- •Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Терапия бакалавриат кафедрасы
- •Жұмыс бағдарламасы
- •2. Бағдарлама:
- •2.3 Міндеттері:
- •2.4 Оқытудың соңғы нәтижесі
- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Студенттердің өз бетінше атқаратын жұмыстың тақырыптық жоспары
- •2.8 Сабақ беру және оқыту әдістері :
- •2.9 Білімдерін және дағдыларын бағалау әдістері:
- •2.10 Ұсынылатын әдебиет: Орыс тіліндегі
- •2.11 Қосымшалар:
- •2012-2017 Оқу жылдарына жұмыс бағдарламасының басқа пәндермен келісу хаттамасы
- •2010-2011 Оқу жылына арналған ж½мыс ба¹дарламада¹ы толықтырулар мен өзгертулер
- •2013-2014 Оқу жылы
- •Оқытушылар туралы мәлімет:
- •8) Байланыс ақпараты:
- •9) Пәннің саясаты:
- •2. Бағдарлама
- •3) Оқыту мақсаттары:
- •4) Пәнді оқытудың соңғы нәтижесі:
- •7) Пәннің қысқаша мазмұны:
- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Кеңес беру кестесі
- •9) Әдебиет: Орыс тіліндегі
- •Қазақ тіліндегі
- •10) Оқыту әдістері:
- •11) Білімдерін бағалау белгілері және ережелері:
- •Студенттердің білім денгейін қортынды бағалаудағы рейтинг-шкаласы
- •Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Терапия бакалавриат кафедрасы
- •Дәріс комплекстері
- •3)Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстратициялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстративты материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4.Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі с¥рақтар:
- •5)Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •- Клиникалық белгілері бойынша алдынала диагноз қою.
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5)Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4) Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттеі
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7)Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3.Емтихан сұрақтары
- •4.Тәжірибелік машықтар тізімі
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8)Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8 )Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8 )Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7. Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау (сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3.Емтихан сұрақтары
- •4.Тәжірибелік машықтар тізімі
4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
5)Ұсынылатын әдебиеттер:
Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
Жұмысшыларға қандай өндіріс аймағында иондаушы сәулелер әсер етеді?
2. Сәулелі аурулардың негізгі патогенетикалық механизмінің дамуы қандай?
3. Сәулелі аурулардың негізгі клиникалық симптомдары.
4. Сәулелі аурулардың негізгі емдеу принциптері қандай?
5. Сәулелі аурулардың медициналық алдын алу шаралары.
1)Тақырыбы №12: Биіктіктен туындаған ауру.
2)Мақсаты: Оқыту мақсаты парциальды қысымның едәуір және жылдам төмендеуінен дамитын кәсіптік аурулар туралы студенттердің білімін қалыптастыру болып табылады.
3)Дәріс тезистері:
Биіктікке көтерілген кезде дамыған күрделі патологиялық процесті тау немес биіктіктен туындаған ауру деп атайды. Оның қалыптасуы негізінен оттегінің жетіспеушілігімен байланысты. әсер етулеріне байланысты гипоксияға бейімделмеген бірнеше адамдар тобын бөлуге болады. 0,5 км дейінгі теңіз деңгейі индифферентті зона, одан әрі 2 км дейін – бұлшық еттердің қалыптасуының төмендеу зонасы. 2-5 км аралығында тау ауруы дамиды: 2,5 км дейін қараңғыға бейімделудің бұзылуы және қабілеттену реакциясы пайда болады, 4-5 км жеткенде аурудың жедел түрі дамуы мүмкін. 5-7 км жеткенде интелектуалды және физикалық жұмыс қабілетінің төмендеуі және жоғалуы пайда болады. 7 км жоғары естен тануға дейін жетеді және уақыты минутпен өлшенеді, 11-12 км жоғары секундпен өлшенеді.бұл мәліметтер әртрүрлі деңгейдегі биіктікке көтерілген кездегі мүмкін болатын нәтижелерді анықтауға мүмкіндік береді.
Тамырлар зонасындағы (синокаротоидты және аорталды) рефлексогенді хеморецепторлардың тітіркенулері өз кезегінде ағзаның қан мен тіндерінің оттегімен қанығуын төмендетеді, оттегінің жетіспеушілігі биіктік ауруының пайда болуындағы негізгі орынды алады. Хеморецепторлардағы импулстардың күшеюі көптеген рефлекторлы адаптирленген реакциялардың пайда болуына әкеледі. Осы кезде гипервентиляцияның нәтижесінде гипокапния дамиды, ол биіктік ауруының патогенезінде маңызды орынды алады, сонымен қатар ол тыныс және қан айналымының реттелуінің бұзылуларының себептері болуы мүмкін. Қанның көмір қышқылымен бірігуі қышқылды сілтілі жағдайдың алкалоз жаққа қарай ығысуын тудырады және ағзада қышқылданбаған өнімдердің жиналуына әсер етеді. Кейіннен артериялды қанда оттегінің жетіспеушілігінің салдарынан ОНЖ және басқа ағзалардың, сонымен қатар барлық зат алмасу түрлерінің қызметтері өзгереді.
