Пестицидтердің негізгі зиянды параметрлеріне қарай гигиеналық жіктелуі.

1. Қарынға еккендегі уытты дәрежесіне қарай (ЛМ₅₀ мг/кг) пестицидтер 4-ке бөлінеді:

а) Өте күшті әсер ететін улы заттар 50-аз

ә) Жоғары улы 50-200

б) Орташа улы 200-1000

в) Улылығы төмен 1000-жоғары

2.Терілік-сіңу(резорбтивті) улылығына қарай(ЛМ₅₀ мг/кг) пестицидтер 3-ке бөлінеді:

а) Айқын көрінетін

ә) Қалыпты көрінетін

б) Әлсіз көрінетін

3. Жинақталуына (кумуляция) қарай (жинақталу коэфиценті-К күн) пестицидтер 4-ке бөлінеді:

а) Жоғары дәрежелі

ә) Көрінекті

б) Біркелкі

в) Әлсіз

4. Төзімділігіне қарай пестицидтер 4-ке бөлінеді:

а) Өте төзімді 1-2 жыл

ә) Төзімді 6 айдан 1 жылға дейін

б) Біркелкі төзімді 1 айдан 6 айға дейін

в) Әлсіз төзімді 1 айға дейін

Бластомогендік әсеріне қарай пестицидтер 4-ке бөлінеді:

а) Айқын канцерогенді

ә) Канцерогенді

б) Әлсіз канцерогенді

в) Бластомогенді

Тератогенді әсеріне қарай пестицидтер 2-ге бөлінеді:

а) Айқын тератогенді

б) Тератогенді

Эмбрионды- улы әсеріне қарай пестицидтер 2-ге бөлінеді:

а) Талғамды-аналық тәсілге улы әсері төмен

б) Біркелкі -әртүрлі әлсіз улы әсерлері бар

Аллергиялық құрамына қарай пестицидтер 2-ге бөлінеді:

а) Күшті аллергендер-төменгі мөлшерінің өзі аллергия шақырады

б) Әлсіз аллергендер -жеке мүшелерге әсер ететін аллергиялық заттар

Пестицидтер әртүрлі пішінде шығарылады:

Дусттар - өте ұнтақталған, бүркіп немесе құрғақтай қолдануға болатын ұнтақтар.

Дымқылдатылған ұнтақтар – сумен араластырғанда төзімді суспензиялар түзетін ұнтақтар.

Түйіршікті препараттар – топыраққа себілетін пестицидтер.

Ерітінді түріндегі пестицидтер.

Эмульсия концентраттары – сумен араластырғанда төзімді эмульсиялар түзетін пестицидтер.

Уланудың негізгі себептері төмендегідей жағдайларға негізделген:

Улы химикаттарды сақтағанда, тасымалдағанда және қолданғанда қауыпсіздік шараларын және санитарлық ережелерді сақтамау.

Құрама жем шығаратын зауыттарда жемнің сапасын дұрыс бақыламау.

Жайылымдар мен шыбындық жерлерді дұрыс бақылауға алып, қадағаламау.

Өсімдіктерді әртүрлі зиянкестерден қорғау кезінде қолданылатын химиялық заттарды дұрыс қолдана білмеу.

Егін және мал шаруашылығының мамандарының бір-бірімен байланысының жоқтығы.

Егін және мал шаруашылығы мамандарының улы химикаттар, минеральды тыңайтқыштар, улы өсімдіктер туралы білімдерінің таяздығы.

Ауыл шаруашылық мамандарының арасындағы уытты заттар және олардың зияндығы туралы үгіт-насихат жұмыстарының нашар жүргізілуі.

Уланулар туралы жалпы түсінік. Улардың ағзаға енуі және сыртқа бөлініп шығу жолдары.

Улы заттардың ағзаға әсері, ең алдымен, оның мөлшеріне байланысты. Фармакопея бойынша дәрі-дәрмектердің бір мезгілде берілетін немесе тәуліктік ең жоғарғы мөлшері болатындығын білеміз. Ал, бұл мөлшерден асып кеткен жағдайда ағзаның улануы (dosіs toxіca) немесе өлімге душар болуы (dosіs letalіs) мүмкін. Емдік мақсатқа қолданылмайтын, бірақ, улы заттар қатарына жатқызылатын заттардың уландырғыш мөлшері токсикологиялық әдістер арқылы анықталынады.

Кәзіргі кезде токсикологияда уытты заттардың улылығын анықтайтын негізгі критерилері (улы заттардың токсиметриялық өлшем бірліктері) - LІM ac, ЛМо (LDо), ЛМ₅₀ (LD₅₀) және ЛМ₁₀₀ (LD₁₀₀) деген халықаралық көрсеткіштер қолданылады. Сонымен бірге, улы заттардың уытты мөлшері, малдың 1 кг тірі салмағына уытты заттың 1 мг мөлшерінің әсері арқылы анықталынады (мг/кг). Егер заттың улылығы 1-2 мг/кг болса, онда ол өте улы және керісінше улылық мөлшері 1000мг/кг (1гр/кг) болса, улылығы аз зат болып есептелінеді.