3. Оқыту міндеттері:

1. Инсулин, глюкагон, адреналин, норадреналин, глюкокортикостероидтардың, соматотропты гормонның, соматомединдердің әсер ету механизмін, физиологиялық әсерін, секрециясының реттелуін қарастыру.

2. Қантты диабет кезіндегі биохимиялық өзгерістерді талдау.

4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:

Инсулин түзілуі, әсер ету механизмдері, нысана жасушалары, белоктар,көмірсулар және липидтер алмасуына әсері.

2. Глюкагон, әсер ету механизмі, нысана жасушалары, заттар алмасуына әсері.

3. Катехоламиндер (адреналин және норадреналин), түзілуі, әсер ету механизмі, нысана жасушалары, белоктар,көмірсулар және липидтер алмасуына, қан тамырларына әсері.

5. ГКС, әсер ету механизмі, заттар алмасуына әсері.

6. СТГ, химиялық табиғаты, әсер ету механизмі, заттар алмасуына әсері.

7. Соматомединдер.

8. Қантты диабет, қантты диабет кезінде байқалатын негізгі биохимиялық өзгерістер5.

Оқыту әдістері мен құралдары:

Аралас әдіс:

Аралас сұрау (ауызша сұрау, блиц- сұрақ немесе тесттік тапсырмаларға жауап, жазбаша бақылау )

Оқыту құралдары: кафедраның оқу-әдістемелік құралдары, тест тапсырмалары, көмірсулар алмасуына әсер ететін гормондар тақырыбы бойынша дәрістің электрондық нұсқасы .

1.Сабақты ұйымдастыру – Үй тапсырмасы: Коллоквиум тақырыбы. «Гормондар, Эпифиз, гипоталамус, гипофиз, қалқанша, қалқанша маңы, ұйқы безі, бүйрекүсті және жыныс бездерінің гормондары. Эйкозаноидтар»

Келесі сабаққа өз бетінше дайындалуға арналған сұрақтар

1.Нейроэндокринді реттелудің схемасы

2.Гормондар, түсінік. Химиялық табиғаты бойынша гормондардың жіктелуі.

3. Гормондардың жалпы қасиеттері.

4.Гормондардың рецепторлары, нысана-жасушалары.

5.Гормондардың әсер ету механизмдері.(жалпы түсінік)

6.Жасушаішілік екіншілік делдалдар арқылы әсер ететін гормондар

7. Аденилатциклазды жүйе арқылы әсер ететін гормондар

8. Гуанилатциклазды жүйе арқылы әсер ететін гормондар

9. Гуанилатциклазды жүйенің түрлері, олардың әсері

10. ц.АМФ және ц.ГМФ –тің химиялық табиғаты, әсер ету механизмі, заттар алмасуына әсері

11.Кальций-кальмодулинді жүйе арқылы әсер ететін гормондар

12. Инозитолтрифосфат и ДАГ жүйелері арқылы әсер ететін гормондар

13. Аденилатциклазды және фосфодиэстеразды катализдеу реакциясы . Гормондардың әсер етуінде , осы реакциялардың маңызы

14. Протеинкиназалар. Жалпы сипаттамасы, өкілдері. Олардың активтенуі қалай жүреді?

15. ІІ механизм бойынша әсер ететін гормондар 16. III механизм бойынша әсер ететін гормондар (жасуша мембранасының өткізгіштігін өзгеру арқылы)

17. Гипоталамус гормоны,жалпы сипаттамасы, өкілдері, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері.

18. Эпифиз гормоны,жалпы сипаттамасы, өкілдері, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, заттар алмасуына әсері.

19. Гипофиз гормоны,жалпы сипаттамасы

20. Гипофиз алдыңғы бөлігінің гормондары, жалпы сипаттамасы, өкілдері, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, заттар алмасуына әсері.

