Агрегациялар мен композициялар қатынасын моделдеу

Агрегация мен оның қатаң композиция түрі компоненттік класс пен құрамдық класс арасында «бөлшек - бүтін» семантикалық көрсеткіш ретінде қызмет етеді. UML тілінде агрегация ассоциацияның шектелген түрі ретінде түсіндіріледі.

Агрегация жалпылаумен қатар объектілі - бағытталған жүйелерде функционалдық мүмкіндіктерді көп рет пайдалану әдісі болып табылады.

Агрегация үшін төрт семантика бар: «Бөлінусіз ие» типі, «Ие» типі, «Қосылған» типі, «Қатысушы» типі.

Агрегацияларды іздеу ассоциацияларды іздеумен параллель жүреді. Егер ассоциация өзін төрт семантикалық қасиеттің бір немесе одан да көп түрінде көрсетсе, онда оны агрегация ретінде моделдеуге болады.

Құрылымдық тұрғыдан қарағанда агрегация кластардың көп шамасын біріктіреді, ал ассоциация болса екеуден артық емес. Егер екіден артық класты бір класқа байланыстыру керек болса, «Қатысушы» типті агрегациясы моделдеуге тамаша келеді.

Агрегацияның UML тілінде күшті түрі композиция деп аталады және «Бөлінусіз ие»,«Ие» типіне жатады.

Агрегацияның әлсіз түрі жай агрегация деп немесе «шамасына қарай» қосылу деп аталады,олар «Қосылған» және «Қатысушы» типті агрегацияларға жатады.

Жалпылау қатынастарын моделдеу

Бір немесе одан да көп кластың жалпы қасиеттерін(атрибуттар мен операциялар) бір класқа жүктеуге болады. Бұл жағдай жалпылау деп аталады. Жалпылау ішкі кластардың суперкласс қасиеттерін мұрагерлеуге мүмкіндік береді.

Мұрагерліктен басқа, жалпылау ішікі класс обьъектілерін суперкласс айнымалысы мен полиморфизм айнымалысының орнына қояды. Көптеген жалпылауларды ассоциацияларды анықтағанда байқауға болады. Көптеген ассоциацияларды жалпылаудың түрлі деңгейінде кластармен байланыстыру керек болады.

Жалпылаудың толық спецификациясы бірнеше мықты мүмкіндіктен тұрады.Мысалы, қатынастың толық анықталуы оған қатынастың деңгейінің мазмұнын беруі, класс басқа класқа қатынас құқығын бере ме сол сияқты т.б.

Объектілерді моделдеу

Модель – бұл әрекет ететін жүйе емес, сондықтан ол объект - экземплярларды көрсетпейді. Жұмыс жасайтын жүйеде объектілер саны өте көп болуы мүмкін,алайда кластарды моделдегенде біз тура сол объектілерді елестетеміз, және сол объектілердің қатысуымен болатын қиын жағдайларды қарастырамыз.

UML тілі уақытқа байланысты объектілердің өзгеруін көрсететін объектілер диаграммасын бейнелеуге мүмкіндік береді. Объектілік моделді программалық жүйені жүргізгенде объектілердің өзара қатынасын зерттеу мен бейнелеу үшін қолдануға болады.

Күй спецификациясы

Жүйенің күйі – ол сыртқы жағдайларға оның жауабы болып келеді. UML тілінде сыртқы бақыланатын және рұқсат тестілеу қолдану варианттары(ҚВ) ретінде қаралады.

Қолдану варианты – субъект үшін маңызы бар функциялар белгілі бір жинағы.

Қолдану варианттарын субъект үшін тапсырмаларды идентификациялағанда шығарып алуға болады. Ол үшін «Субъектің жүйеге қатысты қандай міндеттері бар және ол жүйеден нені күтеді?» деген сұрақ қою керек. Қолдану варианттарын сондай-ақ функционалдық талаптарды талдағанда анықтауға болады.Көптеген жағдайларда функционалдық талаптар қолдану варианттарында көрсетіледі.

Талдау кезеңінде қолдану варианттары өздеріне жүйенің не істеу керектігін немесе не істеп жатқандығы туралы мәселелерге шоғырланып жүйелік талаптарды тартады. Жобалау кезеңінде жобалық шешімдерді қолдану варианттары түрінде жүйенің күйін спецификациялауға пайдалануға болады.

Қолдану варианттары арқылы бекітілген жүйе күйін қызмет түрі диаграммасымен, ал объектілердің өзара қатынасын өзара әрекеттесу диаграммасымен моделдеуге болады.

Күй спецификациясы жүйеге оның функционалдық жағынан қарауға мүмкіндік береді.Бұл жерде мәселе қолдану варианттарын қосымшалар үшін анықтау және орнату болып келеді. Қандай кластар бұл қолдану варианттарын орындағанда қатысады.Сонымен бірге объектілер арасында берілетін хабарламалар мен кластар операцияларын идентификациялау керек.

Күй спецификациясы жүйенің статикалық күйіне функционалдық тұрғыдан қарауға мүмкіндік береді. Объектілердегі өзара әрекеттескендегі барлық өзгерістер күй өзгерісінің спецификациясында көрініс табады.

Күй моделдерін құру барысына қарай тағы да екі класс деңгейі пайда болады.

- қолданушылар белгілейтін және бизнес – процестерді(басқаратын кластар) ұсынатын оқиғаларға қызмет көрсететін кластар;

- GUI -интерфейстерін (шекаралық кластар) ұсынатын кластар.