
- •Жаратылыстану-техникалық факультеті География және экология кафедрасы
- •Пән:Экология және тұрақты даму
- •Құзіреттілік түйіндері
- •Баға қоюдың критерилері
- •Дәрістердің күнтізбелік-тақырыптық жоспары
- •Практикалық (семинарлық) сабақтардың күнтізбелік-тақырыптық жоспары
- •Осөж сабағына әдістемелік нұсқау
- •Глоссарии
- •Дәрістерге қысқаша конспектілер
- •1.Экологияның бөлімдері: Аутэкология, Демэкология, Синэкология, Ғаламдық экология.
- •2.Орнықты даму» терминінің пайда болу тарихы
- •3.Экологиялық проблемалар, олардың осы заманғы экономикалық және саяси үрдістерді алатын орны мен рөлі.
- •1. Популяция туралы түсінік.
- •2. Популяцияның статикалық сипаттамасы
- •3. Популяцияның динамикалық сипаттамасы
- •Бірлестіктер экологиясы (биоценология) ретінде әр түрлі түрлерге жататын популяциялар (өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер) жиынтығын біртұтас организмдер деңгейінде зерттейді.
- •Экожүйедегі энергия ағысы Биосферадағы биогеохимиялық айналым
- •XX ғасырдың соңындағы орнықты даму
- •Әлемдік экологиялық проблемалар қүрылысы
- •1.Қазақстан Республикасының табиғи ортасын тұрақсыздандыру процестері, себептері мен салдары.
- •2.Ядролық сынақтардың адамзатқа тигізетін зардаптары.
- •3.Қазақстандағы экологиялық проблемалары.
- •Топырақтын ауыр металдармен ластануының қалалар мен аймақтар бойынша көрсеткіші
- •Қазақстан жеріндегі радиациялық апат аймақтары
- •Пайдаланылған әдебиеттер
- •Оқытудың сырттай формасы үшін күнтізбелік-тақырыптық жоспар
- •Экология және тұрақты даму пәнінің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы
- •1. «Рим клубының» негізін салған қайраткер:
- •2. Экожүйелердің құрылысын, қызметі мен дамуын зерттейтін сала:
- •3. Адаптация дегеніміз, бұл:
- •5. Берілген организмдер жұптарының қайсына "жыртқыш-жемтік"қарым-қатынасы тән:
- •6. В.И.Вернадский Жердің қандай аймағын Биосфера деп түсінген?
- •10. Ормандық экожүйенің бірінші қоректік деңгейін қандай организмдер иеленеді:
- •11. Төменде келтірілген анықтамалардың қайсысы бәсекелестік құбылысын түр аралық қатынастар тұрғысынан қарағанда неғұрлым дәл және толық сипаттайды?
- •1. Синэкология нені зерттейді:
- •2. Экология ғылымының “экологиялық болжам” деп аталатын бөлімі немен шұғылданады?
- •1. Демэкология нені зерттейді:
- •8.Популяция саны бірнеше жыл бойы тұрақты болуы мүмкін, егер:
- •1. «Адамның қоршаған ортасы» ұғымы қандай, бір-бірімен байланысты, екі бөлімнен (компонеттен) құралады:
- •1. Өнеркәсіптің экологиялық принциптері мен стратегиясы дамудың қандай жолдарын қарастырады:
- •2. В.Шелфордтың "толеранттық" заңына сәйкес :
- •3. Экологиялық факторлардың көпшілігі бойынша толеранттылық ауқымы тар организмдер қалай аталады:
- •4. Популяцияның статикалық сипаттамаларына не жатады:
- •5. Экологиядағы 10% ережесіне сәйкес:
- •1. Биосфераның орнықтылығы неге тәуелді:
- •2. Ю.Либихтың минимум ережесі мен в.Шелфордтың толеранттық заңының арасында айырмашылық бар ма?
- •1. Экология ғылымының “демэкология” деп аталатын бөлімі мынадай мәселені зерттейді:
- •2. Экологияның қолданбалы маңызы неден білінеді?
- •3. Мұхиттың терең қабаттарына тіршіліктің таралуын абиотикалық факторлардың қайсысының шектеу ықтималылығы жоғарылау?
- •4. Туылым мен өлім-жітім көрсеткіштері қандай өлшем бірліктері арқылы өрнектеледі?
- •5. Өсімдіктер экожүйеде қандай қызмет атқарады?
- •1. Қауымдастық құрамындағы табиғи популяциялардың құрылымы мен санын зерттейтін экологияның бөлімі:
- •2. Экологияның міндеттерінің бірі:
- •3. Келтірілген экологиялық фактолардың қайсысы тропикалық ормандағы шөптесін өсімдіктердің тіршілігін шектейді?
