Пераход бсср да мірнага жыцця. Аднаўленне народнай гаспадаркі ў 1945—1953 гг

1. Пераход да мірнага жыцця адбываўся ў цяжкіх умовах. У гады вайны Беларусь страціла больш за палову свайго на- цыянальнага багацця. Была разбурана большасць гарадоў, спалены тысячы сёл, амаль поўнасцю перасталі дзейнічаць прамысловасць, транспарт, сувязь. За гады вайны загінуў амаль кожны трэці жыхар рэспублікі.

Асаблівасцю аднаўленчага перыяду стала тое, што Беларусь, якая з'яўлялася часткай адзінай саюзнай дзяржавы, ат-рымала дапамогу ад астатніх рэспублік СССР, якія пазбеглі гітлераўскай акупацыі. Аднаўленне гаспадаркі БССР было праведзена на працягу чацвёртай пяцігодкі (1946—1950 гг.).

2. У час аднаўлення зруйнаванай вайной гаспадаркі перш за ўсё увага была нададзена развіццю цяжкай прамы словасці — машынабудаванню, металаапрацоўцы, электра-энергетыцы. Былі пабудаваны МАЗ і МТЗ. На Мінскім аў-тамабільным заводзе быў асвоены выпуск аўтамабіляў і са-мазвалаў. У 1950 г. выпуск прадукцыі пачаўся на Мінскіх трактарным заводзе, мотавелазаводзе.

У цяжкім становішчы знаходзіўся транспарт, бо ў час вай-ны бёларуская чыгунка была амаль поўнасцю разбурана. Ужо ў 1950 г. даўжыня чыгункі склала 93% ад даваеннай. Былі пабудаваны маеты, вакзалы, паравозныя дэпо і інш.

Ваенныя разбурэнні закранулі таксама сельскую гаспа-дарку. За гады вайны значна скарацілася колькасць жывё-лы, былі знішчаны на вёсцы жыллё і гаспадарчыя пабудо-вы. Захавалася вельмі мала сельскагаспадарчай тэхнікі, так што прыходзілася апрацоўваць зямельныя ўчасткі з дапа-могай коней, а калі іх не хапала, то запрагаліся самі сяляне. 3-за разбурэнняў сельская гаспадарка была не ў стане за-бяспечыць краіну неабходнымі харчовымі прадуктамі. Да 1947 г. існавала карточная сістэма прадуктовага забеспя-чэння насельніцтва.

Аднаўленчыя работы ў сельскай гаспадарцы ў першую чаргу прадугледжвалі аднаўленне калгасаў. Ва ўсходніх аб-ласцях Беларусі гэта адбылося адразу пасля вызвалення ад акупантаў. Іншым было становішча ў заходніх абласцях. Да вайны тут былі аб'яднаны ў калгасы толькі 7% сялянскіх гаспадарак. Таму быў узяты курс на правядзенне суцэлънай калектывізацыі ў сціслыя тэрміны. Ускладняла гэтую задачу наяўнасць на захадзе Беларусі хутароў, якія складалі значную колькасць сялянскіх двароў. Хуткія тэмпы калек-тывізацыі непазбежна вялі да прымусовых метадаў яе ажыццяўлення. Калектывізацыя суправаджалася ліквіда-цыяй гаспадарак кулакоў і перасяленнем іх у Сібір і Казахстан.

Удзел бсср у заснаванні і дзейнасці аан. Рэспубліка Беларусь у сусветным супольніцтве

і. Удзел БССР у заснаванні і дзейнасці ААН азначаў выхад Беларусі на міжнародную арэну пасля Другой сусвет-най вайны. У ходзе абмеркавання пытання аб пасляваенным уладкаванні ўрад СССР прапанаваў прызнаць раўна-праўнымі членамі ААН Беларусь і Украіну. Гэтым прызна-ваўся іх вялікі уклад у разгром фашызму, панесеныя імі ў час вайны каласальныя людскія ахвяры і матэрыяльныя страты. 27 красавіка 1945 г. міжнародная канферэнцыя ў Сан-Францыска, скліканая для заснавання А АН, прыняла ра-шэнне аб уключэнні БССР і УССР у лік краін-заснавальніц гэтай арганізацыі. Так БССР упершыню ў гісторыі стала членам самай прэстыжнай арганізацыі, створанай з мэтай пад-трымання міжнароднага міру і бяспекі, развіцця дружалюб-ных адносін паміж народамі.

