13.Қаржылық ресурстар: ұдайы өндірістің көздері және өсу факторлары

Қаржы ресурстары- бұл ішкі жалпы өнім құнының бір бөлігін, атап айтқанда, ақша нысанындағы таза табысты бөлу және қайта бөлу үдерісінде жасалынатын мемлекеттің, шаруаш. жүрг.субъект-ң және халықтың қарамағындағы ақша қаражаттары, олар ұлғаймалы ұдайы өндіріс пен басқа жалпымемлекеттік қажеттіліктерді қамтамасыз етуге пайдаланылады.Қаржы ресурстары қаржы категориясын баға және басқа құндық категориялардан бөліп алуға мүмкіндік жасайды.Қоғамдық жалпы өнім мен ұлттық табысты арттыру қаржы ресурстары өсуінің басты шарты болып табылады.Қаржы ресурстарында негізгі орынды таза табыс және амортизациялық аударымдар алады.Қаржы ресурстарын өсірудің маңызды факторы қоғамдық еңбек өнімділігін арттыру болып табылады,бұл ұдайы өндіріс үдерісінде ұлттық табыстың артуын білдіреді, сондай-ақ экон/қ қызметтің қаржылық нәтижесінің өсуіне жеткізеді. Еңбек өнімділігімен қоғамдық өндіріс тиімділігінің басқа көрсеткіші- қор қайтарымы тығыз байланысты. Қор қайтарымын арттыру қаржы ресурстарын қалыптастыруға, атап айтқанда, олардың негізгі көзі- таза табыстың өсіміне сөзсіз әсер етеді,ол өнім өндіру ауқымы өсімінің,сондай- ақ ағымдағы шығындарды үнемдеудің нәтижесінде артады.Екінші фактор- бұл материалдық шығындардың орнын толтыру қоры мен өндірілген ұлттық табысқа жалпы қоғ/қ өнім/ң бөліну үйлесімдері. Жиынтық қоғ/қ өнімдегі матер/қ шығындардың үлесін- материал сиымдылығын төмендету өндірілген ұлттық табысты- қ. ресурс/ң негізгі көзін арттыруға мүмкіндік беретін фактор б.т. Қ. ресурс/ң өсуіне сонымен қатар жалпы алғанда қоғамдық өндірістің, сондай-ақ өнеркәсіп өндірісінің материалдық-заттай құрылымы да әсер етеді. Перспективада ақша қорланымдары, сыртқы экон/қ қызметтен түсетін түсімдер қ. ресурс/ң негізгі көздері болып қалады. Еңбекке ақы төлеудің, тұтыну қорларының одан әрі өсуі қ. ресурс/ң құрамына тартылатын халық қаржыларының мөлшерінің өсуіне жеткізеді.Мемл/ң қаржы ресурс/ң көлемінің динамикасы мен құрылымы/ң үрдістері рыноктық қатынастарға көшу бағдарламаларын жүзеге асырудың нәтижесінде қоғамдық өндірістің тиімділігін айтарлықтай арттыру қ. ресурс/н қалыптастырудың қарқынын тездетуге ж/е өсуі интенсивті факторлармен шарттасылған көздердің үлес салмағын көбейту бағытындағы олардың құрылымын жақсартуға жеткізетіндігін дәлелдейді.

Қаржы ресурстары- бұл ЖІӨ құнының бір бөлігін, атап айтқанда, ақша нысанындағы таза табысты бөлу ж/е қайта бөлу үдерісінде жасалынатын мем/ң, шар/қ жүрг.субъектілердің ж/е халықтың қарамағындағы ақша қаражаттары, олар ұлғаймалы ұдайы өндіріс пен басқа жалпымем/к қажеттіліктерді қам.етуге пайдаланылады. Қаржы ресурстарының қаржы қорларынан айырмашылығы: қаржы қорлары- қаржылық әдіспен қалптастырылған бел.бір қажеттіліктерді қанағаттандыруға пайдалынатын мақсатты ақша қаражаттары, ал қаржы ресурстары – мем/ң ж/е ш.ж.суб/дің табыстары мен түсімдері. Қаржы ресурстары жалпы қоғ/қ өнімнің 60%-ға жуығын құра отырып, мем/ң қаржылық қуатының көрсеткіші б.т. Қайта бөлу үдерісінде ақша қаражаттары орын толтыру қоры, тұтыну қоры, қорлану қорына бөлінеді. Қаржы ресурстарының құрамы екі бөліктен тұрады:1)мем/ң кірістері:респуб/қ ж/е жерг/ті бюджеттерде шоғырланады.2) бюджеттен тыс қаражаттар. Олар ш.ж.суб/ң қарамағында болады. Қаржы ресурстарының көздері қоғ/қ өнім құнының үш элементі: «С» (мат/дық шығындар), «V»(қажетті өнім), «m»(қосымша өнім). Макродеңгейдегі қаржы ресурстарының көздері: ішкі жалпы өнім, ұлттық байлық, тартылған (қарыз) ресурстар. Микродеңгейдегі: 1)меншікті қаржы ресурстарының көздері,2) ш.ж.суб/ң меншігіне теестірілген қаражаттар,3)тартылған қаражатар,4) қаражаттарды қайта бөлу кезінде алынған қаражаттар. Қаржы ресурстары былай жіктепледі: орталықтандырылған, орталықтандырылмаған. Қаржы ресурстардың бір бөлігі резервтерді(тосын қажеттіліктерді қаржыландыруға бағытталған қаржы ресурстары) құруға бөлінуі мүмкін.