4.Мемлекеттік кредит оның нысандары және әдістері

Қ\ң бөлгіштік ф\сы шектеретінде мем\к кред ақша қараж\н қайта бөлудің қосалқы ф\н орындайды.Бұл халықтың,шар\қ жүрг суб\ң уақытша бос ақша қараж\н шоғырланд мен байл.Бұл ф\да мем\к кред жинақ ақшаны ұйымдастыру нысандар\ң бірі б.т. Мем\к кред\ң 2-ші қосалқы ф\сы-реттеуші ф\сы.Бірінші кезекте мем несиелік пайыздың мөлшеріне ықпал жасай отырып,ақша ағындарын реттейді: несие капит\ң рыногында қарыз алушы бола отырып,ол бұл капиталға деген сұранымды арттырады,мұның нәтижесінде несие капит\ң нормасы артады.Сөйтіп,мем бұл рыногтағы бәсекеге араласады,одан жеке инвесторларды ығыстырады.Егер кред\ң қайта бөлгіштік ф\ң көмегімен мем ақша рес\н тікелей бір сала\ға бағыттайтын б\са,реттеуші ф\я арқ мем\ті кред жөніндегі қатынас\ға қатыспайтын шар\қ қатын\ң суб\не қосымша жанама ықпал етуге қол жеткізеді.Мем\к кред түрлері б\ша ішкі,сыртқы,шартты б.ажыратылады.Ішкі кред\е мем\к- кред\к қатын\р жан\жақты тұрғыда: қарыз алушылар кезінде де,кредиторлар ретінде де елдегі үкіметтің,биліктің жерг орг\ң,кәсіпор\ң,ұйымдардың ж\е халықтың арасында п.б. Халықаралық кред\е қатын\ға бір жағынан,үкімет,биліктің жерг орг\ды,екінші жағынан басқа мем\ң үкіметтері, банктері,компания\ы,сондай ақ халықаралық қаржы банк ұйымдары араласады.Кред беруші тарап мем-донор н\се ұйым-донор,ал кред алушы ел реципиент-ел деп аталады. Шартты мем\к кред отандық қарыз алушылар: кәсіпор\р,ұйымдар,фирма\р,жерг билік орг алған қарыздарына басқа елдердің кредитор\на берілген кепілдіктер б\ша үкіметтің міндеттемелері ретінде б\ды.Қарыз шарттары орындалмаған жағ\да үкімет отандық қарыз алушының уақыты келген міндет\рі б\ша қарыз алушының мүлкінен емес басқа актив\н бюдж қараж\ы есебінен қарыздың сомасын төлейді.Мем қарыз алушы ретінде ғана емес,сонымен бірге кредитор ретінде бола алады.Мем\к несие\ң негізгі сферасы-күрделі жұмсалымдар: басым өндр\ді қарж\у,тұрғын үй құрылысын қарж\у,эк\қ ж\е әл\к инфрақұр\м салаларын қарж\у.Несие капит\ы рыногында мем гарант ретінде бола алады.

14.Мемлекеттік қаржы: ұғымы, құрамы, функциялары

Мемл/ң қаржысы мемл/ң экон/қ, әлеум/к , саяси функц/н орындау үшін оны қажетті ақша ресурстарымен қамтамасыз ететін елдің қаржы жүйесінің маңызды сферасы б.т. ж/е олар экономика мен социумдағы сан алуан өзара байланыстарды қамтитын мемл/к сектордың өндірістік ж/е әлеум/к қатынастардағы іс- қимылымен байланысты. Экон/қ мәні жағынан мемл/ң қаржысы мемл/ң, оның кәсіпорындарының қаржы ресурс/н қалыптастырып, алынған қаражаттарды мемл/т пен оның кәсіпорындарының функцияларын орындауға пайдалану үшің қоғ/қ өнімнің құны мен ұлттық байлықтың бір бөлігін бөлу ж/е қайта бөлумен байланысты болатын ақшалай қатынастарды білдіреді.Мемл/т қаржысы үшін көп дәрежеде бөлгіштік тұжырымдаманың іс-әрекеті қолайлы. Сондықтан ол бөлу мен бақылау ф/н орындайды. Мемл/т қарж/ң құрамдас қосалқы функц/ы:1) орналастыру; 2) қайта бөлгіштік; 3) тұрақтандыру. Орналастыру қосалқы ф/ы қоғ/қ тауарлар, игіліктер мен қызметтер рыноктық жүйе арқылы қамтамасыз етілуі мүмкін еместігінде, мемл/ң оларды өндіру ж/е халықты қамтамасыз ету үшін ресурстарды бөлуі ж/е орналастыруы қажет екендігінде көрінеді. Түрлі фискалдық құралдар арасында бөлгіштік қосалқы ф/я көбінесе тікелей мыналар арқылы орындалады: 1) табысы төмен үй шаруаш/н қаражаттандыруды жоғары табыстарға үдемелі салық салумен ұштастыратын салықтық- трансферттік тәсімі арқылы; 2) баламалы түрдегі бөлініс жалдаушылардан төмен табыс болатын тұрғын үй секілді қоғамдық шаруашылықты қаржыландыру үшін пайдаланылатын прогрессивті салықтар арқылы орындалуы мүмкін; 3) қайта бөлуге табысы төмен тұтынушылар пайдаланатын басқа тауарларды қаражаттандыруды көбінесе жоғары табысты тұтынушылар сатып алатын тауарларға салынатын салықтармен ұштастыру арқылы жету мүмкін.Тұрақтандырудың қосалқы жүйесінің іс-әрекеті сыртқы сауда мен төлем балансының жай- күйінің нәтижелерін ескере отырып, жоғары жұмыспен қамтуға, бағаны тұрақтандыру мен экон/қ өсудің қолайлы дәрежесін қамтамасыз етуге саяды. Сонымен бірге мемл/к бюджеттің шығыстары ж/е салық салудағы өзгерістер бойынша қатаң не шектеулі шараларды қолдана отырып, мемл/т жиынтық сұранымға ықпал жасайды.Мемл/ң қаржысы респуб/қ ж/е жергілікті деңгейлерде іс- әрекет етеді ж/е мемл/к бюджетті, мемл/к бюджеттен тыс қорларды, мемл/к кредитті, мемл/к ж/е муниципалдық кәсіпор/р мен ұйымдардың қаржыларын кіріктіреді. Экон/қ ж/е әлеум/к сфераға мемл/к басшылықтың деңгейіне қарай мемл/ң қаржысы жалпымемл/к ж/е жергілікті болып бөлінеді.