- •Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Терапия бакалавриат кафедрасы
- •Жұмыс бағдарламасы
- •2. Бағдарлама:
- •2.3 Міндеттері:
- •2.4 Оқытудың соңғы нәтижесі
- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Студенттердің өз бетінше атқаратын жұмыстың тақырыптық жоспары
- •2.8 Сабақ беру және оқыту әдістері :
- •2.9 Білімдерін және дағдыларын бағалау әдістері:
- •2.10 Ұсынылатын әдебиет: Орыс тіліндегі
- •2.11 Қосымшалар:
- •2012-2017 Оқу жылдарына жұмыс бағдарламасының басқа пәндермен келісу хаттамасы
- •2010-2011 Оқу жылына арналған ж½мыс ба¹дарламада¹ы толықтырулар мен өзгертулер
- •2013-2014 Оқу жылы
- •Оқытушылар туралы мәлімет:
- •8) Байланыс ақпараты:
- •9) Пәннің саясаты:
- •2. Бағдарлама
- •3) Оқыту мақсаттары:
- •4) Пәнді оқытудың соңғы нәтижесі:
- •7) Пәннің қысқаша мазмұны:
- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Кеңес беру кестесі
- •9) Әдебиет: Орыс тіліндегі
- •Қазақ тіліндегі
- •10) Оқыту әдістері:
- •11) Білімдерін бағалау белгілері және ережелері:
- •Студенттердің білім денгейін қортынды бағалаудағы рейтинг-шкаласы
- •Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Терапия бакалавриат кафедрасы
- •Дәріс комплекстері
- •3)Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстратициялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстративты материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4.Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі с¥рақтар:
- •5)Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •- Клиникалық белгілері бойынша алдынала диагноз қою.
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5)Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4) Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттеі
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7)Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3.Емтихан сұрақтары
- •4.Тәжірибелік машықтар тізімі
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8)Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8 )Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8 )Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7. Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау (сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3.Емтихан сұрақтары
- •4.Тәжірибелік машықтар тізімі
Иллюстративты материал: қосымшада.
Ұсынылатын әдебиеттер:
6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
1. Фосфор және оның қосылыстарының жағымсыз өндірістік факторлары болып табылатын кәсіптер мен өндірістерді атаңыз.
2. Фосфордың ағзаға түсетін жолдарын айтыңыз.
3. Фосформен уланудың дамуының негізгі патогенетикалық механизмі қандай?
4. Фосформен уланудың негізгі клиникалық симптомдарымен синдромдарын айтыңыз.
5.Созылмалы фосформен улану кезіндегі негізгі емдеу әдістері мен сараптамалардың ерекшеліктерін сипаттаңыз.
Тақырыбы №9: Химиялық заттектер әсерінен туындайтын кәсіби аурулары. Сынап және марганецпен уыттану.
Мақсаты: Оқыту мақсаты химиялық заттардың, сынап және марганецпен улану әсерінен болатын кәсіби патологиялар туралы студенттердің білімін қалыптастыру болып табылады.
Дәріс тезистері
Сынап - суық металл, 7 есе ауадан ауыр, 0°С температурада буланады, 38,9°С балқиды, электрикалық және жылулық, төзімділік қасиеті жоғары. Химиялық қасиеті бойынша, бұл металл тұрақты және қатты. Сынап көп металдармен тез бірігіп, қосылыстар - амальгамдар құрайды. Мұндай сынаптың мүмкіншілігін көптеген жоғары қасиетті металдарды кеннен немесе қосылыстардан бөліп алуда қолданады. Сынап, оның қосылыстары заттарды күмістеуде, алтындауда, айна жасауда, тіс пломбасын жасауда, медициналық приборларды жасауда (тонометр, термометр, Салли аппараты) және кварцты, сынапты шамдарды, рентген түтігін жасауда, қопару жұмысында, тарсылдақ ойыншықтарды шығаруда (дандырық сынап - гремучая ртуть), сонымен қатар сынаптан органикалық пестицидтерді алуда және катализатор ретінде т.б. салаларда қолданылады. Кішкентай сынап бөлшектері, тамшылары еденнің, столдың, қабырғаның тесіктеріне кіріп ұзақ уақыт қалады, иісі жоқ болған соң оның әсері ұзақ уақыт сезілмей улану клиникасы көрінбегенше байқалмайды.
Өнеркәсіптерде металды сынап, оның қосылыстары кең қолданылады. Сынап қосылыстарынан сулема, сынап нитраты, каломель, дандырық сынап жиі қолданылады. Сынаптың ШРЕК - сы жұмыс істейтін ауада - 0,01 мг/м3. Уланулар жоғарыда айтылған өндірістерде сынапты өндіріп алуда, оларды қолдануда, заттарды жасағанда байқалады санитарлық нормативті берілген құжаттарды сақтамағанда да байқалады.