- •4. Популяцияның максималды туылымы дегеніміз, бұл:
- •5. Табиғи экожүйелердің орнықтылығы неге байланысты емес:
- •6. Биосфералық қорықтар құрудың мақсаты:
- •6. Табиғатты қорғау дегеніміз – бұл:
Баға қоюдың критерилері
Бақылау түрі |
Максималдық баға |
Оқытушының журналына балл қойылатын мерзімі |
Ағымдық бақылау: Қатысу: 1сағат – 5 балл Үй тапсырмасын орындауы Практикалық сабақтың орындалуы Белсенділігі (лекция ОСӨЖ барысындағы жауаптары, т.с.с.) ОСӨЖ |
100 10 20 15 10
40 |
Әр аптада |
СӨЖ 1 Тапсырма 1 Тапсырма 2 Тапсырма 3 |
100 30 30 40 |
4- апта |
СӨЖ 2 Тапсырма 1 Тапсырма 2 Тапсырма 3 |
100 30 40 30 |
7- апта |
СӨЖ 3 Тапсырма 1 Тапсырма 2 Тапсырма 3 |
100 20 40 40 |
11- апта |
СӨЖ 4 Тапсырма 1 Тапсырма 2 |
100 50 50 |
14-апта |
Аралық бақылау 1: Коллоквиум Сұрақ 1 – баға 1 Сұрақ 2 – баға 2 Сұрақ 3 – баға 3 Қорытынды баға: (баға1+баға2+баға3)/3 |
100 30 30 10 40 |
8 - апта |
Аралық бақылау 2: Бақылау жұмысы Сұрақ 1 – баға 1 Сұрақ 2 – баға 2 Сұрақ 3 – баға 3 Қорытынды баға: (баға1+баға2+баға3)/3Қорытынды баға: (баға1+баға2+баға3+баға4+баға5)/5 |
100 30 30 10 40 |
15 - апта
|
Дәрістердің күнтізбелік-тақырыптық жоспары
№ |
Тарау бойынша дәрістердің тақырыбы |
Сағат саны |
апта |
Әдебиеттер |
1 |
Экология ғылым ретінде анықтамасы. Экология пәні, мазмұны, мақсаты мен міндеттері. Экология ғылымының қалыптасу кезеңдері және құрылымы. Экологиялық зерттеу әдістері. |
1 |
1 |
[1],[2],[3] |
2 |
Экологияның бөлімдері: Аутэкология, Демэкология, Синэкология, Ғаламдық экология. «Орнықты даму» терминінің пайда болу тарихы. Экологиялық проблемалар, олардың осы заманғы экономикалық және саяси үрдістердЕ алатын орны мен рөлі |
1 |
2 |
[1],[4],[8] |
3 |
Дара организмдер экологиясы. Ю. Либих "Минимум заңы" В.Шелфордтың төзімділік (толерантность) заңы Стенобиоттық және эврибиоттық организмдер. |
1 |
3 |
[2],[5], [6] |
4 |
Популяциялық экология – демэкология. Популяция туралы түсінік. Популяцияның статикалық сипаттамасы. Популяцияның динамикалық сипаттамасы |
1 |
4 |
[2],[5], [6] |
5 |
Қауымдастықтар экологиясы -.синэкология. Бірлестіктер экологиясы (биоценология) ретінде әр түрлі түрлерге жататын популяциялар (өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер) жиынтығын біртұтас организмдер деңгейінде зерттейді. Организмдер бірлестіктерінің қалыптасуы, құрылымы, динамикасы, қарым-қатынастар, энергия және зат алмасулар, сандық және сапалық өзгерістер, биологиялык өнімділігі мен бірлестіктердің тұрақтылығы туралы жан-жақты мәселелер қаралады. |
1 |
5 |
[2],[5], [6] |
6 |
Биосфера және оның тұрақтылығы. Биосфера туралы концепцияның қалыптасуы. Биосфера және ноосфера туралы В.И.Вернадскийдің ілімі, тірі зат концепциясы. Тірі заттың әлемдік ролінің анықталуы. Антропогендік әрекеттік концепциясы күшті геологиялық және геохимиялық факторлар ретінде. Экожүйедегі адамның орны мен ролі. Казіргі кезең биосферасы. Биосферадағы заттар айналымы.Әлемдік биогеохимиялық циклдар. В.И.Вернадскийдің негізгі биогеохимиялық заңдары. Өндірістің дамуы және қоршаган ортаға түсетін салмак. |
1 |
6 |
[2],[5], [6] |
7 |
Тұрақты даму. Әлеуметті-экологиялық дағдарыс және тұрақты даму. Тұрақты қоғам моделі, оның іске асу касиеттері мен принциптері. Тұракты дамуды қамтамасыз етуде халықаралық қызмет атқару. Тұрақты даму теориясын ғылыми анықтауда халықаралық ұйымдардың қызметі (NEF-New Есоnоmіс, Fоundation, Халықаралық тұрақты даму институты, МИУР, Канада, БҰҰ қызметі). |