Удзел у рабоце ААН дэлегацыі БССР меў фармальны ха-рактар, бо яна фактычна з'яўлялася часткай дэлегацыі СССР, сумесна з якой галасавала па ўсіх пытаннях, што абмяркоў-валіся ў ААН. Разам з тым членства Беларусі ў складзе ААН адыгрывала станоўчую ролю. Яно пашырала міжнародныя сувязі рэспублікі, садзейнічала набыццю дыпламатычнай культуры. Практычнай карысцю ўваходжання БССР у ААН для беларускага народа з'явілася атрыманне ад гэтай арга-нізацыі дапамогі ў выглядзе паставак тавараў, машын і аб-сталявання ў найбольш цяжкі пасляваенны час.

Дэлегацыя БССР удзельнічалаў абмеркаванні пытанняў, якія выносіліся на штогадовыя сесіі Генеральнай Асамблеі ААН. У прыватнасці, па прапанове БССР у 1946 г. была пры-нята рэзалюцыя ААН «Аб выдачы і пакаранні ваенных зла-чынцаў». На Парыжскай мірнай канферэнцыі ў гэтым жа го-дзе пры абмеркаванні тэрытарыяльных пытанняў дэлегацыя БССР дабівалася справядлівага пасляваеннага ўладкаван-ня Еўропы без усялякага прыніжэння годнасці асобных дзяр-жаў і народаў.

2. Беларусь выступае як раўнапраўны член сусветнага супольніцтва, пачынаючы з абвяшчэння яе суверэнітэту 27 ліпеня 1990 г. Знаходзячыся ў складзе СССР, Беларусь праводзіла ўзгоднены з цэнтральнымі органамі знешнепа-літычны курс. Пасля распаду СССР пачаўся прынцыпова новы этап у міжнародным жыцці Беларуси Суверэнная Рэспубліка Беларусь стала праводзіць самастойны знешне-палітычны курс. Наша краіна з'яўляецца паўнапраўным удзельнікам Парады па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе, членамМіжнароднага валютнага фонду (МВФ), наладжвае ўзаемаадносіны з Еўрапейскім эканамічным саюзам (ЕЭС).

На тэрыторыі БССР знаходзілася амаль 30% усіх ядзер-ных боепрыпасаў СССР. Вялікая колькасць ядзернай зброі пагражала не толькі былым праціўнікам СССР, але несла ў сабе экалагічную небяспеку і для самой Беларусі. У «Дэкла-рацыі аб дзяржаўным суверэнітэце БССР» 27 ліпеня 1990 г. было абвешчана, што Беларусь мае на мэце зрабіць сваю тэ-рыторыю бяз'ядзернай зонай, а рэспубліку — нейтральнай дзяржавай, г. зн. дзяржавай, знешнепалітычны курс якой ха-рактарызуецца няўдзелам ва ўзброеных канфліктах. У адпа-веднасці з гэтым знешнепалітычным курсам ядзерная зброя ў 1996 г. поўнасцю выведзена за межы нашай краіны. Беларусь стала першай у свеце дзяржавай, якая добраахвотна адмо-вілася ад валодання ядзернай зброяй.

Беларусь разам з Расіяй і Украінай у снежні 1991 г. стала адной з краін-заснавальніц Садружнасці НезалежныхДзяр-жаў (СНД). Вызначальным фактарам ва ўзаемаадносінах краін СНД стала эканамічная інтэграцыя — узаемадзеянне і супрацоўніцтва.

Беларусь праводзіць курс на ўмацаванне эканамічнага ўзаемадзеяння з краінамі СНД, стварэнне ўмоў для паступо-вага ўваходжання ў еўрапейскае супольніцтва і ўтварэнне агульнага рынку з Еўропай. Асаблівая ўвага надаецца раз-віццю двухбаковых эканамічных і палітычных адносін з Ра-сіяй. Вызначальным фактарам з'явілася стварэнне 2 краса-віка 1997 г. Союза Беларусі і Расіі.