- •Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Терапия бакалавриат кафедрасы
- •Жұмыс бағдарламасы
- •2. Бағдарлама:
- •2.3 Міндеттері:
- •2.4 Оқытудың соңғы нәтижесі
- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Студенттердің өз бетінше атқаратын жұмыстың тақырыптық жоспары
- •2.8 Сабақ беру және оқыту әдістері :
- •2.9 Білімдерін және дағдыларын бағалау әдістері:
- •2.10 Ұсынылатын әдебиет: Орыс тіліндегі
- •2.11 Қосымшалар:
- •2012-2017 Оқу жылдарына жұмыс бағдарламасының басқа пәндермен келісу хаттамасы
- •2010-2011 Оқу жылына арналған ж½мыс ба¹дарламада¹ы толықтырулар мен өзгертулер
- •2013-2014 Оқу жылы
- •Оқытушылар туралы мәлімет:
- •8) Байланыс ақпараты:
- •9) Пәннің саясаты:
- •2. Бағдарлама
- •3) Оқыту мақсаттары:
- •4) Пәнді оқытудың соңғы нәтижесі:
- •7) Пәннің қысқаша мазмұны:
- •Дәрістердің тақырыптық жоспары
- •Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Кеңес беру кестесі
- •9) Әдебиет: Орыс тіліндегі
- •Қазақ тіліндегі
- •10) Оқыту әдістері:
- •11) Білімдерін бағалау белгілері және ережелері:
- •Студенттердің білім денгейін қортынды бағалаудағы рейтинг-шкаласы
- •Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Терапия бакалавриат кафедрасы
- •Дәріс комплекстері
- •3)Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстратициялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері:
- •Иллюстративты материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •Дәріс тезистері
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4) Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3)Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Дәріс тезистері:
- •4)Иллюстрациялы материал: қосымшада.
- •5)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •6)Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4.Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі с¥рақтар:
- •5)Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •- Клиникалық белгілері бойынша алдынала диагноз қою.
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5)Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4) Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттеі
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7)Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •3) Оқыту мақсаты:
- •4)Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
- •5) Білім берудің және оқытудың әдістері:
- •6) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •7) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3.Емтихан сұрақтары
- •4.Тәжірибелік машықтар тізімі
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8)Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері және бағалау критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8 )Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8 )Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4)Орындалу түрі:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7. Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау (сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •4) Орындалу түрі:
- •5) Орындалу критерилері:
- •7) Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3)Тапсырма:
- •5)Орындалу критерилері:
- •7)Ұсынылатын әдебиеттер:
- •8) Бақылау ( сұрақтар, тесттер, есептер)
- •3.Емтихан сұрақтары
- •4.Тәжірибелік машықтар тізімі
Иллюстрациялы материал: қосымшада.
Ұсынылатын әдебиеттер:
6) Қорытынды сұрақтар (кері байланыс):
1. Қорғасынның ағзаға түсетін жолдарын атаңыз.
2. Қорғасынмен уланудың дамуының негізгі патогенетикалық механизмдері.
3. Қорғасынмен уланудың негізгі клиникалық симптомдары мен синдромдарын атаңыз.
4. Созылмалы қорғасынмен улану кезіндегі негізгі емдеу әдістері мен сараптамалардың ерекшеліктері қандай?
Тақырыбы №8: Химиялық заттектер әсерінен туындайтын кәсіби аурулары. Фосфор және оның қоспаларымен уыттану.
Мақсаты: Оқыту мақсаты химиялық заттардың, фосфор және оның қосылыстарымен улану әсерінен болатын кәсіби патологиялар туралы студенттердің білімін қалыптастыру болып табылады.
Дәріс тезистері:
Қазақстанда фосфор өндірісінің дамуы - халық шаруашылығына қажеттілігі өте үлкен. Ауылшаруашылығы және көбінесе Қазақстанда фосфор тыңайтқышы дәнді егіндерінің өнімді болуына қосатын қосымша тыңайтқыш ретінде қолданылады. Қазіргі кезде Қазақстанда және Тараз қаласында үлкен СССР фосфор заводтары төмендегі өнімдері шығаруда: Сары фосфор, териналық фосфор қышқылы, екіншілік суперфосфат, монокальций - фосфат, димоний - фосфат, триполифосфат натри.
