚСТ бұзылыстарын (ацидоз, алкалоз) тудыратын себептерді қарастыру.

  4. Осы күйлерді теңестірудің жолдарын көрсету.

  5. Метаболиттік және респираторлы ацидоз, метаболиттік және респираторлы алкалоз, су-және минерал заттар алмасуы терминдері мен түсініктеріне анықтама беру;

  6. Студенттерді кәсіби әдебиеттерді оқып-білуге және Ғаламтордан ақпараттарды іздеу жұмыстарын жүргізуге ынталандыру.

4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:

  1. Қан плазмасының бейорганикалық құрамдас бөліктерінің маңызы.

  2. Қанның буферлік жүйелерінің қышқыл-сілтілі тепе-теңдікті (ҚСТ) тұрақты сақтауға қатысуы, бикарбонаттық буфері мысал ретінде олардың әсер ету механизмі.

  3. Ацидоздар: түрлері және пайда болу себептері, теңестіру механизмі.

  4. Алкалоздар: түрлері және пайда болу себептері, теңестіру механизмі.

  5. Макроэлементтердің (Na, K, Ca, Mg, Cl, S, фосфаттардың) маңызы. Қандағы қалыпты мөлшері, тағам көздері, адам ағзасындағы қоры, нормадан ауытқу себептері.

  6. Тірі ағза үшін кальцийдің маңызы. Кальцитониннің, кальцитриолдың және паратгормонның кальцийдің реттелуіндегі және алмасуындағы ролі.

  7. Тірі ағза үшін фосфордың маңызы. Кальцитониннің, кальцитриолдың және паратгормонның фосфордың реттелуіндегі және алмасуындағы ролі.

  8. Тірі ағза үшін судың маңызы. Судың түрлері. Вазопрессин менг натрий-уретикалық фактордың су алмасуының реттелуіндегі ролі.

  9. Альдестеронның натрий мен калийдің деңгейін реттелуіндегі ролі.

  10. Минерал заттар алмасуы туралы түсінік. Негізгі сатыларының қысқаша сипаттамасы.

5. Оқыту мен сабақ берудің әдістері:

Әдіс – аралас (комбинациялық):

  1. Блиц-сұрақ,

  2. Дискуссия немесе шағын топта жұмыс жасау,

  3. Жазбаша сұрау.

Оқыту құралдары: дәріс («Қан биохимиясы. Қан плазмасының органикалық құрамдас бөліктері» - Биохимияның кейбір тараулары /Абитаева С.А. - 2004 ), тесттік тапсырмалар, жағдайлық есептер, жаттығулар.

Ұйымдастыру бөлігі – студенттерді тексеріп, сабаққа келмеген студенттердің себебін білу, үйге тапсырма беріледі: «Қалыпты және патологиялық зәрдің физикалық-химиялық қасиеттері. Қалыпты зәрдің химиялық құрамы, физикалық-химиялық қасиеттері. Патологиялық жағдайда зәрдің қасиеттері мен құрамының өзгеруі» №№ 90, 91, 136, 125, 126 (2), 128 (1), 129 (4) зертханалық жұмыстарды конспектілеу.

1)Өз бетінше дайындалуға арналған сұрақтар:

  1. Қалыпты жағдайдағы және патология кезіндегі зәрдің мөлшері.

  2. Қалыпты жағдайдағы және патология кезіндегі зәрдің меншікті салмағы.

  3. Қалыпты жағдайдағы және патология кезіндегі зәрдің рН-ы.

  4. Қалыпты жағдайдағы және патология кезіндегі зәрдің иісі, түсі, мөлдірлігі.

  5. Дені сау адам зәрінің химиялық құрамы.

  6. Индикан және басқа да эфиркүкірт, эфирглюкурон қышқылдары, химиялық табиғаты, түзілуі, зәрдегі осы заттардың мөлшерінің арту себептері.

  7. Креатинурия, креатиннің құрылысы және оның түзілуі, креатиннің бүйрек шегі туралы түсінік, креатинурияның себептері.

  8. Несеп қышқылы, химиялық табиғаты, түзілуі, зәрдегі мөлшерінің арту себептері.

  9. Гиппур қышқылы, химиялық табиғаты, түзілуі, зәрдегі мөлшерінің арту және төмендеу себептері.

  10. Глюкозурия, түрлері және себептері.

  11. Протеинурия, түрлері және себептері.

  12. Кетон денелері – өкілдері, химиялық табиғаты және түзілуі, кетонурия – себептері.

  13. Тікелей емес және тікелей билирубин, химиялық табиғаты және түзілуі, билирубинурия – себептері.

  14. Гематурия – себептері. Эритроцитурия және гемоглобинурия туралы түсініктер. Осы күйлерді бір-бірінен қалай ажыратуға болады?

  15. Зәр диастазасы, түсінік, себептері.

2) Блиц-сұрақ – тест бойынша жүргізіледі, оқытушы студентті тақтаға шығарып, сұрақты ішінен оқытады, студент бірден жауап беру керек.

3)Дискуссия немесе шағын топта жұмыс жасау – келесі проблемалық сұрақтар бойынша жүргізіледі:

  1. Ацидоз кезіндегі теңестіру механизмдері.

  2. Алкалоз кезіндегі теңестіру механизмдері.

  3. Темірдің алмасуы және маңызы, оның жетіспеушілігі (артық болуы) – себептері, метаболизмге әсері, теміржетіспеушілік жағдайлардың коррекциялаудың (түзетудің) мүмкін болатын жолдары.

  4. Ағзадағы су алмасуы және оның реттелуі.

  5. Фосфор және кальцийдің алмасуы және оның реттелуі.

  6. Калий және натрий – гипо- және гиперкүйлердің себептері, белгілері, түзетужолдары.

Дискуссия жүргізу барысында топты екі лагерге бөлуге ұсынылады және әрқайсысына бірдей проблема (мәселе) беріледі. Әр лагердің студенттері өздерінің қөзқарасатырн ұсынады, кейін оқытушымен бірге талдайды. Мәселені шешуінде ең көп және дұрыс жолдарын тапқан топқа «жеңіс» беріледі.

Шағын топта жұмыс жасау кезде топ 2-3 адамнан 3 шағын топқа бөлінеді және әр шағын топқа жеке мәселе беріледі. Әр студентке өзінің көзқарасын қысқаша жазу үшін уакыт беріледі. Кейін шағын топтың ішінде барлық пікірлерді талдауға тағы уақыт беріледі, содан барып әр шағын топтың өкілі осы мәселе бойынша топтың жалпы шешімін айтады. Дұрыс емес шешім қабылдағанда немесе процестің басқа қатысушылардың қосымша мәлеметтер бар болған жағдайда, оқытушы варианттарды есепке алады.

  1. Жазбаша бақылау билеттер бойынша жүргізіледі (билеттер берілген).

  2. Қорытынды жасау – оқытушы студенттермен бірге тақырып бойынша қорытынды жасайды, бағалар қойылады.