3 Дәріс конспектісі

1 тема

Тақырып 1. Кіріспе. Өлшеу аппаратурасындағы функционалды электрондық түйіндерінің негізгі типтері

1. Негізгі түсініктер.

2. Электронды құрылғылардың жіктелуі.

1. Негізгі түсініктер

Электронды ұқсас құрылғылар (ЭҰҚ) — бұл электронды аспаптар негізінде жасалған күшейткіштер және электрлі сигналдардың ұқсастарының өнделуінде негізделген құрылғы. Ұқсастарға сол заңдармен өзгеретін және олармен сипатталатын физикалық үрдістердегі сигналдарды айтамыз. Ұқсас сигналдар барлық уақыт моментіне берілген (белгілі,өлшеуге болады). Ұқсас сигнал уақыт функциясы сияқты график және осциллограммамен ұсыныла алады. Графикте үзілу нүктелері бар, мысалы импульстар формаларына ие бола алатыны.

Сәйкесінше электронды құрылғыларды екі топқа бөлуге болады: ұқсас және цифрлі. Ұқсас құрылғылардың артықшылықтары – салыстырмалы қарапайымдылық, сенімділік пен шапшаңдық сигналдардың өндеу дәлдігінің төмен дәрежеде болғанына қарамай, оның кең қолдануын қамтамасыз етеді.

Активті электронды аспаптар негізіндегі ұқсас құрылғылардың құрылуы сигналдарды күшейтуге мүмкіндік береді. Электрлі тербеліс күшейткіштері деп берілген күшейтілген тербелістің дәлдік дәрежесі төмен деңгейдегі көшірмесі формасында , бірақ кернеу мен тоқ және қуат бойынша басым болатын қорек көзінің энергиясы есебінен жаңа тербелісті пайда етеді. Тербелісті күшейту үшін қуатты жоғарлату міндетті емес, бірақ қорек көзінің энергиясы арқылы шығыстық тербеліс шығарылады.

2 тема

2. Электронды құрылғылардың жіктелуі

Электронды ұқсас құрылғыны екі үлкен топқа бөлуге болады: олардың негізінде қаланған күшейткіштер мен құрылғылар.

Күшейткіштер ең таралған электронды құрылғылар болып табылады. Оларды бірнеше белгімен жіктеуге болады.

Күшейткіштер негізіндегі құрылғылар деген ол электрлі сигналдар мен кедергілердің түрлендіргіші болып табылады. Олардың біріншісі ұқсас өнделетін сигналдардың активті құрылғылары. Оларды күшейткіш базаларында ОСтың арнайы тізбекке тура жалғау жолымен немесе әртүрлі өзгерген түрлерінің жолымен орындау керек.

Бұған қосылу, алу, дифференциалдау, анатилогарифмирлеу, интегралдау, логарифмдеу, фильтрлеу, детектрлеу, көбейтілу, бөліну, салыстыру және т.б. жатады. Кедергі түрлендіргіштерін күшейткіштерде ОС қағидасын қолдану негізінде орындалады. Олар шамалар, белгіні және кедергі сипаттамасын түрлендіре алады. Оларды сигналдардың кейбір өндеулерінің құрылғысында қолданады. Ерекше классқа генераторлар және олармен байланысты құрылғылар (оларды сәйкес курстарда зерттейді).

Тақырып 2. Пассивті RC- және LRC- тізбектері. Төменгі жиіліктер фильтрлері, жоғары жиіліктер фильтрлері. Пассивті фильтрлеу түрлері . (1 сағат)

1. Пассивті RC-және LRC- тізбектері.

2. Пассивті фильтрлердің түрлері.

1 Фильтрлердің негізгі құрылу қағидалары

Фильтрлердің негізгі арнауы басқа топтардағы немесе сигналдың жиілікті спектрінің диапазонындағы біруақыттағы өтуіне кедергі жасау болып табылады. Схеманың күрделілігіне қарамастан фильтрлер екі үлкен топқа бөлінеді: активті және пассивті. Активті фильтрлер негізінен таңдалған жартылай өткізгіш күшейткіштердің каскадтары болады. Пассивті фильтрлер төменгі немесе дыбысты жиіліктерде қолданатын RC фильтрлері немесе жоғары жиілікте қолданатын LC фильтрлері. Фильтрлерді олар өткізетін жиіліктер арқылы жіктеуге болады. Олардың төрт түрлері ерекшеленеді

1 Төменгі жиіліктегі фильтрлер, олар барлық берілген төменгі жиіліктерді өткізеді. Төменгі жиілікті фильтрлер жоғарғы жиіліктерді алып тастайтыны белгілі.

2 Жоғарғы жиіліктегі фильтрлер, олар барлық берілген жоғарғы жиіліктерді өткізеді.

3 Режекторлы немесе шектелген фильтлер, таңдалған жилік жолағын қысымға түсіріп және төменгі және жоғарғы жиіліктерді өткізеді.

4 Жиілікті фильтрлер, олар таңдалған жиілікті өткізіп, жоғарғы және төменгі жиіліктерді қысымға түсіреді.