3.2 Жұмысты орындау реті

3.2.1 Электрмеханикалық құралдарды қолдану.

Құралдардың параметрлерін 1-кесте енгізу

1-кесте – Құралдардың параметрлері
Амперметр: бөлу бағасы  = ; өлшеу шегі IН = [ А]; ішкі кедергі RА= [Ом]; дәлдік класы КА = [ %].	Вольтметр: бөлу бағасы  = ; өлшеу шегі UН = [В]; ішкі кедергі RV = [Ом]; дәлдік класы КV = [%].

2) (1-сурет,а және б) сәйкес сұлба жинау, Е = 3В.

R_X = 15 … 30 Ом Р33 типіндегі кедергі магазинінде ұсынылады.

Өлшеу нәтижелерін 2-кесте енгізу.

2-кесте – Амперметр және вольтметр әдісімен R_X кедергіні өлшеу

Құралдардың көрсетуі және есептеулер	Сұлба 1	Сұлба 2
Амперметрдің көрсетуі I .., A Вольтметрдің көрсетуі U, В Кедергі Rизм = U/ I, Ом Әдістемелік қателік Ом % Аспаптық қателік и , Ом и , % Өлшеу нәтижесі R=Rизм  R

3.2.2 Сандық құралдарды қолдану

1) (1сурет,а) сұлбасы үшін 1 және 2 пункттерді орындау.

3.2.3 Тапсырма

Электрмеханикалық және сандық құралдар үшін:

- құралдарды қосудың әр түрлі әдістерін пайдалана отырып берілген кедергіні өлшеу;

- кедергінің нақты мәнін анықтау;

3.3 Бақылау сұрақтары:

1) Амперметр және вольтметр әдісінің артықшылықтары мен кемшіліктері.

2) Екі сұлба да бірдей әдістемелік қателіктер бере ала ма?

3) Жанама өлшеудің салыстырмалы қателігі неге тең?

4) Өте аз кедергілер үшін амперметр және вольтметр әдісі ыңғайлы ма?

5) Сандық құралдарды қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері

6) Қоректендіру көзінің кедергіні дәл өлшеуге ықпал ете ма?

№4 Зертханалық жұмыс. LabView бағдарламасындағы компенсатор сұлбасының моделі

Жұмыстың мақсаты: компенсациялық әдісті қолданылатын өлшеу құралдарының қателіктерін ескере отырып оқып үйрену.

4.1 Теория

Компенсациялық сұлбада екі қоректену көзі бар : өзгертілетін кернеу U_x және үлгілі кернеу U₀ (4.1 сурет).

4.1 Сурет – Компенсациялық әдіспен кернеуді өлшеу сұлбасы

Кернеу бөлгішпен өзгертілген өлшенетін кернеу

тең болады, мұндағы k – кернеу бөлгіш коэффициенті, k = R₂/(R₁ + R₂).

Потенциометрден (R) алынатын кернеу

Болады, мұндағы R_x – потенциометрдің төменгі шығысымен қозғалтқыш арасындағы кедергі; R – потенциометрдің толық кедергісі.

Екі қоректену көзінен шыққан токтар қарама-қарсы бағытталған. Сондықтан потенциометрдің R_x кедергісін өзгерте отырып токтардың тепе-теңдігін алуға болады, бұл келесі шарт орындалса ғана мүмкін

Сонда

(4.1)

Потенциометр (4.2 сурет) меншікті кедергісі жоғары материалдан жасалған сым 2 оралған каркастан 1және осьқа бекітілген ток алынатын қозғалтқыштан 3 тұрады.. Қозғалтқыш сымды 2 жанап өтеді. Көрсетілген құрылымда қозғалмалы қозғалтқышы бар контакт қозғалмайтын ток алынатын сақина 4 көмегімен іске асырылады.