Қазіргі кезде қолданылатын технологиялық процесс, электротермиялық фосфорит және фосфор өндірілуі қоршаған ауаға фосфорлы сутегі ( фосферин) фосфорлы ошигидреет фторлы сутегі, угарлы газ, шаңның бөлінуімен байланысты. Процесс өндірістен көп мөлшерде жылу бөлінуімен жүреді.
Фосфорлы өндірістің негізгі зиянды факторлары таралу және реальді жұмысшылардың денсаулығына қауіпті дәрежесіне қарай сары фосф рдың буы ( ПДК = 0,03 мг( м3) және фосфорлы сутегі. ( фосфин , ПДК = 0,1мг/м3)б.табылады. Жұмыс зонасының ауасыңда бұл заттардың концентрациясының жоғарлауы шлак және ферра фосфордың қосылуында болуы мүмкін.
Сары фосфордың өндіріс конденция процесінде, фосфор қышқылының үш полифосфат натрии өндірісінің неитролизациясында фосфордың фосрицины өндірісінде барабанды қайта істеу кезінде болуы мүмкін ( В.А. Казловски, А.Г.Дардин) Фосфордың көп мөлшерде организмге енуі , сары фосфор және олардың қосындыларының өндіріс жағдайында, жұмыс орнының ауасында концентрацияда. көбінесе шамадан тыс, фосфорлы интоксикация дамуына қауіп төндіреді .
Фсфордың организмнен шығарылуы өкпе арқылы (шығаралған ауа арқылы) асқазан ішек тракты, зәр және тері арқылы. Фосфор буынның әсері төменгі окис пайда болуымен түсіндіріледі (Р 2О3 Р2О4) 3-4 фосфор окисі. Бұдан басқа асқазанның ылғалды кілегей қабатында фосфор қышқылына айналуы мүмкін, ол кезде фосфордың бір бөлігі элементарлы жағдайда қалуы мүмкін. Организмге түсіп фосфор ең бастысы окис және элементарль фосфор түрінде жоғары минералданған ұлпаларға дианерлейді, көбінесе сүйек бауырға.(Филов В.А. 1963ж.)
Фосфорлы интоксикация патогенезі толық зерттелмеген. Фосфор қосындыларының политроптылығы организмнің органдар мен жүйелеріне әсер етеді. Осыған байланысты фосфор зақымдану серінің механизмі күрделі көптеген және әртүрлі. Қазіргі кезде басты орнынды фосфордың басты ферменттік жүйелердің актив ілігінің бұзылуына, қышңылдану процесінің қалыпты ағуын қамтамасыз ететін және де энергетикалық ресурстың шығарылуын қамтамасыз ететін, пайда ететін осыларға мән беру керек ( Г.И.Белоскурская, В.П.Верболович, Х.С.Сабырбаева 1980; А.А.Лунашев, А.С.Некрасова 1980). Осының арқасында әр түрлі дезоранизациясы пайда болады, клеткалар, органдар және организм толығымен өмір сүруі бұзылады.
Фосфордың жалпы токсикалық әсері вицеролды органдардың және нерв жүйесінің 3-5 ж кейін фосфор массивті концентрациясында 8-12 ж кейін салыстырмалы төмен, жұмыс мекемелері үшін бірнеше ПДК - ны бірнеше жоғарлататын катологиялар мен көрінеді.
Созылмалы фос рорлы интоксикация
Бұл синдромда клиникалық белгілердің ерекшілігі. клиникалық белгілері организмнің жеке органдармен жүйелер жағынан спецификалық болып табылмайды. Бірақ белгі олардың жиынтығы интоксикацияны анықтау үшін толық болып табылады. Сонымен қатар удың әсіресе политропты сипатта көрсетеді. Бұл кезде организмнің жеке жүйелерінің клиникалық белгілері кейір ерекшіліктеріне интоксикацияға толық көңіл бөлу керек.
Организмге сары фосфордың әсерінің басты этапында және патологиялық процеске гостральды, нерв эндонрин жүйе кіреді. Басқа орган мишен бауыр болып табылады. Бұның патологиясы асқазандағы және нерв жүйесінің паралельді дамиды. Сонымен қатар жүрек қан тамыр жүйелері, тыныс алу, бүйрек, сүйек жүйелері жағынан өзгерістер қосыладьг.