Сонымен қатар биіктік ауруында оттегінің жетіспеушілігімен қатар аурудың айқындылығы мен ауырлығы көптеген ішкі және сыртқы себептерге байланысты. Таудың биіктігінде жоғары күн радиациясы деңгейінің, ауа ионизациясының, ауа ылғалдылығы мен температураның күрт өзгеруі, сонымен қатар тамақтанудың белгілі бір ерекшеліктерінің әсері бар. әртүрлі региондардағы биіктік ауруларының көріністері мен ағымдары дәл осыған байланысты негізделген. Ағзаның жағдайы әсіресе жүрек тамыр жүйесіндегі жағдайларының маңызы зор. Адамдардың гипоксияға қабілеттенуінің жеке ерекшеліктері және жасына байланысты ерекшеліктерінің маңызы зор. Бала кезінде ұйқышылдық, ал жасөспірім кезінде эйфория бақыланады. Шамадан тыс физикалық және эмоционалды күш түсу, суық өту биіктік ауруларының дамуы мен және оның көріністерінің пайда болуына әкеледі. Өкпе және жүрек тамыр жүйесінің аурулары тез және айқын зақымданулардың дамуына әкеледі.
Клиникасында. Бұзылыстардың бірінші белгісі болып, ОНЖ зақымданулары жатады: жалпы әлсіздік, ұйқышылдық, көріу қызметінің бұзылыстары, қозғалыс координациясының бұзылыстары, назар мен есте сақтаудың бұзылыстары бас айналу болады. Жүрек айну және құсу пайда болуы мүмкін. Мұрынннан қан кетуі мүмкін. Осы көрінстердің бәрі тыныстың тереңдеуі мен жиілеіумен, жүректің жиырылуының жиілеуі мен жүрек қызметінің күшеюімен жүреді, ол ауадағы оттегінің жетіспеушіліггінің көрінісі болып табылады.
Биіктікке жаяу тез жоғары көтерілгенде, машинамен көтерілген кезде, транспорттың басқа түрлерінде, көбінесе арқан жолдары кезінде аурудың көрінісі неғұрлым айқын болады. Жиі баяу көтерілген кездері аурудың симптомдары 2-ші, 3-ші күндері айқынырақ көрінеді. Кейінірек биіктікке әсіресе оттегінің жетіспеушілігіне бейімділік пайда болғандықтан оның көріністері шамалы болады. Бейімдену кезеңінің ұзақтығы биіктік деңгейі мен оның өсуіне байланысты. Толық бейімдену үшін кем дегенде 1-2 ай қажет. Қалыпты атмосфералық қысымға қарағанда, толық адаптация кезіндегі 3-4 км деңгейдегі биіктікте жұмыс істеу біршама қиынырақ.
Биіктік жағдайында жұмыс істейтін адамдарды таңдау кезінде міндетті түрде ауадағы оттегін көтере алу сынамасын жүргізеді. Кез келген орталық жүйке жүйесінің және жүрек тамыр жүйесінің бұзылыстары, гипофизарлық- эндокриндық бұзылыстар, сезу ағзалары мен асқорту бездерінің ақаулары бар адамдар биіктікке көтеруге жол берілмейді.
Емі. Емдеу әдісі оксигенді терапия немесе карбогенді ингаляция (оттегі қоспасы және 3-5 % көмір қышқыл газы). Биіктіктен баяу төмен түсіріу. Көбінше симптомды ем: бас ауырғанда - цитрамон, басқа массаж; тамыр тонусын көтеру үшін – ащы шәй немесе кофе, кофеин; жүрек әлсіздігінде - камфора, кордиамин, строфантин; тынысты тітіркендіру үшін - мүсәтір спирті, лобелин, цититон беріледі.
Еңбек ету қабілетінің сараптамасы. Биіктік аурулардың жеңіл түрлерімен ауырып, денсаулыққа тұрақты өзгерістер әкелмесе, науқас ары қарай өз кәсібі бойынша жұмысын жалғастыра береді. Бұл кезде 10 күн мөлшерінде ауруханалық парақ беріледі.
Айқын және тұрақты өзгерістер жұмыс қабілетінің жоғалуына әкеледі. Науқастар еңбек ету қабілетінің жоғалту деңгейін анықтау үшін және реабилитациялық сипаттағы шараларды жүргізу үшін МӘСК жіберіледі.
Биіктік ауруының нәтижелеріне қарап жұмыс қабілетінің сараптамасын жүргізуде аурудың этиологиясы мен диагнозын қоюда ерекше қиындық туындайды. Жиі осындай жағдайларда анықталынатын жүрек тамыр жүйесінің және сүйек буын жүйесінің ауруларын жасқа байланысты аурулармен және жалпы симптомдармен салыстыру керек. Аурудың себебін анықтау арқылы кессонды аурулар және оның басқада зақымдануларына қарап жұмыс қабілетінің жағдайын шешеміз.
Алдын алу. Биіктікке арналған инструкцияларды сақтаумен, ақырындап оттегінің жетіспеушілігіне жаттығулар жасап, биіктік ауруы дұрыс кәсіптік таңдаулармен жүргізіледі. 8 км және оданда жоғары көтерілген кезде оттегімен тыныс алдырады, арнайы құрал жабдықтар, жылы киімдер, скафандарлар қолдану. Алдын алу мөлшерде С, В2, В2, В6, РР, Р, витаминдері, фоли қышқылын пайдалану оң әсер береді.
Негізгі емдеу әдісіне оттегімен немесе оның ауамен қоспасымен тыныс алдыру жатады. 1-3 км биктікте өмір сүретін адамдар ұзақ жасаумен және әртүрлі қолайсыз факторлардың әсеріне қарсы тұрады. Осы мәліметтер тау ауруының алдын алуларындағы гипоксияның жаттығулары ғана болып қоймай, сонымен қатар жалпы резистенттілікті көтереді. Биіктікке шығуға ОЖЖ және қан тамыр жүйесінің, гипофизарлы-эндокринді , сезу және асқорыту бездерінің бұзылыстары бар адамдарға болмайды.