38. Усталяванне савецкай(савец) улады на Беларусі(б)

Бальшавіцкі (бальш.)

пераварот рэзка змяніў ход гістар-ых падзей на Б., затрымаў нац.-дзярж-ае будаўніцтва Б.народа. У кан. кастрычніка ў Мінску была(б) атрымана тэлеграма аб тым, што ўлада ў Петраградзе перайшла да ВРК;б.выдадзен загад аб тым, што і ў Мінску ўлада пераходзіць у рукі Савета. Галоўная роля па ўсталяванні савец. улады на Б. належала ВРК Зах. Фронту(фр.). У склад ВРК Зах.фр. ўваходзілі лідэры бальш-оу, якія знаходзіліся на той час на Зах. фронце і ў Б. ВРК ажыццяўляў на Б. дыктатуру пралетарыята і валодаў неабмежаванай уладай. Улада на Б. да Лютаўскай рэвалюцыі пасля яе і пасля Кастрычніцкага бальш-ага перавароту заставалася ў армейскага камандавання чужых армій, якія не далі бел. народу ў поўнай меры магчымасці скарыстаць сваё права(П) на ўтварэнне ўласнай незалежнай дзярж. Пераход улады на Зах. фр. і ў Мінску да бальш-оў не спыніў намаганняў бел. Нац-ых арганізацый да ажыцц-ня П бел-га народа на адраджэнне сваёй нац. дзярж. Пераход улады да Саветаў адбыўся ў Б. ў асноўным мірным шляхам таму, што большасць працоўных, якія стаміліся ад вайны, разрухі і беззямелля, падтрымалі 1ыя дэкрэты савец. улады. Им абяцалася бальш-мі П на нац. дзярж. будаўніцтва, абвешчанае ў дэкрэце "Аб міры", зацвердж-ым Усерас. з'ездам Саветаў 26 кастрычніка 1917. Гэтае П б. пацверджана ў "Дэкларацыі П народаў Расіі(Р) ад лістапада 1917 . У ёй Р. ўрад абяцаў забяспечыць П народаў Р. на свабоднае самавызнач, аж да аддзялення і ўтварэння самастойнай дзярж. Абвешчаны ў "Дэкларацыі П народаў Р." лозунг П народаў на вольнае самавызнач аж да аддзялення і ўтварэння самастойных дзяржаў даваў юр. падставу ў вырашэнні нац-дзярж ўладкавання Б. Але бальш-кі не спяшаліся выконваць свае абяцанні і выводзіць расійск. армію з Б. Ў лістападзе 1917 ВРК Зах. фр. правёў у Мінску 3 з'езды:сялянскіх дэпутатаў(сялян. дэп-ау) Мінскай і Віленскай губерняу; рабочых і салдацкіх дэп-аў Зах. вобл. і 2 з'езд дэп-аў армій Зах. фр. Выбраныя на гэтых з'ездах выканкамы 26 лістапада 1917 б. аб'яднаны ў адзіны Аблвыканкам Саветаў рабочых, салдацкіх і сялянск дэп-аў Зах.вобл. і фр.(Аблвыкамзах). яго склад: ад камітэта(кам-та) сялян-іх дэп-таў 35 чал, ад кам-та рабочых і салдацкіх дэп-аў - 35, ад франт-ога кам-та - 100, ад прафсаюзаў гарадскіх рабочых -11, ад прафсаюза чыгуначнікаў 4, ад паштова-тэлеграфных служачых - 2. (павінна б. быць 187 чал). Галоўная роля ў ім належала прадстаўнікам Зах. фронту. Дзейнічаў Аблвыкамзах пад кіраўніцтвам Паўночна-Зах. абл-ога кам-та бальш-оў. Аблвыканкам Зах. вобл. і фронту да 19 лютага 1918 знаходзіўся ў Мінску, потым- Смаленску. Яго дзейнасць ахоплівала губерні: Мінскую, Віцебскую, Магілёўскую, частку Віленскай і Смаленскую - усе яны ўваходзілі ў склад Зах. вобл.. Яму б. падпарадкаваны арміі Зах. фр. На 2 з'ездзе Саветаў Зах. вобл. ў красавіку 1918 склад Аблвыкамзаха б. змешчаны да 75 чал. Да 1 студзеня 1919 ён б. асноўным савецкім орг-ам заканад-ай і выкан-ай улады ў вобл і на Зах. фр. Яго задачы: 1) ажыццяўленне дэкрэтаў і пастаноў рас-іх цэнтр-ых орг-аў улады; 2) выданне мясцовых дэкрэтаў і загадаў па падтрыманні парадку і ўмацаванні савец. ўлады; 3) кіраванне гаспадарча-фінанс-ай дзейнасцю, канфіскацыя і нацыяналізацыя зямлі, банкаў, заводаў і фабрык; 4) забеспяч. арміі. неабходным, 5) недапушчэнне дзейнасці бел. нац. арг-цый. калі Выканкам Вялікай бел. рады выдаў у кастрычніку 1917 зварот да бел. народа з прапановай правесці Усебел з'езд, то кіраўнікі Аблвыкамзаха сустрэлі гэта ў штыкі, а калі з'езд сабраўся, то у ноч з 17 па 18 снежня разагналі яго.