10. Ормандық экожүйенің бірінші қоректік деңгейін қандай организмдер иеленеді:

1. жапалақтар;

2. бұландар;

3. мүктер;

4. қояндар;

5. тиындар.

11. Төменде келтірілген анықтамалардың қайсысы бәсекелестік құбылысын түр аралық қатынастар тұрғысынан қарағанда неғұрлым дәл және толық сипаттайды?

1. бір түр екінші түрді азық көзі ретінде пайдаланатын түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

2. екі не одан да көп түрлер қандай-да бір шектеулі ресурсты пайдалануға ұмтылатын түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

3. бір түр екінші түрді азық көзі ретінде пайдалана отырып жемтігін бір сәтте өлтіретін, түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

4. бір түр екінші түрге пайда келтіретін түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

5. бір түр екінші түрдің ықпалына еш жауап қайтармайтын түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі).

12. Қайталанған сукцессия дегеніміз бұл:

1. популяция мүшелерінің нақтылы бір территорияда таралуы;

2. организмдер арасындағы бәсекелестік қарым-қатынас;

3. табиғи катаклизмдер (апаттар);

4. шаруашылық іс-әрекеттердің нәтижесінде табиғи экожүйелердің бұзылуы;

5. бұзылған территорияларда өсімдіктер қауымдастығының қалпына келу процессі.

13. Биосфераның тірі затының энергетикалық қызметінің мәні:

1. жер жамылғысындағы құнарлы топырақ қабатының пайда болуы;

2. өлі органикалық заттың ыдырауы;

3. фотосинтез процесі барысында күн энергиясының жинақталуы;

4. жануарлар дүниесінің түр әралуандылығының артуы;

5. табиғатта шашыраңқы түрде кездесетін заттардың атомдарының организмдердің денесінде жинақталуы.

14. Биосфераның жоғарғы шекарасы немен шектелген:

1. СО₂;

2. О₃;

3. Н₂О;

4. N₂;

5. C₂Н₂О₅.

15. Төменде келтірілген анықтамалардың қайсысы дұрыс:

1.биосфераның тірі заты жердің топырақ қабатын қалыптастырады;

2.биосферадағы болып жатқан процестер термодинамика заңдарына бағынбайды;

3.биосфера тұйық жүйе болып табылады;

4.тіршілік жердің барлық геологиялық қабаттарын толық қамтиды;

5.тірі организмдер топырақ құрамына әсер етпейді.

8 – вариант

1. Синэкология нені зерттейді:

1. өсімдік организмінің тыныс алу қарқынын;

2. организмнің әртүрлі климаттық жағдайлардағы адаптивтік

(бейімделушілік) қасиеттерін;

3. организм өмірінің ұзақтығын;

4. организмнің өсу жылдамдығын;

5. қауымдастықтың түрлік құрамының уақытқа қатысты өзгеруін.

2. Экология ғылымының “экологиялық болжам” деп аталатын бөлімі немен шұғылданады?

1. ірі су қоймаларын салудың экономиялық пайдасын анықтаумен;

2. кәсіптік көлемде ауланатын жануарлардың табиғи популяцияларының қандай бөлігін пайдалануға болатынын анықтаумен;

3. антропогендік факторлардың ықпалынан болатын табиғи орта компоненттерінің өзгерістерін қадағалаумен;

4.антропогендік әрекетке байланысты күрделі тізбекті реакциялар нәтижесінде табиғи ортада болуы ықтимал тұрақты өзгерістерді болжаумен;

5. жануарлардың мінез-құлқына қарап жер сілкіністерді алдынала болжаумен.

3. Күн энергиясын пайдалана отырып, бейорганикалық қосындылардан органикалық зат түзетін организмдер қандай топқа жатады:

1. гетеротрофтар;

2. консументтер;

3. автотрофтар;

4. редуценттер;

5. детритофагтар.

4. Популяция тығыздығы дегеніміз, бұл:

1. популяция құрамындағы дара организмдердің жалпы саны;

2. популяция құрамындағы әртүрлі жынысты дара организмдердің ара салмағы;

3. популяция құрамындағы әртүрлі жастық топтарға жататын органимдердің саны;

4. аудан немесе көлем бірлігіне шаққандағы дара организмдердің орташа саны;

5. бір аналықтың бүкіл өмірі бойында берген ұрпақтарының саны.

