Джиттер

Джиттер-сандық сигналдың ұзақтығында сандық сигналдың фазасының дірілдеуі нәтижесінде фронттар мен импульстардың периодтылығының өзгеруі.Ондай діріл(дрожание),тактті генераторлардың тұрақсыздығынан,сондай-ақ PPL(Phase Locked Loop-фазалық автобасқару жиілігі(ФАПЧ))әдісінен комплексті сигналдан синхросигналдың шығуынан пайда болады.Мысалы,дисктен оқылған сигналдың демодуляторында нәтижесінде тірек синхросигналы пайда болады,ол дисктің айналу жылдамдығының коррекциясы эталондық жиілікке 4,3218МГц ке сәйкестенеді.Фаза және ақпараттық сигналдың фазасы үзіліссіз тербеледі.Қосымша үлес дискте питтердің ретсіз орналасуына алып келеді,мысалы сапасыз қысылу мен тұрақсыз жазуды айтуға болады.

Дисктен тұрақсыз оқылатын сигнал толығымен декодердің ішкі буферімен орнын толтырады,сондықтан да сигналдың буферге енгенге дейінгі пайда болған кез келген діріл және детонация осы этапта жойылып кетеді.Буфердегі талғам белгіленген жиілігі бар тұрақты генератормен басқарылады.Бірақ қорек тізбегімен ол жерде бөгеуілдер(помеха) пайда болуы мүмкін,ол автоматты реттегіш жүйенің CAP және дисктің жылдамдығын түзету немесе бастың/линзаның орынындағы (CD-R) компакт-диск ойнатқыштың жарамсыздану мезетінде туу мүмкін.Төмен сапалы дисктерде бұндай түзету жиі туындайды.

9.11.

Оптоэлектронды сенсорлы жүйелер адамның электрондық техникамен әрекеттесуі

Сенсорлық панельдер мен экрандарды заманауи ұялы аппараттар мен компьютерлік жүйелерде енгізу/шығару интерфейсі ретінде қолданылады.

Сенсорлық экрандар адам мен техниканың әрекеттестігін қамтамасыз ететін бірден-бір интерфейсі болып табылады.Осындай экрандарды яғни дисплейге саусақтарды тигізу кезіндегі сезімталдықты жасау үшін әртүрлі типті технологиялар қолданылады.Сенсорлық беті бар физикалық саны бойынша әртүрлі біруақытты оператордың контактілері,бірконтактілі(single point) және көпконтактілі (multi-touch) енгізу құрылғылары болып ажыратылады.

Экрандағы объекттерді тікелей басқару қолдың көмегімен іске асады.Механикалық бөліктердің және қосымша құрылғылардың болмауы элетрондық техникамен жұмыс істеу сенімділігін арттырады.

Көпконтактілі(multi-touch немесет multi-point) технологиялары бірнеше жанасу нүктелерінің анықталған координата орындарымен қамтамасыз етеді.Сенсорлық дисплейдің экранында графикалық объекттермен жұмыс істеу кезінде оператор қолының бірнеше саусағымен (multi-finger немесе bi-finger) немесе екі қолының саусақтарымен(multi-hand немесе bi-manual) қатарынан жұмыс істей алады.Multi-touch технологиясы бірнеше тұтынушының бір сенсорлық дисплеймен жұмыс істеу (multi-user режимі) интерфейсін қамтамасыз етеді.Бұл кезде тек бірнеше жанасы нүктелерінің координаталарын анықтап қана қоймай,сонымен қатар тұтынушы идентификациясымен қамтамасыз етеді.

Multi-touch интерфейсінің алгоритмдері өңделген,ол бірнеше дисплейлік жүйемен,графикалық ақпараттар көзімен,әртүрлі графикалық объектілермен бірнеше тұтынушы қатарынан жұмыс істей алатындай мүмкіндігі бар.Тұтынушы(пользователь) интерфейсі екі компонентпен анықталады-физикалық(аппараты) және программалық деңгей.Физикалық деңгей компоненті-сенсорлық панель мүмкіндігі.Программалы компоненті графикалық көріністер экранында көрсетілген, енгізілген құрылғылардан алынған мәліметтің интерпретациясын және объекттердің логикалық басқаруын қамтамасыз етеді.

Бірконтактілі сенсорлы панельдегі программалық демеулік үшін негізінде тышқан интерфейсінің эмуляциясы қолданылады.Multi-touch технологиясы кеңінен қолданылады.Олар ауданы бірнеше квадрат метрлі қабырғаға ілетін үлкен проекциялық экрандар және ұялы құрылғылар ретінде қолданылады.