21. Соматотропты гормон, соматомединдер химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, ағзаға әсері туралы түсінік

22. Гипофиздің тиреотропты гормоны, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, ағзаға әсері туралы түсінік

23. Гипофиздің гонадотропты гормоны, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері туралы түсінік

24. Гипофиз артқы бөлігінің гормондары, жалпы сипаттамасы, өкілдері, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, нысана жасушалары, ағзаға әсері. 25. Қалқанша маңы бездерінің өкілдері, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері, секрециясының реттелуі

26. Кальцитонин, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері, секрециясының реттелуі

27. Қалқанша безінің гормоны,жалпы сипаттамасы

28. Тиреоидты гормондар, трийодтиронин және тетрайодтирониннің түзілуі. Химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері, секрециясының реттелуі

29. Қалқанша безінің гиперфункциясының биохимиялық негіздерінің клиникалық көрінісі

30. Қалқанша безінің гипофункциясының биохимиялық негіздерінің ересек және жас балалардағы клиникалық көріністері.

31. Эндемиялық зоб , пайда болу себебі. Биохимиялық негіздерінің клиникалық көрінісі 32 .Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының гормоны, жалпы сипаттамасы

33. Глюкокортикостероидтар, өкілдері, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, зат алмасуға әсері, секрециясының реттелуі

34. Глюкокортикостероидтардың қабынуға және аллергияға қарсы әсері

35. Минералокортикостероидтар, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері, секрециясының реттелуі

36. Альдостерон, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері, секрециясының реттелуі

37. Бүйрек үсті безінің милы қабатының гормондары, түзілуі, гормон рецепторлары, әсер етуі механизмі

38. Адреналин, норадреналин нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері, секрециясының реттелуі

39.Ұйқы безі гормоны,жалпы сипаттамасы

40. Инсулин, түзілуі, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, зат алмасуға әсері, секрециясының реттелуі

41. Глюкагон, түзілуі, химиялық табиғаты, әсер ету механизмі, нысана жасушалары, заттар алмасуына әсері, секрециясының реттелуі

42. Қантты диабет кезінде байқалатын негізгі биохимиялық өзгерістер.

43. Қантты диабет және қантсыз диабет. Секрециясының бұзылыстарында осы аурумен қандай гормондардың байланысы бар

44. Жыныс гормондары, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, жалпы физиологиялық әсері.

45.Әйелдердің жыныс гормондары (эстрогендер мен прогестерондар), химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, гормонның арнайы әсері 46. Әйелдердің менструалды циклінің реттелуі

49. Ерлердің жыныс гормондары (тестостерон),химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, гормонның арнайы әсері

50.Простагландиндер, жалпы сипаттамасы, өкілдері, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, нысана жасушалары, физиологиялық әсері

51.Көмірсулар алмасуының реттелуі

52. Белоктар алмасуының реттелуі

53.Липидтер алмасуының реттелуі

54. Су алмасуының реттелуі

55. Минералды заттар алмасуының реттелуі

56. Кальций-фосфор алмасуының реттелуі

2.Ауызша сұрау төмендегі сұрақтар бойынша жүргізіледі:

1. Инсулин түзілуі, әсер ету механизмдері, нысана жасушалары, белоктар,көмірсулар және липидтер алмасуына әсері.

2. Глюкагон, әсер ету механизмі, нысана жасушалары, заттар алмасуына әсері.

3. Катехоламиндер (адреналин және норадреналин), түзілуі, әсер ету механизмі, нысана жасушалары, белоктар,көмірсулар және липидтер алмасуына, қан тамырларына әсері.

5. ГКС, әсер ету механизмі, заттар алмасуына әсері.

6. СТГ, химиялық табиғаты, әсер ету механизмі, заттар алмасуына әсері.

7. Соматомединдер.

8. Қантты диабет, қантты диабет кезінде байқалатын негізгі биохимиялық өзгерістер.

Ауызша сұрау уақытында кесте толтырылады:

№1 кесте “Көмірсулар алмасуына әсер ететін гормондар”

Гормонның аты	Түзілетін орны	Химиялық табиғаты	Нысана жасушалары	Әсер ету механизмі	Физиологиялық әсерлері	Секрециясының реттелуі
Инсулин
Глюкагон
Катехоламиндер
ГКС
СТГ
Соматомединдер А,С
СоматомединдерА,С, В

2.Жазбаша бақылау билеттер бойынша жүргізіледі (билеттер бар)