Симптоматикалық талу

Симптоматикалық талу соматикалық ауруларға байланысты болуы мүмкін. Өкпенің созылмалы ауруларында гипоксияға алып келуі мүмкін. Естен тану жөтелгенде пайда болуы мүмкін, себебі кеуде қуысында қысымның жоғарылауынан және ұзаққа созылған жөтелден (беттолепсия) бас сүйегінің венозды қан ағысы нашарлауына байланысты дамиды. Талудың генезін анықтау үшін тамыр соғысының жиілігін бақылау, ЭКГ талдау жасай керек.

Дроп шабуыл

Сирек кездесетін пароксизмальды жағдайға байланысты науқастың кенеттен құлауын айтамыз. Науқаста құлау шабуылы вертебробазилярлық жеткіліксіздік кезінде, кейде дені сау жүкті әйелдерде байқалады. Талудан айырмашылығы құлаған кезде естен тану болмайды. Дроп шабуыл кезінде шұғыл көмек қажет емес. Ауруханаға жатқызу негізгі ауруына байланысты анықталады.

Аритмиялық талу

Жүрек соғуының жиіленуі және артуы бірден жүректе минуттық қан айдау көлемін баяулатады, барлық ағзаларға қан жетпей қалады, сонымен бірге миға да сондықтан талуға алып келеді. Ырғақтың бұзылуы жүрекшелердің жыбырлауы пароксизмальды түрін қосқанда, көлденең блокадалар, сирек идиовентрикулярлы ритм естен тануға алып келеді. Басқа аритмиялар қарынша үстілік және қарыншалық тахикардия, тұрақты жыбырлы аритмия, синатриалды блокада кезінде талу сирек байқалады. Бірақ та белгілі бір дәрежеде миокардттың жиырылу қабілетінің төмендеуі қатерсіз аритмия естен тануға алып келеді. Бас миының ұзақ және ауыр гипоксия кезінде естен тану кезінде тырысулар (Моргани Адамс Стокс ұстамасы) байқалады. Науқастың анамнезінде жүрек қан тамыр жүйесінің ауруы болса, жасына қарап, пальпация кезінде тамыр соғысының өзгерісіне қарап, айқын тахикардия немесе брадикардия анықталса «Аритмиялық» талуға күдіктенуге болады. ЭКГ тіркемесіне түсіру.

Шұғыл көмек

Егерде ұзақ талу кезінде аритмиялық сипаттамасы белгісіз болса реанимациялық шаралар жүргіземіз, жүрек қызметі тоқтағанда жүрекке тікелей емес массаж, өкпені жасанды желдету керек. Тахиаритмия кезінде электроимпульсті терапия жүргізу керек. Пароксизмалық қарыншалық тахикардия кезінде дефибриляция жасауға болмағандықтан, жүрекше аймағына жұдырықпен бір рет соғу арқылы қайталауға болады. Брадиаритмия кезінде к/тамырға 0,1 % 0,75 мл атропин ерітіндісін және к/тамырға тамшылатып 100- 200 мл 0,9 % натрий хлорид ерітіндісін, 1 мл 0,02 % изуприн ерітіндісін енгіземіз. Соңынан антиаритмиялық терапия жүргіземіз.

Коллапс

Коллапс жедел тамырлық жеткіліксіздігі, тамыр тонусының төмендеуімен, бас ми гипоксия белгілерімен және организмнің өмірге маңызды қызметтерінің төмендеуімен сипатталатын ауру. Коллапс кез келген жағдайда әр түрлі инфекция (вирус, бактерия), улану (әсіресе сусызданумен байқалатын) гипер және гипогликемиялық комалар, бүйрек үсті безі қызметі жеткіліксіздігінен, пневмония, әртүрлі аурудың, уланудың терминальды сатысында пайда болады. Коллапс кезінде АҚҚ төмендейді.

Клиникалық көрінісі. Науқастың жалпы жағдайы ауырлайды, бозарады, суық тер басады, еріннің көгеруі, дене температурасы төмендейді, есі кейде сопорозды күйде, кей жағдайда естен тану байқалады, тынысы жиілейді, тахикардия, жүректе күшейген шапалақ тондарын, веналық қан қысымы төмендейді, АҚҚ төмендейді осыдан аурудың ауырлық дәрежесін анықтауға болады.

Шұғыл көмек.

Науқасты горизантальды қалыпта арқасымен жатқызу, басы дорсальды бағытқа бағыттау, қысып тұрған киімдерінен шешіп, таза ауамен қамтамасыз ету, жылы грелкалар қою. Іш аймағына массаж жасау. Аяқ қолдарын этил немесе камфора спиртімен сүрту. Тері астына 0,1% 1 мл адреналин енгізу. К/тамырға 0,1 % 1 мл норадреналин + 5% глюкоза 250 мл тамшылатып минутына 50- 60тамшы, АҚҚ бақылауымен енгізу.1% 0,5 мл – 1 мл мезатон дене салмағына байланысты тері астына енгізу. Айналымдағы қан көлемі азайғанда дәрігердің бақылауымен плазма алмастырғыш сұйықтық (стабизол, рефортан) 20 мл/кг 24 сағат аралығында, преднизолон1-2 мг/кг тәулігіне к/тамырға енгізу керек.

Алғашқы жәрдем көрсетілген соң ауруханаға реанимация немесе интенсивті терапия бөлімшесіне жатқызылуы тиіс.