Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Қазакстан тарихы az.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
474.11 Кб
Скачать

/. XIX г. Бірінші жартысындағы Қазақстан мәдениеті.

1068Қазақтар араб тілінде оқыды.

1069.XIX г. білімін жалғастыру үшін ауқатты ата-аналар балаларын жіберді - Бұқара, Ташкентке.

1070.Азиялық училище 1789жылы ашылды.

1071 . І813ж. Орынборда ашылған әскери училищелер Ресейлік билеу әкімшілігі үшін шиновниктер даярлаумен айналысты.

1072.1831ж. қыркүйекте орысша білім беретін училище ашылды - Семейде.

1073.1836ж. жанында қазактар үшін интернаты бар училище Өскеменде ұйымдастырылды.

1074Неплюев кадет корпусы - 1844ж. Орынборда құрылды.

1075."Бөкей мен Мәулен" повесінің авторы - Даль.

1076. Пушкиннің Жайық жағасына келуі Пугачев котерілісіне байланысты(1833).

1077. Пушкиннің Орынбор жерінде болғанда жазған еңбегі - «Пугачев бүлігінің тарихы».

1078. Пушкин «Қозы Көрпеш Баян сұлу» поэмасын қағазға түсірді.

1079.Каспий теңізін зерттеген - Корелин.

1080.19г. 1 -ші жар. Қаз-н туралы құнды еңбек жазған - Левшин.

/. XIX ғасырдың 1-ші жартысындағы қазақ әдебиеті..

1081.МахамбетӨтемісұлы 1804-1846жж.

1082.Махамбетті Жәңгір хан ұлы Зұлқарнайынмен қосып оқуға жіберді - Орынборға (1824-1829).

1083.Махамбеттің түрмеде отырған жылы - 1829ж.

1084.Махамбеттің Бөкей ордасы билеушілеріне ашық білдірген өлеңі - Баймағамбет сұлтанға арналған өлеңі.

1085. Суырып салма өнерді жетілдірген - Шернияз.

1086.Алматы облысы Жамбыл ауданына қарасты Қарақыстақ деген жерде дүниеге келген - Сүйінбай Аронұлы (1822-1895).

1087. Ірі эпик ақын, жастай екі көзінен бірдей айырылған - Шөже Қаржаубайұлы.

1088.«Қозы Көрпеш-Баян Сұлу» жырының ең көркем нұсқасы - Шөженің айтуымен таралған.

1089.Ш.Уәлиханов суырыпсалма өнерін жоғары бағалаған - Шөже.

/. Қазақстандагы І867-68жж-гы реформа.

1090.1865ж. Патша үкіметі XIX ғ-ң 60-жылдары Қазақстанның басқару жүйесін өзгерту үшін - Бутков басқарған комиссия құрылды. 1091Комиссия қазақдаласын 2 облысқа бөлуді ұсынды.

1092.1868ж-га дейін Қазақстанда 2 генерал-губернаторлық болды (Батыс, Шығыс).

1093.1865ж. Қазақ өлкесін басқару ісін өзгертуді дайындау ішкі істер министрлігі кеңесінің

1094. мүшесі Гирс басқарған «Дала комиссиясына» жүктелді.

1095.1865ж. 5 маусымда II Александр патша өмірі бойынша дайындалған - өлкені зерттеп білу.

1096.Қазақстанды билеуді халыктың өзін-өзі басқару негіздерінде қайта кұруды талап еткен - Ш. Уэлиханов.

1097.11 Александр патша «Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару туралы ережені» - 1867ж. шілдеде бекітті.

1098.«Торғай, Орал, Ақмола, Семей облыстарын басқару туралы уақытша ережені» - 1868ж. қазанда бекітті.

1099.0рынбор мен Торғай облысы Орынбор генерал-губернаторлығына бағынды.

1100.Жетісу, Сырдария облыстары Түркістан генерал-губернаторлығына бағынды.

1101 .Акмола, Семей облыстары Батыс генерал-губернаторлығына бағынды.

1102.1872ж. Бөкей хандығының жері Астрахань губерниясына кірді.

1103. Маңғыстау приставтығы Закаспий облысына енгізілді.

1104. 1867-68 ж-ғы реформаның бір түйінді жері - әскери және азаматтық биліктің генерал- губернатор қолына шоғырлануы болды.