Патогенезі. Сынап - сульфгидрильді тиолды (SН) улар тобына жататын у. Сынап, оның қосылыстары негізінен тыныс алу жолы арқылы, жартылай асқазан-ішек және зақымдалмаған тері арқылы енеді. Көбіне өкпе арқылы енген сынап оның капиллярларынан өтіп қанда циркуляцияланып, SН-тобына бай белоктармен қосылып, сынап альбуминатын құрайды. Бұл сульфгидрильді белоктық қосылыстардың топтарын тежеп, белок алмасуын және ферменттік үрдістерді бұзады. Бұның бәрі едәуір орталық нерв жүйесінің қызметін бұзады. Қандағы сынап тамырдың интеро - рецепторларын және ішкі ағзаларды тітіркендіріп қоздырып, онда пайда болған импульстерді афферентті жолмен бастың ми қыртысына жеткізеді. Қыртыс жасушаларының жұмысы нашарлап оған бағынатын қыртыс астындағы әр салаға жауапты құрылымдардың жұмыстарында тежеу үрдістері дамып кейін біртіндеп жоғалады (растромаживается). Осыдан қыртыс астындағы орталықтар рефлекторлық бұзылыстарға душар болады. Әртүрлі анализаторлардың жұмысы: иіс, көру, дәм т.б. бұзылады. Осымен қатар, сынап неврозы, жүрек - қантамыр, асқазан - ішек жүйесінде алмасу үрдістері де бұзылады. Бұлар клиникалық көріністерді туғызып, арнайы сынап улану симптомдарын үдетеді, алғашқыда сынап эретизмін, дірілдеу, әртүрлі бұлшықеттердің қосылмалы байланысының функциялық бұзылу симптомдарын береді.
Сынап организмде өкпеде, мида, бүйректе, жүрек етінде, бауырда, сүйекте жиналады, сондықтан да осы ағзалардың зақымдалу симптомдары байқалады. Денеден сынап тыныс жолдары және бүйрек, бездер, ішек арқылы шығады. Сынапты зәрде тексеру диагностикалық жағынан маңызды, бірақ оның мөлшері сынаппен уланудың дәрежесін көрсетпейді, көп жағдайда сынаптық тасымалдаушылықты білдіретін белгі болады. Мысалы: зәрде 0,1-0,8 мг/л дейін көтерілгенде сынаппен жұмыс істеушілерде улану синдромы болмауы мүмкін, зәрде 0,02-0,06 мг/л-де табылуы тек тасымалдаушылыққа жатқызылады.
Сынаптың тағы бір қасиеті, ол гемато - энцефалық кедергіден өтіп, жұлын - ми сұйықтығына, нерв жасушаларына, тікелей ми қыртысына, таламус - гипоталамусқа әсер етеді. ОНЖ ерте зақымдалғандықтан қыртыс асты орталықтың қызметі бұзылады. Сынап вегетативті нерв жүйесіне әсер етіп, қол - аяқтың треморы, қалтырауы, естің төмендеуі байқалады және трофикалық бұзылыстар, шаштың түсуі, тырнақтың сынуы, тістен, мұрынның шырышты қабығынан қан кету т.б. аурудың клиникалық симптомдарын береді.
Жіктелуі.
Сынап әсерінен жедел және созылмалы уланулар кездеседі, ауырлығы бойынша 3 сатыда (кезеңде) өтеді. Осыған қарай клиникалық сипаттамасы көрінеді.
Клиникалық көрінісі. Жедел улану өте сирек кездеседі: қопару жұмысында, домнадағы пешті, зауыттағы қазанды тазартқанда, авариялық т.б. жағдайда.
Негізгі симптомдары ауыздың шырышты қабығының ішек - асқазан жолдарының, бүйрек қызметінің өзгеруі көріністері болып табылады. Жедел улануда клиникалық симптомдар тез дамиды. Кенеттен бас ауруы, бас айналу, құсу, жүрек айну, геморрагиялық синдром, стоматит, ауызда металды дәм, сілекейдің көп бөлінуі, іштің ауруы, кейде қан аралас іштің өтуі, қолдың дірілдеуі, жаралы стоматит, гингивит, зәрдің азаюы - олигурия, анурияға дейін болады. Жедел уланудан кейін созылмалы бүйректің немесе бауырдың қабынуы, дистрофиясы және астения қалуы мүмкін. Қанда лейкоцитоз және ЭТЖ жоғарылайды, зәрде белок, эритроциттер, сынап анықталады. Созылмалы уланулар сынаппш аз мөлшерде және ұзақ уақыт қатынаста болған жұмысшыларда кездеседі. Клиникалық көрінісі біртіндеп дамиды, көпшілігі нерв жүйесінің зақымдалуымен жүреді.