Асқазан ішек трактісінің өзгерістері.
Гастрольді патология фосфордың әсер етуінің бастапқы этапында басталады. Жайылмалы гастрит дамиды, бұл кезде асқазанның жоғары дистальді кілегей бөлімдер зақымдалады. Экзогенді және эндогенді зақымдану белгілері пайда болады. Асқазанның секреторлы және маторлы функциясы фазалы өзгеріс сипатын анықтайды гипертониялықтан. Гипотониканың жағдайға дейін, асқазанды эндоспиялық зерттегенде қабыну деструктивті өзгеріс қабатын анықтайды. Сақталған (жоғары) секрециялы науқастарда жайылмалы беткей сирегипертрофиялық анықталады. Бұл кезде кілегей қабатының биооксиді гастриттің атрофиясыз кездердің болуын көрсетеді. Төмен асқазан секрециясы бар науқастарда көбінесе атрофиялық гастрит сиреп кеткені анықталады. Эндоскопия және клоксия керілгені кілегей қабатының әр түрлі өзгерісінің болуын көрсете: Беткейлі гастрит: Гастрит атрофиясыз кездердің зақымдалуымен атрофиялы гастрит метотазиелин. Кейбір жағдайларда эндоскопия бірен - саран анықталады, эрозия жалпақ түрде, тағы да ниша тәрізді симптом комплекс болады, Көбінесе, жоғарыдағы көрсетілгендер асқазандағы өзгерістер ретген суреттеде байқалады. Фосфорлы гастрит клиникасы ауырсыну синдромы және оның ұзақтығымен бөлектенеді.
Бауырдың өзгеруі.
Гепатит созылмалы фосфорлы интоксикация смндромының негізгі, орталық звеносы, өзінің клиникалық белгілеріне және ағымына «фосфорлы» гепатит көбінесе созылмалы персистирующие гепатитке жақын, бірақ оның ағымы активті ( агрессивті формаға ие) ошхын гепатомегамия болады және соңғы постненротикалық бауыр церозымен аяқталады. Ауру ошхын обдоминоилды және диспепсиялық симптоматикамен жүреді. Бұл кезде маңызды орынды айқын ауыру синдромы токсиканың гепатиттің басқа оператушысына байланысты, бауыр размерінің үлкеюі, пальпацияда қатты ауырсынуы өт жолдарының дискинетикалық бұзылуы. Бауырды функциональді зерттеу нәтижесінде гепотоциттердің түсуі және бөліп шығару функциясы бұзылуы, белноның алмасу солға жылжыған: Бөлек жағдайларда байқалмайтын гипербилурибинимия. Сывороткалық ферменттердің активтігі жиі өзгереді .Скенографиялық зерттеуде бауырдың паренхимасының дифузды өзгеруі айқын.
Бауыр тірі кезіндегі биопсиесы дифузды белокты майлы лейкоциттердің дистрофиясын және кейде некротикалық өзгерістері анықтауға көмектеседі.Токсикалық "фосфорлы" гепатит екі клиникалық вариантта дамуы мүмкін.
1. Созылмалы фосфорлы интоксикациясының негізгі белгілері. Организмнің басқа органдармен жүйелерінің зақымдалуы симптомдарының болуы:
2. Жалғыз жеке нозологиялық форма ретінде фосфорлы этиологиялы кәсіби аурулар белгісіз функциональді және органикалық басқа жүйелермен органдар өзгерісі мен байланысты. Көбінесе клиникалық вариант кәсіби стажы бар адамдарда немесе бұрын фосформен жедел уланғандарда кездеседі.
Жүрек қан тамыр жүйесінің өзгерістері.
3-5 жылдан көп стажда істеген адамдарда жүрек қан тамыр жүйесінде нейроцеркулерлы дисигоня, лабельді пульс, қан қысымының тұрақсыздығы байқалады. кейіннен нейроциркульерлы дистания, гипертониялық , гипотониялық өзгерістер т.б.