Қазіргі уақытта multi-touch сенсорлық экрандарын жасау үшін бірнеше базалық технологиялар қолданылады.Біріншіде дисплейлер(ЖК-дисплей,ЭЛТ) және мөлдір сезімтал панельдер қолданылады.Басқасында суретті экранда үлкейтіп көрсету үшін және басуға арналған сезгіш панель қолданылады.Үшіншіден тұтынушының саусақтары немесе бірнеше видеокамера көмегімен бірнеше тұтынушыны арқылы белгілеу.Айырып тануы сілтеме суреттің сандық өңделу жолымен орындалады .Орын,бағдарлану,объекттің бұруы және векторлардың анықталуын орнатады.ThinSight оптикалық сенсорлы жүйесіндегі multi-touch технологиясының мүмкіндіктерін қарастырсақ.

ThinSight-дисплейде интегралданған оптикалық сезімталдық жүйе.Ол біруақытта бірнеше саусақты сезе алады.Интерфейс аппаратты түрде жұқа пішінді плата түрінде жүзеге асады.Бұл өңдеудің негізгі ерекшелігі құрылғыдағы элементтер сериялы түрде және барлығына қол жетімді болып табылады.Жұмыс істеу принципі машиналық көру негізнде орындалады.

9 .20 сурет

Матрицалық көру фотоқабылдағыштың

жұмыс істеу принципі

Бұл жағдайда көру(зрение) жүйесі дискретті фотодатчиктер матрицасында жүзеге асырылған.ThinSight сенсорлық жүйедегі матрицалық көру фотоқабылдағышының жұмыс істеу принципі 9.20. суретте көрсетілген.ЖК-дисплейдің бетіне датчиктердің жақындау массиві орналастырылған.Платоның кері жағында транзисторлы өрістік кілттер,Microchip микроконтроллер және USB-интерфейстің микросхемасы бар.USBмен кіріктірілген контроллерді қолдануға болады.Жүйеде аналогты шығысы бар шағылдыратын арақашықтықты датчиктер қолданылады.Объектке жақындау сезімталдығы -0 ден 60 мм-ге дейін.

Датчиктер төмен қараңғы(темновым) тоқпен және жоғары сигнал/шум қатынасымен сипатталады.Инфрақызылды ағын ЖК-дисплейдің структурасы арқылы өтеді,оператордың саусағынан қайтып қата ЖК-панель арқылы өтіп,фотодатчикке түседі.ЖК-дисплейсіз 20% ке дейін энергия фотодатчикке қайтып келеді,объекттен 100мм орналасқан.Сәулелендіргіш пен объекттің арасындағы ЖК-панель жұтылу есебінен,ЖК-панельдің бетінде саусақтардың қимылын анықтауда сезімталдық 10мм-ге дейін төмендейді.Фотосенсорлі модульдің басқарылуы 9.21. суретте көрсетілген.

Сканирлеуді басқару Microchip микроконтроллерында өндіріледі.Оқылған кернеу деңгейлері орнатылған АЦП микроконтроллерының кірісіне беріледі,USB-интерйейсі арқылы персоналды компьтерге суреттің профилін толығымен өңдеу және сандықтау үшін берілген.Прототипте үш бірдей фотосенсорлі модульдер қолданылады.Аппаратты өңдеу интерфейсі қарапайым болып келеді,қайталауға мүмкіндігі бар және арнайы технологияны қажет етпейді.Одан басқа өңдеушідер өздерінің балаларына арнап көптеген қосымшаларды(приложения) ойлап тапқан.ИК-приемниктер мен передатчиктің орнатылған массиві бола тұра,мысалы,ол интерфейсті мобильді құрылғылармен қамтамасыз етуге болады.Байланысты орнату құрылғының арнайы режимін таңдаудаудағы операторды қажет етпейді.ThinSight жүйесі жақын арада құрылғыны таып және байланысты орнатады.Автоматты ThinSight ИК-мен көрсетілген жұмыс 9.22 суретте көрсетілген.Яғни оператор ИК-курсорды сілтегіш көмегімен экрандағы объектті дистанционды түрде басқара алады.[90] бұл жұмыста ЖК-дисплейде интегралданған оптикалық сенсорлы экранның технологиясы қарастырылады.

Жаңа технология аморфты кремний матрицалық фотодатчиктердің жүйесі негізінде жасалған активті адресация ЖК-дисплейдің TFT конструкциясында орнатылған қолданыспен базаланады.