1015.Түркістан генерал-губернаторлығына Қытай мен Иран сияқты елдермен дипломатиялық келіссөз жүргізуге рұқсат берілді.

1016.Облыс басында әскери губернатор отырды.

1107.Облыстық басқарма 3 бөлімнен тұрды - шаруашылық, сот және жарлықты іске асыру Облыстар уездерге бөлінді.

1108.Ауылдарға енген шаңырақтар саны - 100-200.

1109.Уез бастықтарын генерал-губернатор тағайындады.

1110.Салыкқан босатылған - Шыңғыс тұқымдары.

1111 .Отырықшы елді мекендерінде полициялық және басқару билігі ақсақалдар қолына берілген облыс - Сырдария.

1112.Губернатор бекіткен Қазақстандағы отаршылдық сот жүйесінін төменгі буыны - билер мен қазылар соты; оларды бекітті әскери губернатор.

1113.1867-68жж. реформа бойынша әкімшілік басқару - 5-ке бөлінді.

1114.Капиталистік кұбылыстар ене бастады - ХІХғ.соңы.

ХІХ ғ.-ң 60-70 жылдарындағы қазақ халқының азаттық күресі

1115.Қазақ даласы бойынша бәріне міндетті «Шаңырақ салығы» енгізілді: 1-3 сомға дейін.

1116.Орал мен Торғай облысындағы көтеріліс (1867-68ж.): уақытша ережемен байланысты еді.

1117.Көтеріліс басшылары - жеңілдіқтерінен айырылған ру басшылары еді.

1118.1869ж. Фон Штемпель басқарған топқа көтерісшілер Жамансай көлі маңында шабуыл жасады.

1119.1869ж. наурыз-маусым айларында шаруалар өз феодалдарына қарсы 41 шабуыл жасады.

1120Көтерілісшілер саны – 3 мың.

1121 Маңғыстаудағы көтерілісті басу үшін әскери құрама әкелінді - Кавқаздан.

1122.1870ж. Маңғыстау көтерілісшілерінің басшылары - Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайүлы.

1123.«Бұларды келістіріп жазалау керек» деген - әскери министр Милютин.

1124. Адай елі 2жылдың ішінде160 мың сом салық төлеуге тиіс еді.

1125.1870ж. Маңғыстау көтерілісі кезінде қазақ шаруаларының рухын көтерген - Рукин отрядының талқандалуы.

1126. Көлұлы басқарған 3000-ға жуық шаңырақ 1870ж. желтоқсан айында Хиуа хандығына өтіп кетті.

1127.Көтерілістің жеңілуінің бір себебі - рулық-патриархалдық құбылыстардың сақталып қалуы.

1128.Маңғыстау көтерілісінің ерекшелігі - жалдамалы жұмысшылардың қатысуы.

1129. Адайлықтар соғыс шығыны ретінде 90000 қой өткізуге міндеттенді.

1130.1870ж. көтеріліс орталығы - Маңғыстау.

Қазақстанда капиталистік қатынастардың дами бастауы

1131. Қазақстанға қоныс аудару – ХІХ ғ-ң 60-жылдар ортасында басталды.

1132. Шымкент, Әулиеата, Ташкент уездерінде 1884-1892ж. аралығында құрылған

1133.қоныстар саны -37.

1134.1868ж. «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру туралы» уақытша ереже қабылдаған-Колпаковский.

1135.1868-80жж қоныс аударушылардың көп келген аймағы - Жетісу.

1136.Жан басына 30 десятина жер берілді.

1137. Ауылдық пролетариаттың әлі қалыптасып үлгермеген тобына жататын - қазақ жатақтары.

1138.Бөкей ордасында тұңғыш жәрмеңке 1832ж. ашылды.

1139.ХІХғ.жәрмеңкенің басты дамыған өңірі - Ақмола облысы.

1140.Қарқаралы уезіндегі жәрмеңке 1848ж. Қоянды деген жерде ашылды.

1141.1883ж. жаңа ережеге сай шаруалар салықтан 3 жылға босатылды.

1142.1893ж. 15 десятина жер бұрын қоныстанған шаруаларға берілді.

1143. Мемлекеттік банктің бөлімшелері ашылған қалалар - Петропавл, Семей, Орал, Омбы, Верный.

1144.ХІХғ. соңында халық көп қоныстанаған қалалар - Орал, Верный.