29. Гісторыка-прававая ацэнка падзелау Рэчы Паспалітай.

Форма праўлення – канстытуцыйная манархія. Форма дзяржаўнага уладкавання – унітарная дзяржава. Палітычны рэжым – дэмакратычны. Дзяржаўны апарат – заканадаўчы орган - Сейм, выканаўчы орган – кароль і міністры, судебная власть – суды 1-ой инстанции в воеводстве и повете.

Разделы Речи Посполитой. 1772 г. 25 июля Конвенция между Австри¬ей и Россией о первом разделе Речи Посполитой.

К России отошли восточ¬ные районы Беларуси с горо¬дами: Полоцк, Витебск, Орша, Могилев, Рогачев, Гомель.

1793 г. 27 марта - Манифест генерал-аншефа Кречетникова о присоединении земель к России по второму

разделу Речи Посполитой. К России отошла часть Беларуси с городами: Минск, Борисов, Слуцк, Пинск, Мозырь и неко¬торые районы Западной Украины.

1795 г. 24 октября Конвенция между Австрией, Пруссией и Россией о третьем разделе Речи Посполитой.

К России отошла западная часть Беларуси, Литва, Курляндия и часть Западной Украины

Всего в результате 3-х разделов Речи Посполитой к России ото¬шло около 462 тыс. кв. км территории и 5,5 млн. человек.

30. Сацыяльна – палiтычныя вынiki ўключэння Беларусі ў склад імперыі.

У сваёй саслоўнай палітыцы ўрад імкнуўся перш за ўсё задобрыць шляхту. Яе прававое становішча пачало вызначацца "Жалованной грамотой дворянству" 1785 г. Гэта азначала, што за шляхтай, пры ўмове прынясення прысягі на вернасць Расіі, у поўнай меры захоўваліся ўсе правы і прывілеі дваранскага саслоўя, у тым ліку і галоўная з іх - права ўласнасці на зямлю і прыгонных сялян.

Паводле распараджэння Мікалая I на далучаных да Расіі беларускіх землях пачаўся разгляд правоў шляхты на дваранскую годнасць. У сувязі з гэтым у 1831 г. быў выдадзены ўказ "О разборе шляхты в западных губерннях и об устройстве сего рода людей". У названым нарматыўным акце адзначалася, што калі шляхціц дакументальна дакажа сваё шляхецтва, то за ім захаваюцца ўсе правы і перавагі, якія былі дараваны дваранству імперыі.

Каб не дапусціць распаўсюджвання ідэй Французскай буржуазнай рэвалюцыі, стварыць сабе апору ў захопленым краі і задаволіць жаданні расійскага дваранства і чыноўніцтва, царызм праводзіў на Беларусі палітыку насаджэння рускага землеўладання, пашырэння памешчыцкага сектара. Усяго на тэрыторыі Беларусі Кацярына II і Павел I падаравалі расійскім саноўнікам больш за 200 тыс. рэвізскіх (мужчынскіх) душ. Вынікам такой палітыкі стала рэзкае скарачэнне колькасці дзяржаўных сялян на Беларусі (прык-ладна ў 3 разы). Пашыраючы памешчыцкае землеўладанне за кошт дзяржаўных маёнткаў, царызм непазбежна асуджаў сялян на пагаршэнне іх прававога і маёмаснага стану. Прыгонніцтва на Беларусі ўзмацнялася і пашыралася таксама па прычыне запісу за землеўласнікамі часткі былых прывілеяваных і адносна свабодных катэгорый сельскага насельніцтва (зямянаў, панцырных баяр, "вольных" людзей і інш.).

На Беларусі скасоўвалася магдэбургскае права, а на гарады, якія яго мелі, і мястэчкі, прызнаныя цэнтрамі паветаў, пашыраліся прьшцыпы расійскага гарадскога кіравання паводле "Жалованной грамоты городам" 1785 г.

Мяшчане беларускіх гарадоў пасля далучэння да Расіі пазбаўляліся часткі сваіх правоў і павінны былі плаціць падушныя падаткі, выконваць рэкруцкую і іншыя павіннасці. Болыпую частку гарадскога насельніцтва складалі рамеснікі-майстры, падмайстры і іх вучні, якія аб'ядноўваліся ў цэхі. Прывілеяванымі жыхарамі ў гарадах былі купцы першай і другой гільдый і фабрыканты.

Па ініцыятыве генерал-губернатара З.Г.Чарнышова і згодна з указам Кацярыны II ад 23 снежня 1791 г. яўрэі, якія пражывалі на Беларусі, распісваліся па кагалах і ўключаліся ў саслоўе мяш-чан. Гэта быў пачатак юрыдычнага афармлення рысы аседласці, таму што ўстанаўлівалася правіла, згодна з якім яўрэі не маглі пастаянна жыць за межамі абазначанай у законе тэрыторыі. 23 чэрве-ня 1794 г. была ўзаконена пашыраная рыса аседласці, якая ўключала беларускія і частку ўкраінскіх губерняў.