Кординальді бұзылыстар жүрек аймағында ауырсынумен басталады, жүрек қатты соғуы болады. Объективті қарағанда жүрек топтары әлсіз естіледі, жүрек ұшында систоликалық шу естіледі, жүрек шекарасы сол жаққа жылжыған ЭКГ - да жүрек функциясының автоматизмі бұзылғанын білдіреді, ол - оксиметельно- қалыптастыру процесстің қайталануының бұзылуын білдіреді және нерв жүйесінің регуляциясы өзгереді. Жүректің (қарынша, жүрекшелердің) өткізгіштігі бұзылады және реполеризация фазасы өзгереді.
Эндокринді жүйеде болатын өзгерістер.
Эндокринді жүйедегі патологиялық өзгерістер организмге фосфордың бастапқы этапқа әсер етуінде дамиды. Гипофиз гормонының тет\стестеронның радиоиммунологилық зерттеуі және де анкета арқылы сексуальды функцияны зерттеу психиатрияның орталық институтынан шығарылған сексуальды функцияның тежелуін көрсетеді. Гормональды жылжумен қамтамасыз етілген. Зерттеулер СФИ бар науқастарда бүйрек үсті және қалқанша бездерінің функциональды қасиетін тежейді. Гипофиздің аденокортикотропты және триотропты жоғарлатуымен бірге жүреді. ( Т.Ф.Косенке, Л.Д.Черниковская, Т.Ю.Юсупова)
Жүйке жүйесінде болатын өзгерістер.
Фосфордың организмге бастапқы этапында әсер етуі патологиялық процеске нерв жүйесі зақымдалады, клиникалық түрде астеноневротикалық синдром және вегетативті тамырлы дисфункциямен байқалады.
Бұл кезде аурулардың негізгі шағымдары әр түрлі сипатталады. Бас ауруларға, бас айналуға айқын жалпы әліздікке жоғары тітіркендіргішке және шаршағыштыққа ұйқысының бұзылуына, аяқтарда дифузды ауырсынуға шағымдалады. Объективті тексергенде қызыл, ақ, ревмографизм жалпы гипер гидрос немесе сіңір рефлекстерінің тежелуі, гиперестезия анықталады. Орталық нерв жүйесінен шектелген зақымдану белгілері, науқастардың кейбір жағдайларда СФИ - дің айқын дәрежесі токсиканың энцефалопатия иортинасына ұқсайды.
Объективті органикалық симптоматика онизонориямен, кілегей қабаттардың рефикстердің тексеруімен, конверсияның жетіспеуімен, мұрын ерін қатпарларының жазықтығымен, анезеорефиексиямен кішкене кистагмен ромбирг позасының тұрақсыздығымен көрінеді.
Осылайша нерв жүйесінің созылмалы фосфорлы интоксикациясы науқастарда бар, Нерв жүйесінің зақымдалынуының клиникалық симптоматикасы функциональді бұзылыстарыменен және тек айқын фосфорлы интоксикация жағдайында органикалық белгілеген және кейбір жағдайда психоорганикалық компоненттің болуымен сипатталады.
Неврологиялық симптомдардың айқындық дәрежесіне байланысты. Алғашқы белгілер астеновегетативті синдром АВС, жеңіл степень, АВС — айқын токсикалық знцеполопатия.
Бүйректе болатын өзгерістер.
Бүйректі зерттеу суммарлы және нефрон бөлікшелерінің функциональді жағдайы ХФИ. Аурумен ауыратын адамдарда бүйректің концентрациялық және фильтрациялық функциясын және секреторлы - эксреторлы функциясы түтікше (канальцевый) аппараттың функциясының төмендеуіне алып келеді.
Тірек - қимыл аппаратында болатын өзгерістер.
Көбінесе науқастар аяқ - қолдың, жамбас сүйегінің, мойын және бел аймағында түнгі уақытта үнемі ұзақ ауырсынуға шағымданады, сонымен қол және аяқта бұлшық ет және буындарда әлсіздік жүргенде жайлап, өзіне сенімсіз қадам басады.
Рентгенологиялық көрсеткіш сүйектерде өзгерісті көрсете алмайды. Кейбір жағдайларда интоксикация садлесының айқындаған кезеңдерінде трубкалы сүйектерде остеослероз перистозы, эндостоз, сүйек ми каналының тарылуы қайтадан сынуға алып келуі мүмкін.
Тыныс алу жүйесінде болатын өзгерістер.
