ББК 22.2 я7

м49

Баспаға Л.Н: Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетiнiң Ғылыми-әдiстемелiк кеңесi ұсынған

Пікір жазғандар:

физика-математика ғылымдарының докторы,

профессор Жәйшібеков Нұрболат Жұмабекұлы

педагогика ғылымдарының кандидаты,

доцент Кенжебеков Бораш Тілеубердіұлы.

Балабеков Қ.Н., Донбаев Қ.М., Жүнісбеков А.М., Қанымғазиева И.А., Киселев Б.Г.

Механика бөліміне арналған зертханалық жұмыстар жинағы. Оқу құралы.-М49 Астана: Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті, 2005. – 162 бет.

ISBN 9965-470-86-3

Оқу құралында оқу жоспарының бағдарламасына сәйкестендірілген механика бөліміне арналған 13 зертханалық жұмыстар жинағы қазақ және орыс тілдерінде берілген. Әр зертханалық жұмыс әр түрлі тәжірибелік қондырғыларда орындалатын бірнеше жаттығулардан тұрады. Сонымен қатар әр жұмыс мазмұнына жұмыстың орындалу тәртібі, теориядан қысқаша түсінік, жұмысты тапсыруға арналған сұрақтар тізімі енгізілген.

Орыс және қазақ тілдерінде дайындалған оқу құралы жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған.

В учебном пособие согласно программе учебного плана приведены 13 лабораторных работ по механике на русском и казахском языках. Каждая лабораторная работа состоит из нескольких упражнении, которые проводятся на разных экспериментальных установках. Также в содержание каждой работы входит порядок выполнения работы, краткая теоретическая часть и перечень вопросов для зачета.

Учебное пособие подготовленное на русском и казахском языках посвящено для студентов ВУЗа.

ББК 22.2 Я7

М

© Евразийский национальный университет им. Л.Н.Гумилева., 2005

Мазмұны

1.Кіріспе …………………………………………………………………………4

2. Өлшеу қателіктері……..………...……………………………………….5

3. № 1 Зертханалық жұмыс “Өлшеу қателіктерін есептеп үйрену”……….…14

4. № 2 зертханалық жұмыс “Заттардың тығыздығын анықтау

(ұзындықты, массаны өлшеу)”………………………………………………….16

5. № 3 зертханалық жұмыс “Серпімділік модулін анықтау”…………………21

6. Түзу сызықты қозғалыс.…………………………………..……..…..31

7. № 4 зертханалық жұмыс “Оқтың ұшу жылдамдығын анықтау”…………..32

8. № 5 Зертханалық жұмыс “Еркін түсу заңдары”………………...…………. 38

9. № 6 зертханалық жұмыс “Атвуд машинасымен ілгерілемелі

қозғалыстың кинематикалық және динамикалық

заңдарын зерттеу”……………………………………………………….….……40

10. Айналмалы қозғалыс. Қатты дене………………………….….50

11. № 7 Зертханалық жұмыс “Динамиканың негізгі заңдары.

Обербек маятнигінің көмегімен қатты дененің

айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі заңын тексеру”………..……...52

12. № 8 Зертханалық жұмыс “Маховиктік дөңгелек”……………….………..55

13. № 9 зертханалық жұмыс “Гироскоп прецессиясы”….…………….…….58

14. Тербелмелі қозғалыс…………………………………..………….…62

15. № 10 зертханалық жұмыс “Маятниктер тербелісі”……………………….63

16. № 11 Зертханалық жұмыс “Маятниктер байланысы.

Резонанс”…………………………………………………………………….….68

17. № 12 Зертханалық жұмыс “Бұралма тербелістер әдісімен

әр түрлі денелердің инерция моменттерін анықтау”...………………………72

18. № 13 Зертханалық жұмыс “Өшетін тербелістерді зерттеу.

Логарифмдік өшу декрементін анықтау”……………………………………..78

19. Әдебиеттер……………...…………………………………………….…160

Содержание

1.ВВЕДЕНИЕ……………………………………………………………………82

2. Погрешности измерений ……..………...………….……………….83

3. Лабораторная работа № 1 ”Погрешности измерений”..………….…….…93

4. Лабораторная работа №2 ”Определение плотности вещества

(измерение длины, массы) ”…………………….……………………………..95

5. Лабораторная работа № 3 ”Определение модуля упругости”……………100

6. Прямолинейное движение.………………………………..……...110

7. Лабораторная работа № 4 ”Определение скорости полета пули.

(равномерное движение)”…..…………………………………………………111

8. Лабораторная работа № 5

”Законы свободного падения”………………………….………...…………...116

9. Лабораторная работа № 6 ”Изучение законов кинематики

и динамики поступательного движения

на машине Атвуда.”……………………………………………………………119

10. Вращательное движение, твёрдого тела ……………….….128

11. Лабораторная работа № 7 ”Проверка основного закона

динамики вращательного движения твёрдого тела с

помощью маятника Обербека”.………..………………………………….…...130

12. Лабораторная работа № 8 ”Маховое колесо”……..…………….………133

13. Лабораторная работа № 9 ”Прецессия гироскопа”………………….…...136

14. Колебательное движение…………………………..…………..…140

15. Лабораторная работа №10 ”Колебания маятников”...………………...…141

16. Лабораторная работа № 11 ”Связанные маятники. Резонанс”…………147

17. Лабораторная работа №12 ”Определение моментов

инерции различных тел методом крутильных колебании”..…………...…..150

18. Лабораторная работа № 13 ”Изучение затухающих колебаний.

Определение логарифм этического декремента затухания”………………...156