5. Табиғи қауымдастықтарда жыртқыштар қандай қызмет атқарады?

1. жемтік популяцияларын жояды;

2. жемтік популяцияларының санының өсуіне жағдай туғызады;

3. жемтік популяцияларын сауықтырып, олардың санын реттеп отырады; 4. жемтік популяцияларының санына еш әсері болмайды;

5. жемтік популяцияларымен азықтық ресурстар үшін бәсекеге түседі.

6. Жердің тірі организмдер қоныстанған қабықшасы қалай аталады:

1. тропосфера;

2. атмосфера;

3. гидросфера;

4. биогеоценоз;

5. биосфера.

7.Экологияның міндеттерінің бірі, мыналарды зерттеп білу:

1. тірі организмдердің кеңістіктегі таралу заңдылықтарын;

2. өсімдік жасушасының құрылыс ерекшеліктерін;

3. табиғи сулардың химиялық құрамын;

4. көлдердің температуралық режимін (температурасының өзгеру ерекшеліктерін);

5. Жер қыртысының құрылысын.

8.Туылым дегеніміз - бұл:

1. популяцияның шексіз өсуге қабілеттілігі;

2. уақыт бірлігі арасында дүниеге келген дара организмдер саны;

3. организмнің сыртқы тітіркендіргіштергі жауап қайтару қабілеті;

4. популяция мүшелерінің таралуға бейімділігі;

5. популяцияның іштей реттелуге қабілеттілігі

9. Ірі сүт қоректі жануарларға тірі қалу қисық сызықтарының қандай түрі (формасы) тән?

1. ойық;

2. дөңес;

3. тік көлбеу сызық;

4. сатылы;

5. аталғандардың қисық сызық формаларының бірі де сәйкес келмейді.

10. Сулық экожүйенің бірінші қоректік деңгейін қандай организмдер иеленеді:

1. моллюскалар;

2. шая тәрізділер;

3. итбалықтар;

4. фитопланктон;

5. зоопланктон.

11. Төменде келтірілген анықтамалардың қайсысы жыртқыштық құбылысын түр аралық қатынастар тұрғысынан қарағанда неғұрлым дәл және толық сипаттайды?

1. әсерлесуші екі түр біріне-бірі жағымды әсер ететін түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

2. қандай-да бір шектеулі ресурс үшін бір түр екінші түрмен бәсекелестікке түсетін түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

3.бір түр екінші түрді азық көзі ретінде пайдалана отырып жемтігін бір сәтте өлтіретін, түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

4. бір түр екіншісіне пайда келтіретін түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі);

5. бір түр екінші түрдің ықпалына еш жауап қайтармайтын түр аралық қарым-қатынас формасы (түрі).

12. Биоценоз дегеніміз -бұл:

1. экожүйедегі өсімдіктер қауымдастығы;

2. экожүйедегі жануарлар дүниесі;

3. экожүйедегі микроорганизмдер қауымдастығы;

4. экожүйедегі барлық тірі организмдер қауымдастығы;

5. экожүйедегі консумен және редуценттер қауымдастығы.

13. Биосфераның тірі затының орта түзушілік қызметінің мәні:

1. озон қабатын ыдыратуда;

2. қышқылды жауын-шашындардың түзілуі мен түсуінде;

3. тіршілік ортасының физикалық-химиялық параметрлерінің өзгеріске ұшырауында;

4. шөлейттену процессін қамтамасыз етуде;

5. топырақ құнарлылығының жойылуында.

14. Урбаэкология нені оқытады:

1.тайга экожүйесін;

2.шөл экожүйесін;

3.биосфералық процестерді;

4.қала экожүйесін;

5.су экожүйесін.

15. Табиғат қорғау шараларын іске асыратын негізгі халықаралық ұйымдар қатарына жатады:

1.БҰҰ;

2.НАТО;

3.ЕЭС;

4.МАГАТЭ;

5.Халықаралық эколомикалық форум.

9-вариант