1 |
7 |
[2],[5], [6] |
8 |
Табиғи қорлар және табиғатты тиімді пайдалануҚорғалатын территориялар қоршаған ортаны қорғаудың бір түрі ретінде. Генетикалық әртүрлілікті қорғау. Биосфералық резерваттар. Биосфералық резерваттарды дамытудағы Севиль стратегиясы. Қызыл кітап. Халықаралық ұйымдардың кұжаттары. Жердің табиғи қорларының сипаттамасы. Табиғи қорлардың классификациясы және онымен адамзатты қамтамасыз ету проблемасы. Жердің табиғи қорларының сипаттамасы: литосфера, гидросфера және атмосфера. Табиғи қорлардың классификациясы және онымен адамзатты қамтамасыз ету проблемасы. |
1 |
8 |
[2],[5], [6] |
9 |
Қазіргі кезеңнің әлемдік экологиялық мәселелері. Ауылшаруашылық, өңдірістің даму нәтижесінде пайда болған экологиялық мәселелер. Ауа, топырақ, Әлемдік мұхиттың ластануы. Қоршаған ортаның ластануының тірі организмдерге әсері.Қазіргі кезеңнің әлемдік экологиялық мәселелері: климаттық өзгерістер, озон қабатының әзгеруі, қышқыл жаңбырлар,шөлдену,биологиялық әртүрліліктің азаюы. Пестицидтерді пайдаланудың экологиялық салдары. Ауылшаруашылыққа зиян тигізетін, улы химикаттарға тұрақты түрлердің пайда болуы. |
1 |
9 |
[2],[5], [6] |
10 |
Кәзiргi экологиялық әлеуметтік дағдарыс және тұрақты дамуы. Халық санының өсуі. Және оның сапалық көрсеткіштерінің өсуі. Туылым мөлшеріне әсер ететін факторлар. Урбандалу проблемалары. Кедейшілікпен табыстың әдіоетсіз бөлінуі. Энергетикалық дағдарыс проблемалары және олардың шешілу жолдары. Әлемдік азық түлік проблемаларының шешілу жолдары. Әлеуметтік экологияның пәні жөне міндеттері, қалыптасу тарихы |
1 |
10 |
[2],[5], [6] |
11 |
Табиғатты қорғау және тұрақты даму. Қоршаған ортаны қорғаудың принціптері мен әдістері. Ерекше қорғалаиын табиғи территориялар. Генетикалық алуандықты қорғау. Биосфералық резерваттар. Қызыл кітап және оның биологиялық алуандықты сақтаудағы рөлі. Экологиялық білім экологиялық сауттылықы |
1 |
11 |
[2],[5], [6] |
12 |
Қазақстан Республикасының тұрақты дамуының өзекті экологиялық проблемалары. 1.Қазақстан Республикасының табиғи ортасын тұрақсыздандыру процестері, себептері мен салдары. Ядролық сынақтардың адамзатқа тигізетін зардаптары. Қазақстандағы экологиялық проблемалары. |
1 |
12 |
[2],[5], [6] |
13 |
Қазақстан тұрақты даму жолында. Қазақстан су ресурстарын басқару: басқарудың жалпы принціптері мен міндеттері; су ресурстары және азық – түлікпен қамтамасыз ету; суларды қорғаудың құқықтық қырлары; шекаралар арқылы ағып өтетін (трансшекаралық) өзендердің жағдайы. Жылыжай газдарының шығарылуын (эмиссиясын) төмендетудің ұлттық статегиясын жасау. Озон қабатын қорғау. Озон қабатына әсер етуші факторлар. |
1 |
13 |
[1],[2],[3] |
14 |
Қазақстан тұрақты даму жолында. Қазақстанның адами дамуы. Қазақстан адами даму тұжырымдамасын таратудағы БҰҰДаму бағдарламасының рөлі. Қазақстандағы адами дамуы жөніндегі Ұлттыық есептерді даярлау.Адами даму деңгейін анықтайтын негізгі көрсеткіштер және олардың Қазақстандағы динамикасы. Адам даму мен орнықты даму арасындағы байланыстылық. |
1 |
14 |
[5],[6], [8] |
15 |
Қорытынды дәріс |
1 |
15 |
[1],[3], [8] |
|
Барлығы |
15 |
15 |
|