Сыртқы тыныс алу жолының патологиясы фосфордың жергілікті әсер етуіне және шырышқа қосылуынан нәтижесінен жалпы токсикалық характерді көруімізге болады.
Науқастар мұрынның қышуына, сулы немесе шырышты бөлінділер мұрыннан ағуына, мұрынмен тыныс алудың қиындауына , мұрын қуысында құрғақтық, мұрыннан қан кету, дауыстың дырылдауына шағымдалады. Объективті көргенде шыршты қабатта өзгерістер созылмалы которальді. Гипертрафиялы, субтрофикалы, атрофия мұрыннан, жұтыну жұтқыншақта көрінеді.
Созылмалы фосфор интоксикациясы. Диагностика және клиникалық көрінісі. Созылмалы фосформен улануды диагностикалағанда негізгі синдромдарға, органдардағы патогенетикалық фосформен ерте уланғанына қарай диагностикалаймыз. Бір орган немесе жүйенің зақымдалуы фосформен уланған деп диагноз қоюға болмайды.
Диагноз қою үшін учет және анализ критериялары, аурудың кәсіби генезін анықтайтын: Санитар - гигиеналис құжаттар сары фосфор концентрациясы жайлы жұмыс орындағы, фосформен контакта қанша уақыт жұмыс істегені жайлы, салыстырмалы және үзіліспен медициналық көмек қанша рет мұқтаж болған. Интоксикация синдромымен қанша рет ауырған , биосубстраттарда құрамында фосфорды көп мөлшер болуы , көбінше қанда.
Интоксикацияны ерте диагностикалау үшін нуклеоиттың тест - адениловые нуклеотиддердің суматы количествасын АТФ (аденозинтрифосфат қышқылы) және эритроциттердің процентік көрсеткіш анықтайды. Методиканың нұсқау "Использование показателей окислительно - энергетического понициала крови в ранней диагностике хронической фосфорной интоксикации" Алма - Ата 1980; авторлар —Г.И.Белоскурская, В.Б.Верболович, Х.С.Сабырбаса.
Медициналық бақылау кезінде клинико-функциональді және лабораториялық зерттеулер нәтижесінде қанша мөлшерде фосформен зақымданғаны байқалады.
Осындай диагностика стационарда диагностикалауға болады. Егер науқастың шағмдары қайталана берсе ондай науқастың шағымдары қайталана берсе ондай науқасты қатаң түрде диспансерлік учетқа алынады. Тарапатолог және цех. дәрігері қарамағында болады.
Созылмалы фосфорлы интоксикация.
Бұл организмнің жалпы ауыруы полисиндром және динамикалық клиникалық картинасымен характерленеді: Фосфордың организмге әсер етуі өскен сайын және патологиялық процесс арғарай дамыған сайын пайда бола бастайды. Клинико-функциональді өзгерісіне , даму сатысына, 3 стадия бөлінеді.
I стадия ( интоксикацияның жеңіл түрі) Бұл стадияда ішкі органдарда функцмясының бұзылуы байқалмайды. Көбінесе байқалатын клиникалық көрініс асқазанның шыршты қабатының зақымдалуы және кинетика. Сонымен бауыр, гепатит жеңіл түрі болады. Бұл стадияға характерлі вегетативті - нервті және жүрек қан тамыр, нироциркулярлы дистония, жеңіл түрдегі стено - вегетативті синдром, эндокринді жүйенің функциональді бұзылыстары. Сыртқы тыныс алу жолынан катаралды, гипертрофиялық субтрофиялық өзгерістер мұрын қуысында , жұтқыншақ, гортанда. Сонымен сүйектерде ауырсынуда бұлшық ет әлсіздігіне, потенцияның төмендеуіне шағымданады.
II стадия ( интоксикация орта дәрежеде). Патологиялық өзгерістерді субъективті және объективті
симптомдарды , органдарда болатын өзгерістерге қарап диагностикалаймыз. Гастриттің симптом комплексі айқын байқалады . Эндоскопиялық зерттеулерде көптеген эрозия байқалады. яғни секреция төмендеген дегенде атрофиялық гастрит пайда болуы мүмкін. Гепотобилиярлық система бойынша токсикалық гепатитті прогрессирленгенде клиникалық көрінісі активті формаға өтеді , гепатолиаға ауысады , айқын ауырсыну синдромы, өт жолдарында дискенезиялық қозғалыс болады .