І - ші кезең - бастапқы немесе сынаптың неврастения синдромы дамиды, бұл қысқа мерзімді өтпелі микромеркуриализм. Ауруларда бас ауруы, жылағыштық, есінің сәл төмендеуі, ұйқысының нашарлауы, әлсіздік, қорқыныш, жаман түс көру; вегетативтік дисфункциялар - қызыл дермографизм, гипергидроз, сілекейдің көп белінуі, ауызда метал дәмі, аяқ - қолдың аз мөлшерде қалтырауы, ашушаңдық және гингивит, стоматит, жұмыс істеу қабілетінің төмдадеуі байқалады.
II-ші кезең - орта дәрежелі өзгеріс кезеңінде астено - вегетативті синдром басымырақ болады, тұрақты және қатты бастың ауруы, ұйқысының болмауы, үдемелі әлсіздік, "сынап эретизмі": анық едәуір қорқыныш сезімі, жекешеленуі, сөйлемеуі, ашуланшақтық, жылағыштық, жүрек тұсының ауруы, жиі соғуы, беттің қызаруы, тершеңдік; диэнцефалдық синдром - бастың қатты ауруы, кұсу, лоқсудың болуы; аяқ - қолдың едәуір треморы, аяқ - қолдардың үлкен қозғалысы (размашистые движения), гастрит, колит синдромдары байқалады. Осылармен бірге стоматит, ге-моррагиялық синдром, сілекейдің көп бөлінуі т.б. көріністер болады. Қанда лейкопения, лимфоцитоз, моноцитоз, анемия анықталады. Зәрде сынап 0,02-09 мг/л жоғары, ЭКГ - да өзгерістер миокард дистрофиясына тән.
III-ші кезең едәуір дәрежелі өзгерістерді береді. Мұнда сынапты токсикалық энцефалопатиялық синдромдар дамиды: бастың қатты ылғи ауыруы, естің өте төмендеуі кейде жоғалуы, үлкен гиперкинез бен хорея тәрізді қозғалыстар, дизартрия, гипомимия, сөйлемеу, едәуір "сынап" эретизмі және аяқ - қол сүйектерінің полиневриті, буындарының сырқырап ауруы, айқын әлсіздік, тіпті жүре алмауы. Осымен бірге парадонтоз, жаралы стоматит, геморрагиялық синдром, созылмалы нефроз, іштің ауруы, т.б. байқалады. Қанда анемия, лейкопения, тромбоцитопения көрінеді. Зәрде - сынап 0,02 мг/л-ден жоғары болады.
Емі: комплексті және индивидуалды: антидоттық, залалсыздандыру шараларын жүргізіп, метаболизм үрдісін, иммунды жүйені жақсартуға бағытталған.
1. Унитиол 5% 5-10 мл б/е немесе к/т 1-ші күндері күніне 2 - 4 рет, кейін 6 - 7-ші күндері 1 рет тағайындалады.
2. Сукцимер 5% 6 мл (0,3 г флаконда, салар алдында ерітінді су қосылады). І - ші күні 4 рет, ал кейін 3 – 2 – 1 реттен 5 күндей беріледі.
3. Натрий тиосульфаты 30 % 5 – 10 мл к/т салынады.
4. Д - пеницилламин (купренил) 300 - 600 мг тәулігіне ұзақ уақыт беріледі.
5. Глюкоза 40% 20 - 30 мл к/т аскорбин қышқылымен 10 - 15 күн.
6. Транквилизаторлар: тозепам, нозепам, элениум т.б. осыған ұқсас 2 - 3 апта беріледі.
7. Витаминдер: В - тобы, Е, А, РР; глютамин қышқылы, винпоцетин, актовегин, фибс, алоэ т.б дәрі - дәремектер алдында айтылғандарға сай ұсынылады.
8. Физиотерапиялық, санаторлық - курорттық ем мен ЕДШ, психотерапиялық емі өршіген кезінде жүргізіледі.
Еңбекке жарамдылығын сараптау. Алғашқы сатысында жұмысшыны басқа жұмысқа көшіріп немесе ауыстырып ем тағайындалады, жақсарған соң бұрынғы жұмысына қайта жіберіледі. Ауыр жағдайда МӘСК - ға жіберіп, мүгедектік беру қарастырылады.
Профилактикасы. Өндірісте сынапты басқа уы жоқ заттармен алмастыру, бақылау жүргізу. ШРЕК-ны сақтауды бақылау. Кезекті медициналық тексеруді 1 рет 12 айда, сынапты қатыстырмау егер сынапты өндіру жұмысы болса, ал басқа жағдайда 24 айда 1 рет өткізеді.