Нерв системасында астеновегетативті синдромының айқын болуымен негізделеді. Токсикалық миокардиодистрофияда фонокардиограммаға қарағанда ЭКГ өзгергенімен дәлелденеді. Жоғарғы тыныс алу жолдарында шырышты қабатта атрофияның өзгерістері болады. Сүйек , бүлшық еттегі ауырсынулар шыдатпайтын күйде болады. Рентгенологиялық тәсілмен сүйектерде өзгеріс байқалмайды. Жыныстық қабілеті төмендейді.
III стадия ( уландырудың ауыр түрі)
Орган және жүйелердің патологиясы орагнодистрофиялық өзгеріске алып келеді. Организмнің қажетті физиологиялық жүйесінің қайтымсыз ауыр күйге алып келеді. III стадияда науқастың жағдайы нашарлап, орган және жүйелердің функциясы нашарлап айқын байқалады. Тірек қимыл жүйесінде сүйектердің сынуы байқалады. Сонымен уланудың бұл ауыр түріне ауыр агрессивті токсикалық гепатит бауыр цирозына айналуы, нерв системасында токсикалық энцефолопостия, психоорганикалық синдромна айналады. Бұл стадияда барлық науқастарды жыныстық функциясының төмендеген деп толық санауға болады. Жүрек бұлшық еттері және т.б. Органдарда қауіпті өзгерістер туындайды.
III стадия науқасты толық мүгедікке алып келеді.
Созылмалы фосфор - интоксикацичсында НІІИ кәсіби аурулар бөлімінде фосфор зауытының мед.санчастінің клиникалық диагностикалық классификациясы бойынша екіге бөлінеді.
1. Созылмалы фосфор интоксикациясы жеңіл түрі (1-я стадия). Созылмалы токсикалы гепатит. Созылмалы гастрит секреторлы функциясының жоғарылауы өршу фазасында. Астеновегетативті сипдром жеңіл степень созылмалы шнертрофшенің рейно - фариниет. Импотенсияның алғашқы пайда болу кезеңі: Рекомендация: 2 айға жұмыстан босату. Амбулаторияда емделу. Санатория - профилактория, санаторлы - курортты жерлерде емделу. ВТЭК-жіберіледі. Фосфориен жұмыс істеуден босатады.
2. Созылмалы фосфориен интоксикация орта дәрежеде ( 2 стадия) созылмалы токсикалық гепатит активті түрі. Созылмалы гастрит секрет төмендеуімен өрлеу фазасында токсикалық миокардиодистрафия, астеновегетативті синдром олехит түрі. Созылмалы атрофиялы пинфонгинит импотенция.
Ұсыныстар: фосформен контакта болмау. ВТЭК жіберу. Стациоарда, амбулаторияда, санаторияда профилакторияда емделу. Диспансерлік бақылауда болады.
1. Бірінші стадияда функциялдық бұзылыстар пайда болып қайтадан ауырса, ондай науқастарды емделу үшін 2 айға жұмыстан босатуға рұқсат беру керек. Емделіп шаққаннан кейін қайтадан жұмысқа келу үшін санитарлы -гигиеналық және контакты азайту қажет. Егер емнен кейін жұмысқа шығып аурудың клиникалық белгілері қайталанса ВТЭК кәсіби ауруы бойынша фосфорин уланбайтын басқа жұмысқа ауыстырады.
2. Екінші, үшінші стадияда органдардың жұмысын істеуі өте төмендейді, клиникалық белгілер айқын байқалады. Бұндай кезде жұмыс істеуді контактта болуды жедел түрде тоқтату керек. Науқас ұзақ емделеді, ВТЭК арқылы басқа жұмысқа орналастырады.
Бұндай науқастар медицина - санитарлық бөліктің дәрігеріне диспансерлік учетта тұрады. II стадияда фосфорин улануда. Мүгедектікке беру үшін ВТЭК – кәсіби мүгедектікке анықтап жұмысқа жарамсыз деп табылады. III стадияда науқас толығымен жұмысқа қабілетін жоғалтқан.